Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
1999 Marmara depreminde, on binlerce vatandaşımızın hayatını kaybedip iş gücünden çekilmesine rağmen ülkedeki işsizlik oranı %7,4'ten %8,2'ye yükselmiştir. Oluşan bu durumun temel nedeni, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
Afetin, Türkiye’nin sınai üretiminin önemli bir kısmının gerçekleştirildiği bölgede yaşanmış olması. |
Türkiye'nin, dünyada afetlere karşı en kırılgan ülkeler arasında olması. |
Krizin iyi yönetilememesi ve komşu ülkelerden beklenen yardımın gelmemesi. |
Toplum moralinin alt üst olması ve beraberinde getirdiği ruhsal bunalım. |
Tarım ve hayvancılığın ülke ekonomisine katkısının az olması. |
İktisadi açıdan bakıldığında hem depremin Türkiye’nin sınai üretiminin önemli bir kısmının gerçekleştirildiği bölgede yaşanmış olması, hem de bu kadar çok can kaybının yaşanması ekonomik daralmaya ve işsizlik artışına sebep olmuştur. Depremin etkisiyle 1998 yılında % 3,9 oranında büyüyen ülke ekonomisi 1999 yılında % 6,1 oranında daralmıştır. On binlerce kişinin yaşamını yitirip iş gücünden çekilmesine rağmen işsizlik oranı, ekonomik faaliyetlerin durması sebebiyle % 7,4’ten % 8,2’ye yükselmiştir.
2.Soru
Afetlerin ortaya koyduğu iktisadi ve toplumsal etkiler düşünüldüğünde; aşağıdaki seçeneklerin hangisi farklı bir başlık altında değerlendirilmelidir?
Toplumsal Psikolojiyi Bozması |
Yaşam Alanlarını Tahrip Etmesi |
Emek Göçü |
Tüketim Tercihlerinin ve Önceliklerinin Değişimi |
İş Gücünün Yaşam Kalitesini Düşürmesi ve Yok Etmesi |
Afetlerin ve benzer şekilde salgın hastalıklar, şiddet, iklim değişikliğinin etkileri birincil olarak toplum üzerinde görülmekte, doğrudan ve dolaylı olarak iktisadi yaşama, üretim faaliyetlerine, ticari işlemlere ve finansal hizmetlere yansımaktadır. Afetlerin ortaya koyduğu toplumsal etkiler; ölüm korkusu esaslı olarak toplumun psikolojisinin bozulması, yaşam alanlarını tahrip etmesi, yaşam koşullarını muhafaza edebilmek amacıyla göç, tüketim tercihlerinin ve önceliklerin değişmesi ve nihayet iş gücünün yaşam kalitesinin düşmesi veya yok olması olarak sıralanıp açıklanmaktadır.
3.Soru
Afet, kadın ve kızlar için nasıl fırsat kapısı da oluşturmaktadır?
Dinsel faaliyetler |
Esas değer |
Siyasete katılım |
Kamusal alanlara erişim |
Çalışamamak |
Afet, kadın ve kızlar için bir fırsat kapısını da oluşturmaktadır. Afet nedeni ile evlerin yıkılması, bir yönü ile kamusal alan ile özel alan arasındaki ayrımı ortadan kaldırabilmektedir. Bu olasılık ise, özel alan içinde olması geleneksel cinsiyet rolleri çerçevesince uygun görülen kadınların kamusal alana çıkmasına olanak sağlamaktadır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri afet ve çocuk ilişkisi bağlamında Kousky'e ait ifadeler arasında yer almaktadır?
I. Afetler çocuklar arasında orantısız dağılmaktadır
II. Afetlerin olumsuz etkilerinin etki süresi her çocukta aynıdır
III. Bireysel farklılıklar afetlerin etkisi üzerinde belirleyicidir
Yalnız I |
I ve III |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
Kousky' göre (2016: 74); afetler çocuklar üzerinde farklı etkilerde bulunmaktadır ve bu etkiler çocukların sosyal statüleri (alt sınıf, orta sınıf, üst sınıf gibi, etnik köken, ırk), biyolojik özellikleri (bedensel engeli ya da hastalığı olup olmaması, bedensel olarak yaşıtları ile aynı seviyede olup olmaması), zihinsel ve psikolojik (psikolojik rahatsızlıklar, öğrenme güçlüğü, uyum sorunları gibi) özellikleri açısından çeşitlilik göstermektedir.
