Şeyhülislamlık makamı, Osmanlı bürokrasisi içerisinde farklı ve mühim bir yeri olup Bâb-ı fetvâ, Meşîhat gibi isimlerle de anılmıştır. Osmanlı devlet teşkilatında iki önemli ilmiye makamından biri şeyhülislamlıktır. Devletin kuruluşundan 125 yıl sonra II. Murat’ın saltanatında 1425 yılında Molla Şemseddin Fenârî’nin tayini ile bir fetva makamı olarak ortaya çıkmış, son Osmanlı hükümetinin 1922’de istifası ile kabinedeki Mehmet Nuri Efendi son Osmanlı şeyhülislamı olmuştur. Böylece şeyhülislamlık 1425’ten 1922’ye kadar 497 sene devam etmiş ve bu süre içinde 129 şeyhülislamdan bazıları birkaç defa olmak 185 meşihat değişikliği olmuştur. Ortaya çıktığı yıllarda mütevazi bir yapıya sahip olan şeyhülislamlık kurumunun XVI. Yüzyılda Zenbilli Ali Efendi, İbn-i Kemal ve Ebussuud efendilerin bu makama gelmesiyle önem ve itibarı artmış, müfü tayini ile sınırlı olan salahiyetleri artarak bütün yüksek görevli müderris ve kadıları idare eder bir konuma gelmiştir. Fetva müessesi sayesinde siyasi bakımdan da ön plana çıkan şeyhülislamlar, Divan-ı Hümayun üyesi olamamalarına karşın ihtiyaç duyulduğunda divana davet edilerek görüşleri alınmıştır.

Şeyhülislamlar devlet teşkilatında bazen sadrazamdan sonra hatta bazı padişahların tutumları sebebiyle sadrazamın bile üstünde yer almışlardır. Tanzimat devrinde Avrupa usulü kabine benimsendiği dönemde şeyhülislamlar kabine üyesi olarak heyet-i vükela arasında yer almışlardır.