19. yüzyıl boyunca değişim olgu ve temasının açıklayıcı bir kavram hâline gelmesinin yanında, dönemin Batı Avrupa toplumlarını tarihsel olarak biçimlendiren, etkileyen tarihî ve siyasi gerilimler söz konudur. Bunlar sırasıyla; ulus devletlerin yükselişi, kurumlaşması ve birbirleri aleyhine Avrupa üzerinde etkinliklerini artırma mücadelesi; sınıf çatışmaları, sınıf temelli talep ve düzen önerileri;  dünya pazarı için, Avrupalı merkezlerin güç mücadelesi, sömürge edinme yarışıdır.