Değerlendirme: Kaza veya olaya ilişkin bulguların analiz edildiği ve bunlar hakkında yorumlar yapılan bölümdür. Kaza veya olayla ilgili süreçler ve çevre şartları, varsa hatalı davranışlar ve ihmaller, malzeme hataları, tehlikeli maddeler, işletmeci kuruluş ve şirket yönetimine ilişkin hususları da içeren kaza veya olaya etki eden unsurlara bu bölümde yer verilir.

Fütüristler, “gelecek senaryoları üzerine düşünen ve geleceğe dair öngörülerde bulunan kişiler” olarak ifade edilebilir.

• Planlama aşamasında, olası afet ve acil durumlarda kullanılabilecek kaynaklar, • Organizasyon aşamasında, planlama aşamasında tespit edilen kaynakların kullanımı ve bilgi paylaşımı ile hiyerarşik yapı, • Yönetim aşamasında, kaynakların etkin kullanımını sağlamak amacıyla görevlendirme ve yetkilendirme, • Kontrol aşamasında ise olay komuta sisteminde yer alan yöneticilerin belirlenen kurallar ve standartlar çerçevesinde işlerin ve müdahalenin yapılması izlenir. 

Tüm dünyada kaza incelemeleriyle ilgili uluslararası kurum ve kuruluşlar bulunduğu gibi ülkemizde de ulaşım emniyetini sağlamak, havayolu, denizyolu ve demiryolu ulaşım modlarındaki ciddi kazaları incelemek için Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu (KAİK) adıyla bir yapı oluşturulmuştur
(Resmi Gazete, 2011).

Taşımacılık türlerinden erişebilirlik bakımından avantajlı olanı kara yolu taşımacılığıdır. Doğru cevap B'dir.

Sürücü Destek Sistemi: Sürücünün verdiği bir komutu uygulamaya sokan ileri sürücü destek ve güvenlik sistemleridir. Doğru cevap E'dir.

Küresel Denizcilik Tehlike ve Güvenlik Sistemi (Global Maritime Distress And Safety System - GMDSS):Karasal iletişim sistemlerinin de kullanılarak denizde ortaya çıkan tehlikelerde kurtarma birimlerini otomatik olarak uyaran uluslararası bir sistemdir. Cevap: C şıkkıdır.

Çok modlu taşımacılık sisteminde de iki ya da ikiden fazla taşımacılık modu devreye sokulmakta; taşımacılık sistemlerinin birinden diğerine geçildiğinde aracın ve kabın içinde yer alan ürün ya da yükler elleçlenerek taşımacılık gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap A'dır. 

Kaza ve Acil Durum Sistemleri: Acil müdahale gerektiren her türlü olayın tespiti, ilgililerin bilgilendirilmesi, olaya müdahale ve olay sonrası tahribat yönetiminin yapıldığı sistemlerdir. Doğru cevap C'dir.

Rapordaki bu bilgiler özet bölümünde verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Senaryo; yazma, planlama, uygulama ve düzeltme olmak üzere dört aşamada gerçekleştirilir.

Bir tatbikatı planlamak için öncelikli olarak;
bazı temel şartların sağlanması gereklidir. Bunlar (PAHO, 2011: 12):
• Daha önceden hazırlanmış bir acil durum veya afet planı,
• Tatbikatesnasında kullanılacak olan değerlendirme ölçütlerini açık bir şekilde belirtilmesi,
• Tehlikeleri, kırılganlıkları ve kapasiteyi düşünerek hazırlanmış gerçeğe en yakın risk
senaryosu (bölgede daha önceden meydana
gelen kaza ve afetlerden faydalanılabilir).
• Katılımcılar için minimal risk ile acil durumu canlandırmak için uygun bir fiziksel çevresel şartların olduğu bir yerin hazırlanması,
• Kurumsal altyapı, finansal kaynaklar ve yeterli lojistik destek gerekir.

Tatbikat safhasının ilk aşaması olan hazırlık safhası ile başlayalım. Tatbikata katılması planlanan kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla yapılan koordinasyon toplantısı neticesinde tatbikat tarihi kesinleştirilerek bu safhada, tatbikat koordinatörü olarak Türkiye Acil Durum Yönetimi (TAY) Genel Müdürlüğünce görevlendirilerek oyuncu gruplarına Başbakanlık Müsteşar Yardımcısının başkanlık etmesi kararlaştırılmıştır.

Bell ve Page’e (2003) göre, senaryo yazımında şu noktalara dikkat edilmesi gerekir:
• Senaryonun gerçekçi olması,
• Senaryoda oluşabilecek tüm olası durumların göz önüne alınarak bunlara senaryo
içerisinde yer verilmesi,
• Katılımcıların karar verme sürecinde ihtiyaç duyduğu verilerin sunulması,
• Gerekirse uygun görsellerin kullanılması,
• Katılımcılara farklı biçimlerde dönütler
verilmesi,
• Karşılaştırma gerektiren durumlar için uygun örneklere yer verilmesi.

Ülkemizde mevzuat açısından seferberlik ve acil durum ve afet tatbikatlarının nasıl yapılacağına ilişkin tek düzenlemenin Başbakanlık tarafından 2007 yılında güncelleştirilerek yayımlanan Tatbikatlar

Yönergesi bulunmaktadır. Yönergede Tatbikatlar;

• Plan tatbikatı ve semineri,
• Milli kriz yönetimi tatbikatı ve semineri,
• NATO kriz yönetimi tatbikatları
• Alarm tatbikatı,
• Alarm semineri ve alarm eğitimi tatbikatı şeklinde tasnif edilmiştir.

Doğru cevap E’dir.

Verilen tanım kaza incelemeye aittir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Ciddi kaza, çok ciddi kaza niteliğinde olmayan kazalardır. Bu kazalarda;
• Ana makinenin durması,
• Yaşam mahallinde büyük hasar ve benzeri,
• Miktarına ve niteliğine bakılmaksızın kirlilik,
• Yedi günden fazla iş ve güçten mahrumiyet sonucunu doğuran yaralanmalar,
• Römorkör veya kıyı yardımı gerektiren bir arıza gibi durumlarla sonuçlanan kazalar deniz kazası olarak ifade edilmektedir (Resmi Gazete, 2014).

Bir kaza araştırmasında kanıtlar:

• Bilgilerden,
• Gözlemlerden,
• Tanıklardan,
• Raporlardan elde edilir   Medya bir kanıt elde etme kaynağı değildir. Doğru cevap A’dır.

Kaynak planlamanın unsurlarını aşağıdaki şekilde kategorize edebiliriz:
• Kaynakların belirlenmesi,
• İhtiyaçların saptanması,
• Tahsislerin yapılması,
• Sözleşmelerin düzenlenmesi.

Kaynakları; TAMP müdahale seviyeleri ve etki dereceleri göz önünde bulundurularak: • Seviye 1 ve 2’de, yerel imkânların ve destek illerin takviyesine ihtiyaç duyulmasından dolayı il ve destek illerin kaynaklarını bölgesel kaynaklar, • Seviye 3 ve 4’de ise ulusal ve uluslararası desteğe ihtiyaç duyulması nedeniyle bu müdahale seviyelerinde kullanılacak kaynakları da merkezi kaynaklar olarak sınıflandırabiliriz