Osmanlı döneminde vakıflar; yoksul, dul ve yetimlerin gereksinimlerini karşılamada etkin olmuş, aynı zamanda geniş bir eğitim olanağı yaratmıştır. Vakıfların yanı sıra zanaatkârlar ve küçük esnaf arasında kurulmuş mesleki sosyal yardım örgütleri olan fütüvvetler gelişirken, kent ve mahallelerde de sosyal yardım düşüncesi örgütlenmeye başlamıştır. Bunlara en güzel örnek mahalle sandıklarıdır. Başlangıçta dinsel temellere dayalı fütüvvetler ise daha sonraları Müslüman olmayanların da üye olarak kabul edilmesiyle laikleşmiş ve lonca adını almıştır. Loncaların ortak fonları, günümüzün sosyal güvenlik sisteminin benzeri işlevi yerine getirmiş ve 20. yüzyılın başlarına kadar devam etmiştir.