Daha alt sosyoekonomik seviyede olan; etnik köken ya da ırksal farklılıkları nedeni ile azınlıkta olan, bedensel engeli ya da hastalığı olan, psikolojik olarak “normal” olarak ifade edilen genelin dışında yer alan kesimler için bu etkilerin yıkıcılığı daha fazladır.
Afetlerin olumsuz etkilerinin ne kadar süreceği her bir çocuğun içinde bulunduğu koşullar dikkate alınarak cevaplanabilir.
5.Soru
Afetlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Afetler kısa ya da uzun süreli olabilir. |
Afetler statükoyu bozmazlar. |
Afetler önemli sorunlara yol açmazlar. |
Afetler toplumu dışarıya bağımlı hale getirmezler. |
Afetler toplumun farklı kesimleri için yeni fırsatlar yaratmazlar. |
Afetler kısa ya da uzun süreli olabilir.
6.Soru
I. İlişki kurabilme
II. Kolayca organize olma,
III. Organize edebilme
IV. Hızlı hareket edebilme
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kadın, genç ve çocuklar özellikle hangi nitelikleri bakımından afet tartışmalarında sosyal sermayeleri yüksek bireyler arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
I ve II |
III ve IV |
I, II ve III |
Hepsi |
Afet ile başa çıkmada bireysel bir girişimden daha
ziyade kolektif bir girişimin daha etkili olacağı kabulü bu ilginin arkasında yer alan unsurlardan biridir. İlişki kurabilme, kolayca organize olma, organize
edebilme ve bunun yanı sıra içinde bulunduğu sosyal çevredeki konumu nedeni ile özellikle kadınlar,
gençler ve çocuklar afet tartışmalarında sosyal sermayeleri yüksek olan kesimler arasında kabul edilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.
7.Soru
I. Afetler, erkek ve erkek çocukları hegemonik erkeklik olarak ifade edilen ve toplumda kabul gören erkeklik anlayışına göre davranmaya zorlamaktadır.
II.Geleneksel cinsiyet rolleri açısından bakıldığında erkeklere yüklenen hane dışı sorumluluklardan biri olan ekonomik kaynak sağlama görevi acil durumlarda sekteye uğramaktadır.
III.O¨z saygı ve statü kaybı stresi ile başa çıkmak için yardım alma davranışı erkeklerde kadınlara nazaran oldukça düşüktür.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri afetlerin erkek ve erkek çocukları üzerindeki olumsuz etkileri arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Afetlerin erkek ve erkek çocukları açısından bakıldığında şu ana kadar bahsedilen olumsuz etkiler özetlenecek olursa şu şekilde sıralama yapmak mümkündür:
-
Afetler, erkek ve erkek çocukları hegemonik erkeklik olarak ifade edilen ve toplumda kabul gören erkeklik anlayışına göre davranmaya zorlamaktadır.
-
Geleneksel cinsiyet rolleri açısından bakıldığında erkeklere yüklenen hane dışı sorumluluklardan biri olan ekonomik kaynak sağlama görevi acil durumlarda sekteye uğramaktadır.
-
O¨z saygı ve statü kaybı stresi ile başa çıkmak için yardım alma davranışı erkeklerde kadınlara nazaran oldukça düşüktür.
Doğru cevap E seçeneğidir.
8.Soru
Ekonomik etkinlik, ekonomik meşruiyet ve sosyal etkinlik olmak üzere afetler bağlamında üç temel kırılganlık göstergesi söz konusudur. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisinde sırayla bu kırılganlık boyutlara ait göstergelere yer verilmişti?
Hükümetin etkinliği- yoksulluk- iş çevresi |
Yoksulluk- demografi ve istihdam- ordu |
Eğitim ve sağlık- yatay eşitlik- harici sektör performansı |
Makroekonomik performans- iş çevresi- ordu |
Harici Sektör performansı- eğitim ve sağlık- yatay eşitlik |
Makroekonomik performans, yoksulluk, harici sektör performansı gibi göstergeler ekonomik etkinlik; yatay eşitlik, hükümetin etkinliği ve iş çevresi gibi göstergeler ekonomik meşruiyet ve eğitim ve sağlık, demografi ve istihdam ve ordu gibi göstergeler ise sosyal etkinlik kapsamında yer almaktadırlar.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetlerin toplumsal etkileri arasında yer almaz?
