İvan’ın eşi Anastasya’nın 1560’da ani ölümü dönemin seyrini değiştirdi. Karısının zehirlendiğini düşünen İvan, kurulla ilişkilerini kopardı ve büyük bir öfkeyle yakın çevresine yöneldi. A. Kurbskiy gibi İvan’a yakın olanlar dışarıya kaçtılar. 1564’de IV. İvan’ın hükümdarlık döneminin en çarpıcı olayı meydan geldi. İvan, kimseye haber vermeden Moskova’nın 100 km kuzeydoğusunda küçük Aleksandrov kasabasında bulunan bir manastıra çekildi. Sonra burada bir mektup kaleme aldı. Başpiskoposa yazılan bu mektupta aristokrasi yerilirken sıradan insanlar yüceltiliyordu. İvan aynı mektupta tahtı da bırakacağını yazıyordu. İnsanlar istediği her şartı getirerek yeniden tahta geçmesini istediler. İvan’ın eğer bu yaptığı blöf idiyse amacına ulaşmıştı. Artık kendi kuralları vardı ve ülke içinde sadece kendi takdiri ile yönetilecek ayrı bir egemenlik alanı oluşturabilecekti. Böylece opriçnina ortaya çıktı. Bu olağandışı kurumlaşma, malikaneler, kasabalar ve hatta Moskova’nın bazı bölümlerinden oluşan bir mozayiği andırıyordu. İvan, kendisine yakın kişilerden oluşan bir tür aristokratik ve bürokratik bir yapı oluşturmuştu.