Aciz hâlinin tespitinde borçlunun davranış ve beyanları önem arz etmektedir. Çünkü borçlunun mal bildirimini gerçeğe aykırı şekilde yapması, yaşayış tarzı, mal bildirimine uygun olmayanların bu durumlarının tespiti hâlinde kendilerine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası uygulanabilmektedir.

“Aciz hâlindeki borçlu hakkında teminat ve faiz aranmadan” aynı kanunun 48’inci maddesi uyarınca “tecil” işlemi yapılarak mevcut borç taksitlendirilebilmektedir.

Mal bildiriminde, malı olmadığını gösteren yahut borca yetecek kadar mal göstermemiş olan borçlu sonradan edindiği malları ve gelirindeki artmaları edinme ve artma tarihinden başlayarak 20 gün içinde tahsil dairesine bildirmeye mecburdur.

Aciz hâlinin kabul edilmemesi hâlinde ise ödeme güçlüğü içerisinde bulunan vergi borçlusunun mevcut borcu gecikme zammı uygulaması nedeniyle zaman içerisinde artacak, belki de borçlu açısından söz konusu borcun ödenmesi imkânsız hâle gelebilecektir.

Aciz hâlinin kabul edilmesi ile birlikte borçlunun teminat ve faiz aranmadan borcunu ödeyebilme olanağı vardır.