Satış-Pazarlama ve Dağıtım Akışını Sekteye Uğratması |
Göç |
Yaşam Alanlarını Tahrip Etmesi |
Toplumsal Psikolojiyi Bozması |
İş Gücünün Yaşam Kalitesini |
Afetlerin ortaya koyduğu toplumsal etkiler, ölüm korkusu esaslı olarak toplumun psikolojisinin bozulması, yaşam koşullarını muhafaza edebilmek amacıyla göç, tüketim tercihlerinin ve önceliklerin değişmesi ve iş gücünün yaşam kalitesinin düşmesi veya yok olması olarak sayılabilir. Doğru yanıt A'dır.
10.Soru
I. Afetlerin zararlarını azaltmak için neler yapılabilir?
II. Söz konusu etkilerin süresi ne kadardır?
III. Afetler çocukların üzerinde orantısız bir şekilde etkilde bulunmakta ise bu etkiler nelerdir?
IV. Afetlerin çocuklar üzerindeki etkileri çocuklar arasında orantısız bir şekilde mi dağıtılmıştır?
Yukarıdaki sorulardan hangisi ya da hangileri Kousky'nin afetlerin çocuklar üzerindeki etkilerini incelerken sorduğu sorular arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
II, III ve IV |
Hepsi |
Kousky afetlerin çocuklar üzerindeki etkilerini incelerken yukarıdaki dört soruyu da sormaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.
11.Soru
Sosyal sermaye ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır ?
Sosyal sermaye kavramı, sosyal ilişkilerde güven ve ilişkilerde karşılıklılık çerçevesinde tanımlanmaktadır. |
Sosyal sermaye ile iç içe olan bir diğer kavram, sosyal destektir . |
Afet ile başa çıkmada bireysel bir girişimden daha ziyade kolektif bir girişimin daha etkili olacağı kabulü sosyal sermayeyi ifade eder. |
Sosyal sermaye afet ve etkileri ile başa çıkma da önemli bir kavramdır. |
Sosyal sermaye kamu kurumlarında oluşturulur. |
Sosyal sermaye sadece devlet kurumları değil tüm toplum içinde meydana gelen bir olgudur.
12.Soru
Afetlere karşı kırılgan grupların belirlenmesinde aşağıdaki göstergelerden hangisi kullanılmaz?
Malnütrisyon |
Okula geç kayıt |
Siyasi eğilim |
Kanalizasyon imkanı |
Emeklilik hakkı |
Kırılgan grupların belirlenmesinde malnütrisyon (yetersiz beslenme), okula geç kayıt, sınıf tekrarı, işsizlik, yoksulluk sınırının altında gelir, emeklilik hakkı, sağlık sigortası kapsamı, evde musluk suyunun bulunması, kanalizasyon imkânlarının bulunması, afet eğilimli bir alanda yaşama gibi göstergeler izlenmektedir. Doğru yanıt C'dir.
13.Soru
Marmara Depremi sonrası AFAD ve mahalle gönüllülerinin girişimleri örneği afet ve sosyal değişme ilişkisi açısından hangi teorik aşamanın somut kanıtıdır?
[X1] ve [X2] biraraya geldiğinde kayıp ve zarar risklerini belirlerler. |
Rejim dengesinin değişmesi [M6] |
Günlük değerlerin kırılması [V2] |
Mikro seviyedeki yenilik ve uzmanlıkların bu gereksinimleri karşılaması [M3] |
Afet ile ilişkili yenilikler [V3] |
Mikro seviyedeki yenilik ve uzmanlıkların bu gereksinimleri karşılaması [M3]:
Sıradan insanların, sivil toplum kuruluşlarının (STK’lerin) afetzedelerin ihtiyaçlarını karşılama girişimleri (Marmara Depremi sonrası AFAD ve mahalle gönüllülerinin girişimleri örnek olarak verilebilir).
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afet sonrası göç olgusuna ait bir özellik değildir?
Siyasi otorite tarafından afetzedelere sağlanabilir |
Göç hareketi kentten köye yöneliktir |
Kadın ve erkek arasındaki geleneksel rollerde değişme yaşanabilir |
Topluluğun dağılması ya da yok olması tehdidi vardır |
Afet öncesi sahip olunan kültürel unsurlar ortadan kalkabilir |
Afet nedeni ile ekonomik kaynakların yok olması, özellikle hane reisi olarak kabul edilen geleneksel aile yapısı içindeki erkeklerin işsiz kalmaları, göç olgusunu tetikleyen bir diğer unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel toplumlarda görülen kırdan kente yönelik göç hareketinde olduğu gibi, afet sonrasında erkekler iş bulma ve geleneksel rollerini yerine getirme amacı ile göç etmektedirler. Cevap B seçeneğidir.
