Rusya’da gerçek manada ilk üniversite Yelizaveta (1741-1762) devrinde 12 Ocak 1755’te Moskova’da kuruldu. Üniversite üç fakülte (hukuk, tıp, felsefe) ve on kürsüye bölünmüştü. Üniversiteye hazırlamak için Moskova’da biri dvoryanlar ve diğeri de başka zümrelere ait olmak üzere (serfler hariç) iki lise açıldı. XVIII. Yüzyılda Bilimler Akademisinin 111 üyesinden ancak 26’sı Rus’tu. Öğretim üyelerinin 69’unun ana dili Almanca idi.1802’de kurulan Dorpat Üniversitesi’nde öğretim Almanca yapılırdı. Sonraları Dorpat şehrinin adı “Yuryev”e çevrildi ve üniversitenin öğretimi Rusça yapılmaya başladı. 1803’te Harkov ve 1804’te Kazan’da, 1834’te Kiyev, 1865’te Odessa, sonra 1869’da Varşova ve 1888’de Tomsk’da üniversiteler kuruldu. Kazan Üniversitesi bilhassa “şark tetkikleri” merkezi oldu. Burada Almanya’dan davet edilen Fraehn şarkiyat sahasında mühim araştırmalar yaptı. 1819’da Petersburg Üniversitesi kuruldu.