Marx’ın temel görüşlerinin şekillenmesinde Hegel’in belirli görüşleri etkilidir. Hegel’in her şeyden önce idealizmi ile diyalektik anlayışı Marx üzerinde etkili olmuştur. Hegelci idealizm muhafazakârdır. Devrimci değildir. Marx ise devrimcidir. İkinci olarak, Marx’a göre Hegel’in diyalektik yöntemi toplumsal gerçekliği anlamak için önemli bir araçtır. Ama Marx bu aracı ters yüz eder. Tanrı’nın varlığı ile ilgilenmek yerine ‘somut toplumlar’ ve çatışan çıkarlara sahip ‘gerçek insanlar’ı ilgi odağının merkezine yerleştirir.

Tarih, Marx’a göre sadece birbirini izleyen olaylar dizisi olarak görülemez. Tarih, aynı zamanda, birbirini izleyen olayları düzenleyen yasaları ortaya çıkarmak suretiyle açıklanabilecek bir olaylar bütünüdür. Bu birbirini izleyen olayların ardındaki yasaları ortaya çıkarmak, öte yandan, tarihe yön vermenin ön koşuludur. Marx’ın yaklaşımına göre, ikinci olarak, toplumu anlayabilmek için öncelikle insan doğasını, onu doğadaki diğer varlıklardan ayıran temel özelliği bilmemiz gerekir. Bu özellik, insanların varlıklarını sürdürebilmek için çevreden yararlanarak üretim yapabilmeleri ve böylece tarihi yapmalarıdır.

Karl Marx kendi materyalist toplum anlayışını Hegel’in idealizmi karşısında konumlanarak ve diyalektiği kendi çalışmalarına uyarlayarak geliştirmiştir. Tarihin hem evrensel hem de üretim tarzlarına bağlı olarak iki türden diyalektik yasaları olduğunu kabul eden Marx özellikle kapitalist sisteme odaklanarak, sınıflı toplumların yapılarını ve değişme yasalarını ortaya çıkarmaya çalışır. Maddi koşullara öncelik tanıyan Marx ideolojileri, kendi deyimiyle egemen sınıfın düşüncelerini kapitalizmin sınıfsal ve diğer iç dinamikleriyle açıklar.