15.Soru
Afet ile çocuk ve genç arasındaki ilişkileri daha çok ele alan disiplin aşağıdakilerden hangisidir?
Sosyoloji |
Antropoloji |
Psikoloji |
Sosyal hizmet |
Coğrafya |
Afet ile çocuk ve genç arasındaki ilişkileri ele alan ilk çalışma alanları, afetlerin bu sosyal kesimlerin fizyolojik ve psikolojik sağlıkları üzerine etkilerine odaklanmakta idi. Genellikle sağlık alanından uzmanların bu çalışmaları gerçekleştirdiğini söylemek mümkündür. Bununla birlikte özellikle psikolojik sağlık ile ilgili çalışmalarda, psikiyatrların yanı sıra psikologları da görmek söz konusudur. Bu nedenle afet çalışmalarının bu alanında psikologlar, sosyal bilimlerin ilk temsilcileri arasında yer almaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.
16.Soru
Afet sonrası koşullara geri dönmek için yapılması gereken iyileştirme faaliyetlerini etkileyen faktörlerden hangisi afetin gerçekleştiği andaki sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel ortamı dikkate alarak çalışmalara yön verir?
Kapasite |
Eylem |
Konteks/ bağlam |
Denge isteği |
Yeni rejim |
Afet sonrası koşullara geri dönmek için yapılması gereken iyileştirme faaliyetlerini etkileyen üç tür faktör; eylem, kapasite ve konteks/bağlamdır.
Konteks/bağlam: Afetin gerçekleştiği andaki sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel konteks/ bağlam yani ortam da, değişmenin yön ve hızına etkide bulunabilir. Afet, afet öncesi koşulların –özellikle olumsuz koşulların daha da güçlenmesine olanak sağlayabilmektedir. Bu durumda, afet öncesi koşulların ortadan kaldırılmasına yönelik yeni bir toplum düzeninin yaratılması, toplumun genelinin iyiliği için tercih edilebilmektedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetlere karşı baş etme eksikliği bulunan ülkeler sıralamasında ilk beşte yer alan ülkelerden biri değildir?
Burundi |
Sudan |
Çad |
Haiti |
Afganistan |
Afetlere karşı baş etme eksikliği bulunan ülkeler sıralamasında ilk beşte Afganistan, Sudan, Haiti, Yemen ve Çad yer almaktadır. Ancak Burundi, afetlere karşı en kırılgan ülkeler sıralamasında ilk beşte yer alan ülkelerdendir.
18.Soru
Bu anlayış ve pratikler sabit bir kimlik değildir, zamana ve koşullara göre değişiklik göstermektedir. Bununla birlikte bugün dünyanın pek çok yerinde kabul gören ............................. heteroseksüel, sinirli, otoriter ve cesur olma özelliklerini taşımaktadır.
Yukarıda sözü geçen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Hegemonik erkeklik |
Sembolik erkeklik |
Toplumsal erkek rolü |
Sosyolojik erkeklik |
Otoriter erkeklik |
Connell (2000) tarafından “hegemonik erkeklik” olarak ifade edilen kavram, toplumda baskın olan, kabul gören erkeklik anlayış ve pratiklerini kapsamaktadır. Bu anlayış ve pratikler sabit bir kimlik değildir, zamana ve koşullara göre değişiklik göstermektedir. Bununla birlikte bugün dünyanın pek çok yerinde kabul gören hegemonik erkeklik heteroseksüel, sinirli, otoriter ve cesur olma özelliklerini taşımaktadır.
19.Soru
Doğa veya insan (teknoloji) kaynaklı olarak ortaya çıkan ve büyük tahribata sebep olan yıkımlara ne denir?
Travma |
Afet |
Bozgun |
Tahribat |
Yıkım |
Afetler, tanım gereği doğa veya insan (teknoloji) kaynaklı olarak ortaya çıkan ve büyük tahribata sebep olan yıkımlardır. Afetlerin ilk ve en önemli etkisi, afetlerin yaşandığı bölgelerdeki toplumsal yaşam ve dolayısıyla da ekonomik faaliyetler üzerinde olmaktadır.
20.Soru
Sosyal ilişkilerde güven ve ilişkilerde karşılıklılık olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Sosyal güvenlik |
Sosyal sermaye |
Aile |
Psikolojik sağlık |
Sosyal sağlık |
Sosyal bilimlerde yaygın şekilde kullanılan sosyal sermaye kavramı, sosyal ilişkilerde güven ve ilişkilerde karşılıklılık çerçevesinde tanımlanmaktadır. Doğru yanıt B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