John Rawls’un sosyal adalet önerisinin özelliklerini kısaca özetlememizde fayda bulunuyor.
- Rawls’un sosyal adalet önerisi siyasal liberalizmin tarafsızlık ve herkese eşit mesafede durma kaygısını paylaşmaktadır.
- Rawlsçu adalet anlayışı, her toplum kesimine dönük ya da her farklı değer sistemine dönük olarak tarafsızlık anlayışını koruyabilmek için orijinal pozisyon ya da cehalet peçesi olarak bilinen analitik kurgusal bir araç ile sosyal adaletin ilkelerinin belirlenmesini önermektedir.
- Belirlenen sosyal adalet ilkeleri, herkese temel liberal ve siyasal özgürlüklerin eşit oranda dağıtılmasını, fırsat eşitliğini ve eşitsizliklerin en dezavantajlı grubun lehine düzenlenmesi gerektiğini söyleyen üç temel ilkeden oluşmaktadır.
- Belirlenen bu sosyal adalet ilkelerinin ana sosyal metalar olarak bilinen değerlerin dağıtılmasında temel alınması gerektiği vurgulanmaktadır.
- Ana sosyal metalar, Rawlsçu adalet anlayışında temel haklar ve özgürlükler; hareket özgürlüğü ve özgür meslek seçimi; pozisyonların sağladığı güç, otorite, imtiyaz ve sorumluluklar; gelir ve zenginlik ve de öz saygının toplumsal temeli olmak üzere beş grupta toplanır.
- Rawls’a göre yukarıda sıralanan sosyal adalet modelinin ilkeleri yine aynı sırayla (lexographical ordering) uygulanmalıdır. Bu anlamıyla birinci ilke ikinci ilke üzerinde üstünlüğe, ikinci ilkenin birinci fıkrası ise ikinci fıkrası üzerinde önceliğe sahiptir.
- Rawls, bu ilkelerin toplumsal yapının kurumsal organlarının en temeline yerleştirilmesi gerektiğini söyleyerek sosyal adaletin kurumlar aracılığıyla tesis edilebileceğini belirtmiş, böylece adaleti “bireyin bir erdemi” olarak gören görüş yerine, onu “kurumların erdemi” olarak tarif etmiştir