Teori X’e göre ortalama bir insan çalışmayı sevmez ve işten mümkün olduğunca kaçmaya çalışır; sorumluluk yüklenmek istemez, fazla istekli değildir ve güvenceyi her şeye tercih eder. Bu özellikleri dolayısıyla insanları çalıştırmak için onları zorlamalı, yakından denetlemeli ve gerektiğinde cezalandırmalıdır. Teori Y’e göre birey için iş oyun ve dinlenme kadar doğaldır, belirlediği amaç doğrultusunda kendi kendini kontrol ederek çalışır. Yöneticinin yapması gereken, çalışanlar için uygun bir ortam yaratmak suretiyle çalışanın kendisini geliştirmesini ve sahip olduğu enerjiyi amaçları doğrultusunda kullanmasını sağlamaktır. Viktor Vroom’un bekleyiş kuramı, belirli bir davranışı gösterme eğilimini, davranışın sonuçlarının çekiciliğine ve sonuçlara ilişkin beklentilerinin gücüne bağlamaktadır. Başka bir deyişle, bireyler olumlu bir performans değerleme ile sonuçlanacağına inandıkları takdirde, yüksek düzeyde çaba göstereceklerdir. Eşitlik kuramında çalışanların         iş ilişkilerinde eşit muamele görme istekliliğinde oldukları ve bunun motivasyonu etkilediğini öne sürmektedir. Kişinin iş başarısı ve tatmin olma derecesi çalıştığı ortamla ilgili olarak algıladığı eşitlik (veya eşitsizlik) algısına bağlıdır.