Acil çağrı merkezi

OKS, 1970’li yıllarda büyük ölçekli olaylar için komuta, kontrol ve koordinasyon ilişkilerini açıklığa kavuşturmak için bir yönetim sistemi olarak Kaliforniya ve Arizona’daki itfaiye hizmetleri tarafından geliştirildi. İlk kez 1973 yılında “Incident Command System (ICS)” adını taşıyan bir sistem ortaya çıkmıştır.

C

Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinin temel hedefleri;

• Sistemik hastalıklar veya yaralanmalar son- rası oluşabilecek hasarı en aza indirmek için tıbbi bakım ve müdahale sağlamak,
• Doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmış tıb- bi müdahaleler ile hayat kurtarmak,
• Hastanın bir sağlık kuruluşuna güvenli bir şekilde naklini sağlamaktır

2005 yılında Japonya -Kobe’de toplanan BM Afet Azaltma 2. Dünya Konferansı’nı takiben, “Hyogo Çerçeve Eylem Planı”nı (2005 -2015) onaylayan 168 ülke “mevcut hastanelerin afetle-re karşı güvenli hale getirilmesi ve yeni kurulacak hastanelerin afetlere karşı güvenli inşa edilmesi” yaklaşımının önemini kabul etmiş; BM Afet Risk Azaltma Ofisi (UNISDR) ve Dünya Sağlık Örgü-tü (WHO) 2008-2009’da dünya çapında “Afetlere Karşı Güvenli Hastaneler” (Hospitals Safe from Disasters) kampanyasını başlatmıştır.

D

Kaynak; Olay sırasında kullanılmak üzere atanacak personel, ekip, tesis ve malzemeler önemli elementlerden oluşur. Olay yeri veya acil durum operasyon merkezlerinde taktiksel destek veya denetim kapasitelerinde kullanma. Olay yeri veya acil durum operasyon merkezlerinde taktiksel destek veya denetim kapasitelerinde kullanma

Kategori; Bir kaynağın en yararlı olacağı işlevi temsil eder

Tür; Fonksiyonları tanımlayan geniş sınıfları ifade eder. Örnekler: servis devriye aracı, damperli kamyon, süpürücü

Bileşenler; Tek bir kaynağı içeren her varlığı tanımlar

Metrik; Bir kaynağın kapasitesini ve / veya kapasitesini tanımlayan ölçüm standartlarını temsil eder

Tip; Her bir tür, o kaynak için tanımlanan metrik tarafından açıklanan minimum bir yetenek seviyesine dayanan kaynak yeteneği düzeyini belirtir. Tip I enüst seviyedeki yeteneği temsil eder; Tip IV en düşük yetenek seviyesidir.

Ek Bilgi; Kaynaklarla ilgili karar vermek için yasal kısıtlamalar gibi bilgileri belirtir.

Fransa ordusu 1590’da, yaralı askerlerin taşınması için özel birlikler kurmuş, Napolyon 1792’de ordu içerisinde ilk defa tıbbi birliklere görev vermiştir. Kırım Savaşı’nda (1854 – 1855) yaralı askerleri katır sırtında taşımak için tarihin ilk ambulanslarından sayılabilecek kakuleler (cacolet) kullanılmıştır (Resim 3.2). İlk sivil ambulans örgütü ise 1878 yılında İngiltere’de kurulmuş, sonrasında tüm dünyada hizmet alanıyla ilgili benzer örgütler oluşturulmaya başlanmıştır.

Tıbbi Şube Direktörü olarak atanan kişi genel olarak olay yerinde acil sağlık hizmetlerinin yönetimin­den sorumludur. Doğru cevap A'dır.

Kapasite artışı şablonu, aşağıdaki unsurları hesaba katmalıdır:
• Personel-mevcut personel veeğitimseviyeleri
• Malzeme - ekipman ve sarf malzemeleri
• Yapı - hem fiziksel hem de yönetim yapılarını birleştirmek
• Alan - kapasite artışı yönetiminde yeni
alanların oluşturulması

Afetlerde hastane kayıplarına örnek olarak, 1972 Managua (Nikaragua) Depreminde kent-teki bütün hastanelerin kullanılamaz hale gelme-si, 1985 Mexico-City (Meksika) Depreminde iki büyük hastanenin çökmesiyle yaklaşık bin kişinin ölmesi, hastane yatak kapasitesinin yüzde 40’ının kaybedilmesi; Latin Amerika ve Karayipler böl-gesinde ağır yıkımlar yaratan Peru 1970 ve 2007, El Salvador 2001, Haiti, Şili, Meksika 2010 dep-remleri ile kasırga, sel, heyelanlar sırasında yaşanan ağır kayıplar sayılabilir. Aynı şekilde, 2001-2013 yıllarında özellikle güney ve güneydoğu Asya’da meydana gelen deprem, tsunami ve tayfunlar Hin-distan, Endonezya, Pakistan, Myanmar, Filipinler ve Çin’de ağır can kayıpları ve ekonomik kayıpların yanı sıra merkezi ve yerel sağlık sistemlerinde ağır tahribata yol açmış, milyonlarca insana sağlık hiz-meti veren binlerce hastane ve diğer sağlık birimleri kullanılamaz hale gelmiştir.

Tıbbi Şiddet Endeksi(MSI), acil durumları afetlerden ayırmanın yanı sıra, gerçek zamanlı tıbbi koşul­ların esasına, olayın ciddiyetine ve diğer kritik hususlara da dikkat çekmektedir. Örneğin, 0.4 MSI tıbbi şiddet endeksi değeri olan bir olay, acil durum anlamına gelirken, 4.2 tıbbi şiddet endeksi değeri olan bir olay, büyük bir afet olduğunu gösterir. Tıbbi Şiddet Endeksi(MSI) 1’den küçük ise, olay bir acil durum olarak tanımlanır. Tıbbi Şiddet Endeksi(MSI) 1’den büyük ise, olay bir afet olarak tanımlanır. Tıbbi Şiddet Endeksi sadece afet ve acil durum arasındaki kırıl­ma/dönüm noktasını değil, aynı zamanda mevcut olayın sağlıkla ilgili ciddi özelliklerini de yansıtabilir. Doğru cevap E'dir.

Operasyon bölümü, olayla başa çıkmaya dönük faaliyetlerin doğrudan belirleyicisi ve uygulayıcısıdır. Olaya yönelik müdahale stratejilerinin etkisi değerlendirilir ve gerekirse yeni Olay Eylem Planı oluşturmak/geliştirmek için geri bildirim sağlanır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Lojistik sorunlar ve personel yoğunluğu

Afete hazırlık çerçevesinde:

• Afetlerde kullanılacak açık ve anlaşılır komuta ve kontrol mekanizmalarını, standart işleyiş ve uygulama kurallarını oluşturmak,
• Tüm paydaş kişi ve kurumların afet ve acil durum görev ve sorumluluklarını tanımlamak,
• Afet durumlarında hastanelerin ilk 72 saat kendilerine yetebilmeleri için ge-rekli düzenlemeleri gerçekleştirmek,
• Eğitim ve tatbikatlar ile afete hazırlık düzeyini sürekli artırmak.

 Afet halinde:

• Hızlı, uygun ve etkili müdahale gerçek-leştirmek,
• Kritik hizmetleri kesintisiz sürdürmek, olağan (rutin) hizmetleri aksatmamak,
• Kaynakları en iyi ve etkin şekilde kul-lanmak,
• Gerektiğinde kapasitenin artırılmasını sağlamak.

4

Yapısal olmayan elemanlarla ilgili afet risk azaltma amaçlı, koruyucu önlemlerden  Günlük bilgi ile gerçekleştirilebilecek basit önlemler (örneğin, düşüp kayarak çıkışı kapatacak, insana ya da donanıma zarar verecek eşyanın yerini değiştirme vb),

Hastane Tedavi Kapasitesi (HTC), hastanenin o andaki tıbbi standartlarına göre saat başına hastaneye yatırılarak tedavi edilecek yaralıların sayısıdır. En yakın hastane T3 kategori yaralılar tarafından aşırı yüklenileceğinden, T1 ve T2 kategori yaralılar mümkün olduğunca bu hastaneye götürülmemelidir. Bir yaralı dağıtım planının hazırlanması için bazı verilere ihtiyaç vardır:Afet bölgesinin yeri, Hastanelerin yeri, Hastanelerin spesifik tanı ve tedavi olanakları, En önemlisi de her hastanenin tedavi kapasitesi(HTC).

Demobilizasyon Birimi:  İstihdam gerektiren tüm personel ve kaynaklar için talimatlar içeren bir demoblizasyon planını hazırlar ve OKS organizasyonu içinde planın dağıtılmasını sağlar.

Afet yönetimindeki yeri ve önemi dikkate alınarak hastanelerde afet güvenliği bakımından üç temel hedef esas alınmaktadır. Bu hedefler, öncelik sırasıyla; 1. Hayatın korunması: Hasta, hasta yakını ve hastane çalışanlarının can güvenliğini korumak, 2. Yatırımın korunması: Hastaneye ait yatırımın (tesis ve donanımın) zarar görmesini önlemek,3. Fonksiyonun (işlevin) ve işleyişin korunması: Hastanenin faaliyetlerini her durumda kesintisiz sürdürebilmesini sağlamaktır.