Anayasa Hukuku Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 15 Soru1.Soru
Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi başkanlık sisteminden temel bir fakla ayrılmaktadır. Bu temel fark aşağıdakilerden hangisidir?
Cumhurbaşkanının siyasal sorumsuzluğunun bulunması. |
Cumhurbaşkanının ve yasama organının birbirlerinin hukuki varlığına son verebilmesi. |
Sıkı yönetim ve olağanüstü hal durumlarında alınan kararların denetiminin gerçekleştirilme esasları. |
Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunması. |
Milletlerarası andlaşmaları onaylama esasları. |
Yürütme yetkisini tümüyle Cumhurbaşkanına vererek yürütme organını monist bir yapıya dönüştüren ve bakanların parlâmentoya karşı siyasal sorumluluklarına son veren 2017 Anayasa değişikliği ile, parlâmenter sistemin kesinlikle terkedilmiş ve başkanlık sistemine benzer bir hükûmet sisteminin kurulmuş olduğu açıktır. Ancak bu sistem, başkanlık sisteminden de temel bir farkla ayrılmaktadır. Başkanlık sisteminin en temel özelliklerinden biri, başkan ve yasama organının ayrı seçimlerle ve sabit süreler için seçilmeleri ve bu süre içinde bunlardan hiçbirinin diğerinin hukukî varlığına son verememesidir. Oysa, 2017 değişikliği ile kurulan sistem, karşılıklı fesih ya da seçimleri yenileme mekanizmasını kabul ederek, bu sistemden sapmıştır. Bu nedenle sisteme, önceleri “Türk tipi başkanlık sistemi”, daha sonraları da dünya literatürü ve uygulamasında örneği olmayan “Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi” adı verilmiştir.
2.Soru
Yasama sorumsuzluğu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Sorumsuzluk konu sadece oy, söz, düşünce açıklamasıdır |
Eylemin meclis çalışmaları sırasında gerçekleşmesi gerekir |
Yasama sorumsuzluğu sadece cezai takibata karşı mutlak olarak koruma sağlar |
Yasama sorumsuzluğu meclis tarafından kaldırılabilir |
Milletvekili sıfatı sona erdikten sonra da devam eder |
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar. Yasama sorumsuzluğu meclis tarafından kaldırılamaz. Mutlak koruma sağlar. Doğru cevap D'dir.
3.Soru
Aşağıdaki Anayasalarımızdan hangisinde "insan haklarına dayanan devlet" olgusu yer almıştır?
1909 |
1982 |
1960 |
1921 |
1924 |
1961 Anayasası’nın “insan haklarına dayalı” deyiminin yerine, 1982 Anayasası (m. 2) “insan haklarına saygılı” deyimini kullanmıştır.
4.Soru
Dünyada ilk yazılı anayasa metninin kabul edildiği ülke aşağıdakilerden hangisidir?
Almanya |
Fransa |
ABD |
Çin |
İngiltere |
Dünyada ilk yazılı anayasa metni, İngiliz ihtilali sırasında kabul edilmiş ve ömrü pek kısa sürmüş olan “Instrument of Government” (Hükûmet Aracı) adlı bir belgedir.
5.Soru
I. Meclis komisyon toplantısı sırasında sinirlenen milletvekilinin ağır hakaretlerde bulunması
II. Meclis genel kurul toplantısı sırasında sinirlenen milletvekilinin bir başka milletvekiline yumruk atması
III. Siyasi parti gurup toplantısında milletvekilinin küfür etmesi
Yukarıdaki olaylardan hangisi yasama sorumsuzluğu kapsamındadır?
I |
II |
III |
I, II |
I, III |
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar. Meclis çalışmaları deyimini geniş anlamda yorumlamak gerekir. Bu deyim, sadece Meclis’in genel kurul toplantılarını değil, komisyon toplantılarını ve siyasi partilerin grup toplantılarını da kapsar. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapabilme şartları ile ilgili olarak hangisi doğrudur?
Siyasi partilerin kapatılması hakkında bireysel başvuru yapılır. |
Hem idari makamlar, hem yargı organları tarafından hakların ihlali halinde başvuru yoluna gidilir. |
Kanunların anayasaya uygunluk denetimi için başvuru yapılabilir. |
Sadece kamu hukuku tüzel kişileri başvuru yapabilir. |
İlk önce bireysel başvuru yapıp sonra mahkemelere başvurmak gerekir. |
Bireysel başvuru, Anayasa'nın 148. maddeye eklenen fıkralarla şöyle düzenlenmiştir:
“Herkes, Anayasada güvence altına alınmış hak ve özgürlüklerinden, Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır. Maddede zikredilen “kamu gücü” deyiminin, hem idari makamları, hem yargı organlarını kapsadığı açıktır. İhlali kamu hukuk tüzel kişileri yaptığı için başvuru yapamayacaktır.
7.Soru
Siyasal organlar tarafından yapılan ve yasaların ortaya çıkmadan yapılan denetime ne ad verilir?
Önleyici denetim |
Düzenleyici denetim |
Serbest denetim |
Siyasal denetim |
Hukuksal denetim |
Siyasal organlar tarafından yapılan ve yasaların ortaya çıkmadan yapılan denetime önleyici denetim denir.
8.Soru
2017 Anayasa değişikliğinden önce Cumhurbaşkanı makamının çeşitli nedenler ile boşalması durumunda aşağıdakilerden hangisi Cumhurbaşkanlığına vekalet etme yetkisine sahipti?
Başbakan |
İç işleri Bakanı |
Dış işleri Bakanı |
TBMM Başkanı |
Bakanlar Kurulu |
Anayasa'nın 2017 değişikliğinden önce Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar, ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanının boşalması halinde de yenisi seçilene kadar, TBMM Başkanı Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve onun yetkilerini kullanır. Doğru cevap D' dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kurucu Meclisin görevleri arasında yer almaz?
TBMM'ye, Millet Meclisi’ne ve Cumhuriyet Senatosu’na ait görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak |
Yeni Anayasa’yı ve Anayasa’nın Halkoyuna Sunuluş Kanunu’nu hazırlamak |
Anayasa’nın ilkelerine uygun Siyasi Partiler Kanunu’nu hazırlamak |
Yeni Anayasa’nın ve Siyasi Partiler Kanunu’nun hükümlerini göz önünde tutarak Seçim Kanunu’nu hazırlamak |
TBMM kurulup fiilen göreve başlayıncaya kadar, kanun koyma, değiştirme ve kaldırma suretiyle yasama görevlerini yerine getirmek |
B, C, D ve E seçeneklerinde ifade edilenler Kurucu Meclisinin görev ve yetkilerini belirtirken, A seçeneğindeki, TBMM'ye, Millet Meclisi’ne ve Cumhuriyet Senatosu’na ait görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak Milli Güvenlik Konseyi'ne aittir. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Anayasa Mahkemesinin iptal kararları kural olarak hangi tarihte yürürlüğe girer?
Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte |
İptal kararının alındığı tarihte |
Resmi Gazetede yayımlandıktan 45 gün sonra |
Resmi Gazetede yayımlandıktan 1 yıl sonra |
Resmi Gazetede yayımlandıktan 60 gün sonra |
Anayasanın 153/3 hükmü gereğince "Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
2017 Anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesi tarafından görevleri ile ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla aşağıdakilerden hangisi yargılanamaz?
Jandarma Genel Komutanı |
Cumhuriyet Başsavcısı |
Kara Kuvvetleri Komutanı |
Cumhurbaşkanı Yardımcıları |
TBMM Başkanı |
2017 Anayasa değişikliği ile Jandarma Genel Komutanı görevleri ile ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılanamaz.
12.Soru
Aşağıdaki anayasalardan hangisinde hakimlerin bütün özlük işleri hakkında karar vermek için Yüksek Hakimler Kurulu kurulmasından bahsedilmektedir?
1876 Kanun-i Esasi |
1921 Anayasası |
1924 Anayasası |
1961 Anayasası |
1982 Anayasası |
Hâkimlik teminatının, amaçlarına uygun şekilde gerçekleştirilmesi açısından en önemli pratik sorun, hâkimlerin tayin, terfi, nakil, denetim ve disiplin gibi özlük işlerinin, ne tür bir organ veya kurul tarafından yapılacağıdır. Bu işlemlerin yürütme organına bırakılmasının, hâkimlik teminatının değer ve etkinliğini büyük ölçüde ortadan kaldıracağı şüphesizdir. Bu sebeple 1961 Anayasası, “hâkimlerin bütün özlük işleri hakkında karar” vermek (m. 144/1) üzere bir Yüksek Hâkimler Kurulu (YHK) kurmuştur.
13.Soru
1982 Anayasası'nın sivil toplum kuruluşlarının siyasi partilerle işbirliğinde bulunmalarını ve siyasi faaliyetlere girişmelerini yasaklayan hükümlerinin tümü hangi yıldaki Anayasa değişikliğiyle kaldırılmıştır?
1993 |
1995 |
1999 |
2001 |
2002 |
1982 Anayasası, belli ölçüde bir depolitizasyonu, yani siyasetten uzaklaştırmayı amaçlamıştır. Siyasal faaliyetin sadece siyasal partiler ve seçilmiş devlet organları eliyle yürütülmesi suretiyle, ülke düzeyinde belli ölçüde bir depolitizasyon sağlanması isteği, Anayasa’nın çeşitli hükümlerine yansımıştır. Ancak, sivil toplum kuruluşlarının siyasi partilerle işbirliğinde bulunmalarını ve siyasi faaliyetlere girişmelerini yasaklayan bu hükümlerin hemen tümü, 23.7.1995 tarihli Anayasa değişikliğiyle kaldırılmıştır. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Milletvekillerinin yasama dönemi içerisinde seçmenleri tarafından azledilebilmeleri ve seçmenlerin, seçtikleri milletvekillerine, hukuken bağlayıcı direktifler verebilmeleri ne olarak tanımlanır?
Emredici vekalet |
Yasama sorumsızluğu |
Gen soru |
Yasama dokunulmazlığı |
Hükümetin denetlenmesi |
Milletvekillerinin yasama dönemi içerisinde seçmenleri tarafından azledilebilmeleri ve seçmenlerin, seçtikleri milletvekillerine, hukuken bağlayıcı direktifler verebilmeleri, emredici vekalet olarak tanımlanır.
15.Soru
Ülkemizde Cumhurbaşkanının görev süresi kaç yıldır?
İki |
Üç |
Dört |
Beş |
Yedi |
21.1.2017 tarihli ve 6771 sayılı Anayasa değişikliği kanununa göre Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır.