Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Seçeneklerden hangisi temel kırılganlık göstergelerinden sosyal etkinlik sınıflandırmasında yer alır?
Yatay eşitlik |
Yoksulluk |
İş çevresi |
EĞitim ve Sağlık |
Harici sektör performansı |
Temel kırılganlık göstergelerinden sosyal etkinlik kapsamında eğitim ve sağlık, demografi ve istihdam ile ordu yer alır.
2.Soru
Yalnızca birkaç hafta süren ve toplumdaki bağların oldukça kuvvetli olduğu afet sonrası toparlanmaya ilişkin aşama aşağıdakilerden hangisidir?
Afet öncesi aşama |
Balayı aşaması |
Kurtarma/kahramanlık aşaması |
İyileşme/toparlanma aşaması |
Etki aşaması |
Sıklıkla yalnızca birkaç hafta süren ve toplumdaki bağların oldukça kuvvetli olduğu aşama "balayı aşaması"dır. Doğru yanıt B seçeneğidir.
3.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi, sosyal etkinlik grubunda kırılgan grupların belirlenmesine etki eden faktörlerden değildir?
Malnütrisyon (yetersiz beslenme). |
Yoksulluk sınırının altında gelir. |
Evde musluk suyunun bulunması. |
Kanalizasyon imkanlarının bulunması. |
Evde televizyon bulunması. |
Sosyal etkinlik grubunda eğitim ve sağlık, demografi, istihdam ve ordu ile ilişkili göstergeler yer almaktadır. Kırılgan grupların belirlenmesinde malnütrisyon (yetersiz beslenme), okula geç kayıt, sınıf tekrarı, işsizlik, yoksulluk sınırının altında gelir, emeklilik hakkı, sağlık sigortası kapsamı, evde musluk suyunun bulunması, kanalizasyon imkânlarının bulunması, afet eğilimli bir alanda yaşama gibi göstergeler izlenmektedir. Kırılganlığı yüksek grupların yüksek riske sahip olmaları, afete maruziyeti yüksek coğrafyalarda sürdürülen yaşam, yaşam alanlarının afete karşı yeterince dirençli olmaması, farkındalık ve eğitim düzeylerinin düşük olması sayılabilir.
4.Soru
Diğerleri ile ilişki kurabilme, kişileri örgütleyebilme yeteneğini kapsayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Afet yönetimi |
Ötekileşme |
Sosyal sermaye |
Statüko |
Toplumsal cinsiyet |
Sosyal sermaye, diğerleri ile ilişki kurabilme, kişileri örgütleyebilme yeteneğini kapsayan bir kavramdır
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, afetin kadınlar üzerinde olumlu etkilerinden biri sayılabilir?
Kadınların geçici yerleşim yerlerine yerleştirilmesi. |
Kadınların karar verme mekanizmalarına dahil olması. |
Kadınların sosyal ilişkileri ağlarının daralması. |
Kadınların ötekileştirildiği için kendi içlerinde güçlenmesi. |
Afet sonrasında kadınların günlük yaşam becerilerinin gelişmesi. |
Bununla birlikte afet, kadınlar için bir fırsat kapısını da oluşturmaktadır. Afet nedeni ile evlerin yıkılması, bir yönü ile kamusal alan ile özel alan arasındaki ayrımı ortadan kaldırabilmektedir. Bu olasılık ise, özel alan içinde olması geleneksel cinsiyet rolleri çerçevesince uygun görülen kadınların kamusal alana çıkmasına olanak sağlamaktadır. Özellikle afet yönetimi sürecinde kadınların da karar verme mekanizmalarına dahil olması ya da dahil olma fırsatına sahip olması, çoğunlukla kamusal alana çıkma ile birlikte gerçekleşmektedir.
6.Soru
"Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile kırılganlık düzeyleri arasında ters yönlü bir ilişki vardır". Afetlerle kalkınma yaklaşımına göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu durumu destekleyen bir örnek olarak değerlendirilemez?
Afetlere karşı en kırılgan ülkeler sıralamasında, ilk beşte Madagaskar, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mozambik, Burundi ve Liberya yer almaktadır. |
Afetlere karşı baş etme eksikliği bulunan ülkeler sıralamasında Afganistan, Sudan, Haiti, Yemen ve Çad ilk beşte yer almaktadır. |
Afetlerle baş edebilme kapasitesi çok düşük olan az gelişmiş ülkelerin bir afet sonrasında toplumsal ve iktisadi yaşamı normalleştirebilmesi çok zahmetli olmakta ve uzun zaman almaktadır. |
Gelişmişlik düzeyleri düşük ülkelerde yaşanan afetler sonrasında, yoksullar için kırılganlık nesilden nesile aktarılmakta ve bu ülkeler yoksulluk kısır döngüsünden kurtulamamaktadır. |
Gelişmişlik düzeyleri düşük ülkeler, doğal afetler için en çok risk taşıyan bölgeler arasında olduklarından, ne yaparlarsa yapsınlar afetin yarattığı yıkımın önüne geçemezler. |
Afetlerden etkilenme oranı, afete maruz kalan ülkelerin fiziki ve beşerî altyapısına, afetle yaşama kültürüne, hazırlık düzeyine ve ilgili pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile kırılganlık düzeyleri arasında ters yönlü bir ilişki vardır.
7.Soru
Erkeklerin afetlere ilk müdahale eden sosyal kesim olmaları onları hangi açıdan etkiler?
Fiziksel |
Ekonomik |
Otoriter |
Hegemonik |
Psikososyal |
Afet çalışmaları, erkeklerin sosyal olarak kırılgan, güçsüz oldukları alanları (eşitsizliğe maruz kaldıkları alanları), afete verdikleri tepkileri ve afet sonrasındaki iyileşme süreçlerini daha ayrıntılı olarak anlama şansını elde etmektedirler. Bu analizler sonucunda erkeklerin afet nedeni ile ölüm oranlarının kadınlara nazaran daha yüksek olduğu, erkeklerin göç etme eğilimlerini afet sonrasında arttığı (yeni bir yaşam kurmak, iş bulmak için), afetlere ilk müdahale eden sosyal kesim oldukları için psikososyal yönden etkilendikleri ortaya çıkmıştır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afet sonucu sosyal-gündelik yaşamda meydana gelen değişmeler arasında yer almaz?
Panik |
Afet farkındalığı |
Şiddet ve suç |
İntihar |
Göç |
Afetlerin en temel özellikleri arasında yer alan statükoyu, yani sosyal yaşamın olağan, normal işleyişini sekteye uğratması, onu deneyimleyen kişilerde farklı tepkilerin oluşmasına neden olmaktadır.
Afet ve afet riski yönetimi, afetlerin yıkıcı etkilerini minimum seviyeye indirme amacını taşımaktadır. Bu hedefe ulaşmak için ise afet farkındalığının ve kültürünün bireysel ve toplumsal düzeyde oluşmasına ve sürekli canlı tutulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu değişim kültürel ve siyasal alandadır.
9.Soru
I. Yaş
II. Cinsiyet
III. Kişilik özelliği
IV. Genetik yapı
Yukarıdaki etmenlerden hangileri çocuklarda afet sonrası stres bozukluklarının etkilerinin belirlenmesinde önemlidir?
III. ve IV. |
I.ve II. |
I. II. ve III. |
I. III. ve IV |
Hepsi |
Çocuğun yaşı, cinsiyeti, maruz kaldığı travmatik olayın niteliği, kişilik özelliği, bilişsel özellikleri, aile içi ilişkilerinin niteliği gibi etmenler afet sonrası stres bozukluklarının etkilerini belirleyebilmektedir. Doğru yanıt C'dir.
10.Soru
İlk olarak uluslararası boyutta afet ve çocuk-genç arasındaki ilişkinin ortaya konulduğu platform aşağıdakilerden hangisidir?
Sendai Çerçeve Eylem Planı |
Afet Riskinin Azaltılması İçin Genç Bilim İnsanları Platformu |
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı |
Afete Hazır Türkiye Projesi |
Okul Temelli Afet Yönetimi Platformu |
Ulusal düzeyde gerçekleştirilen çalışmalara ek olarak uluslararası platformlarda da çocuk ve gençlerin afet nedeni ile kırılganlıkları ve afet ile başa çıkma kapasitelerini vurgulayan girişimler bulunmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak Birleşmiş Milletler bünyesinde bulunan Afet Riski Azaltma Ofisinin önderliğinde gerçekleştirilen Sendai Çerçeve Eylem Planı’nı (2015-2030) örnek olarak vermek
mümkündür. Bu çerçeve ile ilk defa uluslararası boyutta afet ve çocuk-genç arasındaki ilişki ortaya konulmaktadır.
11.Soru
Afetlerin statükoyu bozma, normal hayatın önceki koşullardan daha iyi koşullarda yeniden yaratılmasına olanak sağlama gibi özelliklerini ifade etmek amacıyla 2015 yılında yayınlanan Sendai Afet Riski Azaltma Çerçevesi’nde ortaya konulan slogan aşağıdakilerden hangisidir?
Geçmişten dersler çıkarmak |
Geleceği geçmişle kurmak |
Fırsatları kaçırmamak |
Geçmişi daha iyi inşa etmek |
Daha iyi bir gelecek hayal etmek |
Politik anlamda alınan önlemler toplumların afetlere karşı daha hazırlıklı ve dayanaklı olmasını beraberinde getirebilmekte ve böylece afet öncesinde afete karşı daha kırılgan durumda olan toplumların güçlenmesi gerçekleştirilmiş olabilmektedir. Bu olasılık 2015 yılında yayınlanan Sendai Afet Riski Azaltma Çerçevesi’nin gündemini oluşturmuş ve özellikle bu söylem “geçmişi daha iyi inşa etmek” ifadesi ile sloganlaşmıştır. Bu çerçeveye göre afetlerin statükoyu bozma özelliği, normal hayatın önceki koşullardan daha iyi koşullarda yeniden yaratılmasına olanak sağlamaktadır. Diğer bir deyişle afetler, etkilenen topluma “fırsatlar penceresi ” sağlama potansiyeline sahiptirler. Bahsi geçen “fırsatlar penceresi” çoğunlukla, afet sonrasındaki süreçleri kapsamaktadır.
12.Soru
Yaşlıların gözünden afet sonrası yaşanan sorunlar dikkate alındığında aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu sorunlar arasında yer almaz ?
Gelir |
Yiyecek ve beslenme |
Aileden izole olma ya da uzaklaşma |
Psikososyal gereksinimler (terapi gibi) |
Yaşlılara özel sağlık hizmetlerine ulaşım |
Terapi hizmetleri gibi problemler STK gözünden yaşlı bireylerin afet sonrası problemleri olarak değerlendirilmektedir. Bireylerin gözünden problemler ise ;
• Gelir
• Sağlık hizmetlerine erişim
• Barınma
• Yaşlılara özelsağlık hizmetlerine ulaşım
• Yiyecek ve beslenme
• Aileden izole olma ya da uzaklaşma şeklinde ifade edilmektedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi afetin yarattığı kaos ortamında kadın ve kızların, erkeklere nazaran daha kırılgan olmasının arkasında yatan nedenlerden birisi değildir?
Sosyal hareketlilik açısından sınırlılıklar |
Cinsel istismara, hane içi ve dışı şiddete yüksek oranda maruz kalma riski |
Kadınların kendi içlerinde sosyoekonomik ve kültürel konumlarda farklılık göstermeleri |
Çocuk doğurma ve büyütme ile ilgili faktörler |
Uyarı bilgilerine ulaşmada ve bu uyarılara tepki verme konusunda sınırlılıklar |
Afetin yarattığı kaos ortamında kadın ve kızların, erkeklere nazaran daha kırılgan olmasının arkasında yatan nedenleri Ariyabandu and Wickramasinghe (2004) şu şekilde sıralamaktadır:
• Sosyal hareketlilik açısından sınırlılıklar, bunun yanı sıra sosyal ve kültürel olarak kadınların erkeklere bağımlı olması durumu,
• Uyarı bilgilerine ulaşmada ve bu uyarılara tepki verme (afet anında yapılması gereken davranışlar) konusunda sınırlılıklarının ve zayıflıklarının olması durumu,
• Cinsel istismara, hane içi ve dışı şiddete yüksek oranda maruz kalma riski,
• Çocuk doğurma ve büyütme ile ilgili faktörler,
• Okuma yazma ve okullaşma seviyesinin oranının düşük olması ve
• Aile içindeki tüm kesimlerin (çocuk, yaşlı, hasta, engelli, genç gibi) bakımından sorumlu olması.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangileri Marmara depreminin Türkiye ekonomisine dolaylı maliyetleri arasında sıralanabilir?
I. Altyapı
II. Konutlar
III. Acil yardım harcamaları
IV. Katma değer kaybı
I ve II |
I ve III |
II ve III |
II, III ve IV |
III ve IV |
Konutlar, şirketler ve altyapı depremin ekonomiye doğrudan maliyetleri arasında yer alırken, dolaylı maliyetleri; katma değer kaybı, acil yardım harcamaları ve toplam hasar kaybıdır.
15.Soru
Kuraklık, iklim değişikliği gibi çeşitli afet türlerine maruz kalma sebebiyle ülkemize gelen mültecilere ne ad verilmektedir?
Ekolojik Mülteci |
Şartlı Mülteci |
Süreli Mülteci |
Geçici Koruma |
İkincil Koruma |
Türkiye’de bulunan göçmenlerin bir kısmının kuraklık, iklim değişikliği gibi çeşitli afet türlerine maruz kalma sebebiyle ülkemize gelmiş olduklarını ve bu insanlara iklim mültecileri ya da ekolojik mülteciler denildiğini çevrenizdekilerle paylaşın.
16.Soru
I. Kadınların toplumdaki görünürlüğünün daha az olması.
II. Kadınların stratejik ihtiyaçlarının tam olarak karşılanamaması.
III. Kadınların afet yönetimine ilişkin eğitime ihtiyaç duymaması.
IV. Kadınların erkeklere göre eğitim düzeyinin daha üst seviyede olması.
Yukarıda verilenlerden hangileri kadınların afet yönetimi ile ilgili kurumlarca uzun süre fark edilememesine sebep olmuştur?
I ve II |
I ve III |
I ve IV |
II ve IV |
III ve IV |
Afetlerin, tehlikelerin bir anlamda afet risklerinin olumsuz etkilerini minimum düzeye düşürmek ve olumlu etkilerini mümkün olan üst seviyelere taşımak amacını taşıyan afet yönetimi, afet ve toplumsal cinsiyet tartışmalarında önemli bir yere sahiptir. Özellikle kadının kamusal alanda görünürlüğünün az olması yani stratejik ihtiyaçlarının yeteri kadar sağlanamaması gerçeği afet yönetimi ile ilgili farklı inisiyatifler tarafından uzun bir süre fark edilmemiş ve bu nedenle sorunun çözümü için gerekli adımların atılmasında oldukça geç kalınmıştır.
17.Soru
Afet aracılığı ile statükonun, toplumun dengesinin yani normal işleyişinin bozulması [V2] sorunu, toplum içinde yeni ihtiyaçların oluşmasına ya da var olan ihtiyaçların daha da artmasına sebep olmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu gereksinimleri karşılamaktadır?
Mikro seviyedeki yenilikler ve uzmanlıklar [M3] |
Afet toplumunda değişim ve dönüşümler [M2] |
Kayıp ve hasar risklerin belirlenmesi [M1] |
Yeni bir rejim sağlanması [V6] |
Tepki ve iyileşme [V4] |
Afet aracılığı ile statükonun, toplumun dengesinin yani normal işleyişinin bozulması [V2] sorunu, toplum içinde yeni ihtiyaçların oluşmasına ya da var olan ihtiyaçların daha da artmasına sebep olmaktadır. Bu gereksinimler ise, mikro seviyedeki yenilikler ve uzmanlıklar ile karşılanmaktadır [M3]. Bu yenilikler, toplumun geneli için “fırsatlar penceresi” yaratma potansiyelini içermektedir. Söz gelimi, afet sonrası tepki ve iyileşme süreçlerinde, afet topluluğunun deneyimlerinin afet yöneticileri ve yerel politikacılar tarafından dikkate alınması bir yenilik, bir icat olarak kabul edilebilir.
18.Soru
I. Akraba ilişkileri
II. Siyasi
III. Prestij ve güç sağlayan
IV. Dinsel faaliyetler
V. Törenlerin (doğum / evlilik/ ölüm) vb. devamını sağlamak
Yukarıdakilerden hangileri kadınların toplumsal cinsiyet rollerindendir?
I. Akraba ilişkileri
II. Siyasi
III. Prestij ve güç sağlayan
IV. Dinsel faaliyetler
V. Törenlerin (doğum / evlilik/ ölüm) vb. devamını sağlamak
Yukarıdakilerden hangileri kadınların toplumsal cinsiyet rollerindendir?
II-III-V |
I-IV-V |
I-II-IV |
III-IV-V |
I-II-III |
Siyasi olma ve Prestij ve güç sağlayan rolller erkeklerin toplumsal cinsiyet rollerindendir.
19.Soru
Tüm dünyada afetlere yönelik planlama, risk azaltma ve hazırlık kültürünü yaymayı amaçlayan Dünya Afet Risk Azaltma Günü ilk kez hangi yıl yapılmıştır?
1981 |
1989 |
1995 |
1997 |
2003 |
Tüm dünyada afetlere yönelik planlama, risk azaltma ve hazırlık kültürünü yaymayı amaçlayan Dünya Afet Risk Azaltma Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun kararı ile ilk kez 1989 yılında yapılmıştır.
20.Soru
I. Nesilden nesile aktarma
II.Kültürel normların afet sonrasında değiştirilmesi/yozlaştırılması
III.Tüm toplum tarafından paylaşılan yeni uğraşların/ yeni sembollerin geliştirilmesi
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri afetlerin toplumlarda yarattığı travma ile mücadele etmek için geliştirilen kültürel kökenli tepkilerdendir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Afet, meydana geldiği toplumlarda toplumun nerdeyse tümünü kapsayan bir travmaya neden olmaktadır. Bu travma ile mücadele etmek için toplumların geliştirdiği kültürel kökenli yanıtlar şu şekilde özetlenebilir:
- Tüm toplum tarafından paylaşılan yeni uğraşların/ yeni sembollerin geliştirilmesi
-
Kültürel normların afet sonrasında değiştirilmesi/yozlaştırılması
Nesilden nesile aktarma
Doğru cevap E seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