Tarihi coğrafyadaki arazi araştırması, öncelikle insan eseri olan her türlü izi kapsamakta, özelde ise tarihi yerleşmelerin bulunması, belgelenmesi ve bunların arkeolojik kazı yapılmadan bilimsel yöntemlerle incelenmesidir. Yüzey araştırmasıyla kaynak malzeme toplanan belli başlı alanlar vardır.
Bunlar arasında; mağaralar, nehir ve göl yatakları, höyükler, tümülüsler, akropoller ve nekropoller en fazla dikkati çekenlerdir. Bu tür mahallerde araştırma yapılırken; düz arazide düzenli tepeler, düzgün biçimli oval tepeler, çevreye duvarlı çitler, bitki örtüsü, eski yol ağları, resimli kayalar vb. gibi;
havadan yapılan aramalarda ise, küçük kabarıklar, kıyılar, yollar, bitki örtüsü ve yerleşme izleri gibi gözlemlerin kaydedilmesi, hava fotoğrafı alınması, nemlilik oranı ölçümü gibi hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir