Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Araştırmaların yürütülmesinde afet bölgelerine ulaşım sorunları nedeniyle kolaylık sağlayan veri toplama yöntemi aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
Yüz yüze araştırmalar |
Okul tabanlı araştırmalar |
Telefon tabanlı araştırmalar |
Nitel araştırmalar |
Web tabanlı araştırmalar |
Telefon tabanlı Araştırmalar: Telefon tabanlı araştırmalar, büyük araştırma evrenlerine hızlıca ulaşmaya olanak sağlaması açısından önemlidir. Resmî kurumlardan alınan listeler (örneğin, afette hayatını kaybedenlerin yakınları) kullanılabileceği gibi, rastgele aranan telefon numaraları yoluyla da olası katılımcılara ulaşmak mümkün olmaktadır. Afet bölgelerine ulaşım sorunları nedeni ile kolaylık sağlayan bu yöntem uygulanırken afet bölgelerinde telefona erişim kısıtlılıkları gibi konular kısıtlılık yaratabilmektedir. Dolayısıyla, afet araştırmalarında telefon aracılığıyla katılımcılara ulaşmadaki önemli konulardan biri, bu yöntemin katılımcı seçmeden ziyade telefon numarası seçme üzerine kurgulanmış olmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri Kreps ve arkadaşlarının afetlere verilen tepkileri kodladıkları toplumsal örüntü kodlarken dayandıkları unsurlardan değildir?
I. Materyal kaynaklar
II. Görevler
III. İhtiyaçlar
IV. Yönetsel kaynaklar
Yalnız I |
I ve II |
I, III ve IV |
III ve IV |
Yalnız IV |
Kreps ve ekip arkadaşları, kasırga, fırtına ve benzeri felaketler sırasında verilen tepkilerin, toplumsal yapı örüntüleri olarak sergiledikleri modelleri belgelemek amacıyla yüzlerce DRC mülakatını kodlamışlardır. Onların yapısal örüntü kodları dört temel anahtar analitik niteliği yansıtmaktadır. Bunlar; alanlar, görevler, aktiviteler, insani ve materyal kaynaklardır.
3.Soru
Türkiye'de afetzedelere sunulan psikolojik destek hizmetlerinin öneminin belirgin bir şekilde görülmeye başlandığı olay aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
Güneydoğu Anadolu terör olayları |
1999 Marmara depremi |
1939 Erzincan depremi |
Sur olayları |
2011 Van depremi |
Türkiye’de afetler sonrası afetzedelere psikososyal destek sağlamak amacı ile yürütülen uygulamalar çok büyük yıkıcı etkileri olan 1999 Marmara ve Düzce-Kaynaşlı depremleri sonrası daha belirgin olarak başlamıştır. Bu tarihten önce afetzedelere destek verilmekle birlikte özellikle sistemli ve hem fiziksel hem de psikolojik ihtiyaçlara cevap veren programların önemi belirgin bir şekilde görülmemekteydi. 1999 depremleri sonrası alanda çok sayıda kamu kuruluşu ve sivil toplum örgütü psikososyal destek faaliyetleri yürütmüştür. Doğru cevap B seçeneğidir.
4.Soru
Türkiye’de afetlerin sosyolojik bir problem olarak ele alınmasının tarihi aşağıdakilerden hangisine dayanır?
2011 Van Depremi |
1999 Düzce Depremi |
1999 Marmara Depremi |
1998 Adana Depremi |
1992 Erzincan Depremi |
Türkiye’de afetlerin sosyolojik bir problem olarak ele alınmasının tarihi çok yenidir; bu alanda yapılmış ilk sosyolojik çalışmalar ancak 1990’lı yılların sonlarına uzan-maktadır. 1999 Marmara Depremi afet araştırmalarının içeriği ve yönelimi açısından da bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bu deprem bir yandan,
afetleri sonuçları toplumsal olan ‘doğal’ bir olgu olarak inceleme eğilimine sahip fen bilimcilerin aksine, afetin kendisine toplumsal bir olgu olarak yaklaşan sosyolojik araştırmaların yükselişine neden olmuştur. Bir yandan da afetleri devlet- sivil toplum ilişkisinin ve demokrasi sorununun bir konusu hâline getirerek yeni tartışma alanları yaratmıştır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afet sonrası çocuklarda görülen bilişsel tepkilerden biri değildir?
Akademik başarısızlık |
Dikkat sorunları |
Zihinsel karmaşa |
Bilişsel kaçınma |
Kontrolü kaybetme korkusu |
Akademik başarısızlık
6.Soru
Rutin bir doğal sürecin afet olarak nitelendirilmesi için, sosyal bir sonuç doğurması gerekmektedir.
Bu bilgiden hareketle aşağıdaki seçeneklerde yer alan doğa olaylarının hangisi afet olarak nitelendirilebilir?
Heyelan sonucu büyük kara parçalarının koparak parçalanması |
Şiddetli kasırgaların oluşması |
Büyük çaplı tsunamilerin meydana gelmesi |
Yerleşim yerlerinin sel suları altında kalması |
8,5 büyüklüğünde bir deprem yaşanması |
Rutin bir doğal sürecin afet olarak nitelendirilmesi için, sosyal bir sonuç doğurması; insanlara, sosyal sistemlere ve binalara yaygın bir hasar vermesi; bireysel, sosyal ve fiziksel tahribata yol açması; genel sosyal, ekonomik ve politik aktiviteyi sekteye uğratması gereklidir. Kısacası, doğal riskler, bireylere, binalara, sosyal, ekonomik ve politik yaşama zarar verdiğinde bir doğal afetle karşı karşıya kalınmaktadır.
7.Soru
Afet sonrası destek uygulamaları bazı durumlarda “ikinci bir afet” haline gelebilir. Psikososyal desteğin ilke ve yönergelerinden olan bu maddeye uygun örnek, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
Afet bölgesine görev icabı giden kameramanlar ve haber spikerleri yaşanan felaketten dolaylı olarak etkilenmiş, uzun süre etkisinden kurtulamamışlardır. |
Afet bölgesine ülke genelinden yapılan yardımların abartılması ve gerekli gereksiz her türlü malzemenin gönderilmesi ile afetzedeler utandırılmış gururları incitilmiştir. |
Sel felaketi yaşayan ve evlerinden olan vatandaşlar, belediyeye yaptıkları müracaatlardan gerekli desteği alamamış; çaresizlik yerini öfke ve hayal kırıklığına bırakmıştır. |
İnsanlar tarafından sürekli acınılarak bakılan afetzede, "zaten çevremin bana yaklaşımları değişik, bir de ruh sağlığı hizmeti aldığımı duyarlarsa bana hepten deli derler" diye düşünmüştür. |
"Arkadaşlarım benim yanımdayken üzüleceğimi düşünerek konuyu hiç açmıyorlar. Oysa ki ben konuştukça rahatlıyorum" diyen bir afetzede, rahatsızlığını dile getirmiştir. |
Afet sonrası destek uygulamaları bazı durumlarda “ikinci bir afet” hâline gelebilir. Bireyler afet sonrasında barınma, gıda gibi konularda yardım alabilmek için bürokratik bağlar kurmak ve resmî süreçler başlatmak zorunda kalabilirler. Bu süreçlerin beraberinde getirdikleri zorluklar bir süre sonra bireylerde öfkenin ve hayal kırıklığının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu duyguların, afetzede destek gruplarında olduğu gibi, yapıcı kanallara aktarılması önemlidir.
8.Soru
Travmatik olay sonrası çocukların verdiği aşağıdaki tepkilerden hangileri davranışsal ve sosyal tepkilerdendir?
gerileme davranışlar |
Korku ve kaygı |
Öfke |
bilişsel kaçınma |
gelecek algısını bozulması |
Doğru cevap A dır. Gerileme davranışlar travmatik olay sonrası çocukların davranışsal ve sosyal tepkilerdendir.
9.Soru
Afet yönetiminde koordinasyon sorunlarını gidermek amacıyla kurulan kurum aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?
Sağlık Bakanlığı |
Türk Kızılayı |
Diyanet İşleri Başkanlığı |
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı |
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı |
1999 Marmara ve Düzce depremleri sonrası psikososyal destek hizmetleri verilirken iki önemli zorluk yaşanmıştır. Bunlardan ilki destek sağlayan kurumlar ve kişiler arasındaki koordinasyon eksikliği ve sorunlarıdır. Koordinasyon sorununu çözmek için ülkemizde afet yönetim yapısındaki sorunlar göz önünde tutularak önemli yasal, kurumsal ve örgütsel değişikliklere gidilmiştir. Bu çerçevede, afet yönetiminde koordinasyon sorunlarını gidermek amacı ile 2009 yılında Başbakanlık’a bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kurulmuştur. Doğru cevap E seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi DSM-5'e göre travma sonrası stres bozukluğunun belirti grupları arasında yer almamaktadır?
