Parazitler açısından ekosistem içersindeki ana faktörler parazitin kendisi, ara konak(lar), vektör(ler) ve konak canlılardır. Bu faktörlerin birbirleriyle olan ilişkileri yanında her bir faktöre ait biyolojik ve fiziksel çevrelerin de bu ilişkilerde mutlak yeri bulunmaktadır. Parazitler tüm bu karşılıklı etkileşimler arasında en iyi şekilde yaşayabilecekleri ve üreyebilecekleri en uygun koşulları ararlar. Bu koşullardan bazıları iyi ve yeterli beslenme, kolay üreme ile neslinin devamını sağlama, kendisine zararlı olabilecek başta fiziksel ve kimyasal etkiler olmak üzere konağın savunma mekanizmalarından kaçmadır. Tüm bu koşulların sağlanmasında parazitlerde birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Böylece parazitin:
- morfolojik görünümü değişebilir.
- biyokimyasal veya genetik yapısı değişebilir. Örneğin Trypanosoma cinsindeki parazitlerde konaklarının savunma sisteminden kaçmak için vücut yüzeylerindeki antijenik yapı değişikliğe uğrar. Bu da konağın o parazitle mücadelesini zorlaştırır ve parazitin hayatta kalmasını sağlar.
- kendisi değişen çevrede yaşamını sürdürmese de, yeni ortamda yaşayabilecek nesiller verebilir. Örneğin ilaçlara dirençli olma özelliğini kendinden sonra gelen generasyonlara da genetik yolla aktarır. Dolayısıyla oluşan yeni nesiller söz konusu ilacın uygulandığı hayvanlarda yaşamlarını devam ettirebilirler.
- yaşamını devam ettirebileceği uygun habitatı bulabilmek için yeri değişebilir.