Tarihselci, yeni tarihselci, arketipçi, toplumcu, Marksist, feminist, toplumsal cinsiyetçi, queer, çevreci (ekolojik) kuramlar, metnin oluşum süreçlerinde ve amaçlarında tarihin, ,toplumun, cinsiyetin etkisini araştıran ve tartışan kuramlardır. Metin dışına odaklanan kuramlar olarak tanımlanırlar.