Araştırma |
Kaçınma |
Yeniden yaşama |
Aşırı uyarılma ve aşarı tepki gösterme |
Düşünce ve duygularda olumsuz değişiklikler |
DSM-5’te, travma sonrası stres bozukluğu dört temel belirti grubunu içerir. Bunlar;
• yeniden yaşama,
• kaçınma,
• aşırı uyarılma ve aşırı tepki gösterme biçiminde yer alan belirgin olumsuz değişiklikler ve
• düşüncelerde ve duygularda olumsuz değişikliklerdir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
11.Soru
Türkiye'de hangi olay afet araştırmalarının içeriği ve yönelimi açısından bir dönüm noktası oluşturmuştur?
Van depremi |
Erzincan depremi |
Marmara depremi |
Erzurum depremi |
Dinar depremi |
Türkiye’de afetlerin sosyolojik bir problem olarak ele alınmasının tarihi çokyenidir; bu alanda yapılmış ilk sosyolojik çalışmalar ancak 1990’lı yılların sonlarına uzan-maktadır. 1999 Marmara Depremi afet araştırmalarının içeriği ve yönelimi açısından da bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bu deprem bir yandan, afetleri sonuçları toplumsal olan ‘doğal’ bir olgu olarak inceleme eğilimine sahip fen bilimcilerin aksine, afetin kendisine toplumsal bir olgu olarak yaklaşan sosyolojik araştırmaların yükselişine neden olmuştur. Doğru cevap C'dir
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi psikolojik ilkyardımın (PİY) eylem ilkelerinden izle ilkesinin kapsamına girmektedir?
Kriz olayı hakkında bilgi edinin |
Desteğe ihtiyacı olabilecek insanlara yaklaşın |
Problemleriyle baş etmelerine yardım edin |
Acil temel ihtiyaçları olan kişileri kontrol edin |
Emniyet ve güvenlik problemleri hakkında bilgi edinin |
PİY’in “izle”, “dinle” ve “bağlantı kur” olmak üzere üç temel eylem ilkesi bulunmaktadır. Bu üç ilke, kriz durumunda uygulayıcıların nasıl davranmaları ve maruz kalan kişilere nasıl yaklaşmaları gerektiğini anlatmaktadır. “Acil temel ihtiyaçları olan kişileri kontrol edin” talimatı izle ilkesinin kapsamına girmektedir. Doğru cevap D’dir.
13.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi, afet sonrası ruh sağlığı ve psikososyal destek ile ilgili yanlış bilgi içerir?
Psikolojik İlk Yardım, ciddi bir kriz yaşamış ve destek talep eden her yaştaki bireye uygulanabilir. |
Mehmetçik Ortaokulu matematik öğretmeni Kenan Bey, eğitimini alarak Psikolojik İlk Yardım destek hizmeti verebilir. |
Psikolojik ilk yardım, afet sonrası zorluk yaşayan, desteğe ve yardıma ihtiyacı olan bireylere sunulan insani ve destekleyici müdahaleleri kapsamaktadır. |
Psikolojik İlk Yardım, yalnızca ruh sağlığı alanındaki uzmanların sunduğu bir destek hizmetidir. |
Psikolojik İlk Yardım, psikolojik ya da psikiyatrik bir müdahale ya da bir psikolojik danışmanlık hizmeti değildir. |
Psikolojik ilk yardım, afet sonrası zorluk yaşayan, desteğe ve yardıma ihtiyacı olan bireylere sunulan insani ve destekleyici müdahaleleri kapsamaktadır. Ciddi bir kriz yaşamış ve destek talep eden her yaştaki bireye uygulanabilir. Psikolojik İlk Yardım (PİY), genellikle yalnızca ruh sağlığı alanındaki uzmanların sunduğu bir destek hizmeti değildir. Hekimler ve hemşireler gibi tıp alanındaki uzmanlar, polis ve itfaiye teşkilatı personeli, okullarda görev yapan öğretmenler ve rehberler, sivil toplum kuruluşlarında görev yapan uzmanlar ve yerel yöneticiler, yardım kuruluşlarında çalışanlar ve hatta bölgede yaşayan yerel halk ve aileler de PİY konusunda eğitim alarak destek verebilir. Bu açıdan, psikolojik ya da psikiyatrik bir müdahale ya da bir psikolojik danışmanlık hizmeti değildir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Windelband’ın bilimler sınıflamasına göre, tekil bir defalık olanı anlamaya yönelik olan bilimler olarak sınıflandırılmış ve sosyal bilimsel anlamda tarihsel tekil “olan” üzerinde yoğunlaşan bilimsel eğilim olarak dikkat çeker?
