Bütünleşme olgusunu dört aşamalı bir süreç olarak ele almak mümkündür. Birincisi, bölgesel bütünleşmenin en basit şekli üye ülkeler arasında bir serbest ticaret alanı (STA) oluşturulmasıdır. STA ile üye ülkelerin üretmiş olduğu ürünlerin bölgesel ticaretinin serbest olması sağlanır ve gümrük vergileri karşılıklı olarak kaldırılır. EFTA, NAFTA ve GAFTA bilinen STA örnekleridir. ikincisi, bütünleşmenin daha sıkı ilişkilere dayalı ikinci aşamasını gümrük birliği oluşturur. Gümrük birliği uygulaması STA’yı içermenin ötesinde üye ülkeler tek bir gümrük alanı olarak de- ğerlendirilerek bu alana dışarıdan yapılacak ithalata ortak bir gümrük vergisi uygulanır. Geçmişte 1960’ların sonunda AET gümrük birliği ve bugünün BDT gümrük birliği bu örneklerden bazılarıdır. Üçüncüsü, üye devletlerin hep birlikte ortak bir pazar tesis etmesidir. Serbest ticaret ve ortak gümrük tarifesine ek olarak ortak pazar uygulamasında üyeler arası ticaretin tek pazar ortamında gerçekleştirilmesini teminen pek çok ekonomi politikasında uyumlaştırma yapılır. Tarife dışı engellerin kaldırılması, gümrük uygulamalarının birleştirilmesi, sermayenin ve iş gücü- nün serbest dolaşıma tabi kılınması, ürün standartlarında tam bir ortaklığın sağlanması ve rekabet şartlarının eşitlenmesi gibi alanlarda bölgesel pazar tek bir alan hâline getirilir. 1970’lerden 1987 Avrupa Tek Senedi’ne kadar geçen dönemde AT’nin geçirdiği evre buna örnek verilebilir. Dördüncü ise bölgesel bütünleşme çerçevesinde ekonomik ve parasal birliğin kurulmasıdır.