19. yüzyıl boyunca değişim olgu ve temasının açıklayıcı bir kavram haline gelmesinin yanında, dönemin Batı Avrupa toplumlarını tarihsel olarak biçimlendiren, etkileyen tarihi ve siyasi gerilimler söz konudur. Bunlar sırasıyla:

1. Ulus devletlerin yükselişi, kurumlaşması ve birbirleri aleyhine Avrupa üzerinde etkinliklerini artırma mücadelesi,
2. Sınıf çatışmaları, sınıf temelli talep ve düzen önerileri,
3. Dünya pazarı için, Avrupalı merkezlerin güç mücadelesi, sömürge edinme yarışı.
Bu üç gerilim alanı, bir yandan 19. yüzyıl Avrupa siyasi ortamına damga vururken, diğer yandan da 19. yüzyıl uluslararası ilişkiler sisteminin sorunlu ve gerilimli bir içerikle donanmasına katkı sağlamıştır.