Nomotetik eğilim |
İdiografik bilimler |
Olanın bilgisi |
Hakim değerler |
Metodoloji |
Windelband’ın bilimler sınıflamasına göre idiografik bilimler, tekil bir defalık olanı anlamaya yönelik olan bilimler olarak sınıflandırılmış ve sosyal bilimsel anlamda tarihsel tekil “olan” üzerinde yoğunlaşan bilimsel eğilim olarak dikkat çekerken, nomotetik eğilim, nomos, kural, yasa arayıcı eğilim olarak dikkat çekmektedir. Zaman-mekân koordinatları içindeki bir sosyal bilimsel anlamdaki bir “olay” ile “olayların örüntü kalıbı” olarak “olgu” arasındaki ilişkiselliğin kurulması açısından bu ayrım önem taşımaktadır.
15.Soru
Travmatik bir olay yaşayan Didem Hanım, yaşadığı sıkıntıları atlatmak için farklı etkinlikler ile meşgul olmasına rağmen ne yaparsa yapsın olayı aklından çıkaramamaktadır. "Çabalamama rağmen bu düşünceyi durduramıyorum" diyen Didem Hanım'ın içinde bulunduğu durum, aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılmaktadır?
Halüsinasyon |
Aglütinasyon |
Ruminasyon |
Reenkarnasyon |
Sibernasyon |
Yaşanan travmatik olaya ilişkin, gün içinde tekrarlayıcı şekilde akla gelen ve durdurulamayan düşünce tarzına ruminasyon denir.
16.Soru
Otuz afetzede ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilerek yaşadıkları psikososyal sorunlarla ilgili temaların ortaya konduğu afet araştırmasının türü aşağıdakilerden hangisidir?
Okul tabanlı araştırma |
Nitel Araştırma |
Deneysel Araştırma |
Alan Araştırması |
Belgesel Araştırma |
Afetlerin psikososyal etkileri ve uygulanan müdahalelerin etkinliğini derinlemesine anlamak amaçlı olarak kullanılan nitel çalışmalar afetzedeler için önemli temaları ortaya
koyması açısından değerlidir. Bu tür çalışmalarda derinlemesine görüşmelerden elde edilen cevaplar dikkatlice incelenir ve belirlenen temalar/konular ortaya çıkar. Derinlemesine görüşmeler kullanan araştırmalarda, daha az sayıda katılımcının afetden nasıl etkilendikleri açık uçlu sorular sorularak öğrenilmektedir. Doğru yanıt B'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afet sonrası psikososyal etkileri belirleyecek hususlardan birisi değildir?
Afete maruz kalan bireyin travma sonrası stres bozukluğu |
afet öncesi bireyin maddi kaynakları |
afet öncesi bireyin sosyal desteği |
afet sırasında ve sonrasında bireyin maruz kaldığı zorlayıcı yaşam olayları |
afet öncesi bireyin fiziksel ve ruh sağlığı |
Doğru cevap A dır. Afete maruz kalan bireyin travma sonrası stres bozukluğu afet sonrası psikososyal etkileri belirleyecek hususlardan birisi değil, afet sonrası görülebilecek sonuçlardan birisidir.
18.Soru
Afet sonrası ilk aşama aşağıdakilerden hangisidir?
İyileşme/toparlanma aşaması |
Balayı aşaması |
Kurtarma/kahramanlık aşaması |
Hayal kırıklığı aşaması |
Etki aşaması |
Doğru cevap C dir. Afet sonrası ilk aşama Kurtarma/kahramanlık aşamasıdır.
19.Soru
Travmatik olay sonrası çocukların verdiği aşağıdaki tepkilerden hangileri duygusal tepkilerdendir?
dikkat sorunları |
kontrolü kaybetme korkusu |
suçluluk ve utanç |
zihinsel karmaşa |
bellek sorunları |
Doğru cevap C dir. Suçluluk ve utanç çocukların travmatik olay sonrası verdiği tepkilerden biridir.
20.Soru
Huzursuzluk, irkilme tepkisi, travmatik hatırlatıcılar karşında gösterilen artmış fizyolojik tepkisellik ve uyku zorlukları şeklinde kendisini gösteren durum aşağıdakilerden hangisidir?
Yeniden yaşantılama |
Aşırı uyarılma |
Akut stres bozukluğu |
Gerileme |
Kaçınma |
Aşırı Uyarılma: Son belirti grubu olan aşırı uyarılma ise aşırı tetikte olma hâli, huzursuzluk, irkilme tepkisi, travmatik hatırlatıcılar karşında gösterilen artmış fizyolojik tepkisellik ve uyku zorlukları şeklinde kendisini gösterir.Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