Aile danışmanlığında psikanalitik yaklaşımlardan sonra ortaya çıkmış, psikanalitik yaklaşımdan derinlemesine etkilenmiş sistem kuramlarından ilki Murray Bowen’ın Aile Sistemleri Kuramıdır. Bowen, aile terapileri kuramları arasında aileleri en detaylı ve sistemik bir biçimde ele alan kuramcılardan birisi olarak kabul edilebilir. Aile sistemleri teorisinde ailelerin ilişkilerine odaklanılmakta fakat bunu yaparken aile geçmişlerine de büyük önem verilmektedir. Bowen, kuramını şizofreni aileleri ile yaptığı çalışmalar sonrasında olgunlaştırmıştır. Aile sistemleri kuramının oluşmasında Bowen’ın içinde yaşadığı ve oldukça geniş olan kendi ailesinin de etkili olduğunu ifade etmek gerekir. Bowen için her ne kadar bir aile terapisi kuramcısı denilse de kendisi aile danışmanlığı/terapisinde kuram ve uygulamanın kesinlikle birbirinden ayrılmaz parçalar olduğunu ifade etmektedir. Aile sistemleri kuramı, ailelere müdahale ederken genogram, üçgen bozma, eve geri dönüş, benliğin farklılaşması gibi teknikler kullanmaktadır. Tüm terapi sürecinde temel amaç en genel şekliyle bireylerin geçmiş ailelerinden getirdikleri farklılaşma düzeylerinin arttırılmasını sağlamaktır.

Duygu ve davranım bozuklukları kapsamında;
korku, yalan söyleme, altını ıslatma (enürezis), dışkı kaçırma (enkoprezis), öfke, parmak emme, tırnak yeme, kıskançlık, çalma, yeme bozuklukları ve
uyku bozuklukları yer almaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Aile merkezli uygulamanın bileşenleri:

Ailenin kaynaklarını, güçlü yanlarını ve isteklerini dikkate alma

Aileyi (tek bireyden ziyade) bir bütün olarak destekleme

Aileye bilgi sağlama

Hizmetleri aile rutinlerini bozmadan sağlama

Ekip çalışması

Hizmetleri aile gereksinimlerine göre düzenleme

Aileye odaklanma 

Çocukların tüm bu sosyal
becerilerini akranları ile iletişim ve etkileşimlerinde uygun ve etkili bir şekilde kullanabilmeleri ise
sosyal yeterlik olarak tanımlanır.

Başarıya Karşı Aşağılık Duygusu (6-12 Yaş): Okula başlayan çocuğun sosyal dünyası genişler. Çocuk bu dönemde, yetişkinlerin kullandıkları alet, araç ve benzeri şeyleri kusursuz bir biçimde kullanmak için ciddi çabalar harcar. Eğer bu çabalarına karşı çıkılırsa, çocuk yaptıklarının değersizliğine inanır ve aşağılık duygusuna kapılır. Doğru cevap E’dir.

İstanbul’da düşük gelirli çocukların anneleri­nin eğitimi yoluyla çocuklarının çok yönlü gelişimini amaçlayan, çocuğun bilişsel gelişimini desteklemek, anneyi çocuğun gelişimine duyarlı hâle getirmek ve çocuğunun tüm gelişimini desteklemesini öngören  program Erken Destek Projesi’dir.

Sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

Özel gereksinimli çocukların farklılıkları şu şekilde gruplandırılabilir (Kirk, Gallagher, Coleman &
Anastasiow 2012):
• Zihinsel Farklılıklar: Zihinsel olarak ileri düzeyde olan çocukları (üstün zekâlı) ve çok yavaş öğrenen çocukları kapsamaktadır.
• İletişim Farklılıkları: Dil ve konuşma bozukluğu olan çocukları ve otizm gibi iletişimde bozulma ya da gecikme olan yetersizlikleri kapsamaktadır.
• Öğrenme Yetersizliği: Sınıflarda öğrenme ve dikkat problemi olan çocukları kapsamaktadır.
• Duyusal Farklılıklar: İşitme ve görme bozukluğu olan çocukları kapsamaktadır.
• Davranışsal Farklılıklar: Duygusal ya da sosyal olarak meydan okuyucu çocukları kapsar.
• Çoklu veya Ağır Yetersizlikler: Birden fazla yetersizliği olan çocukları kapsar (Örneğin, Serebral Palsi, zihinsel ve gelişimsel yetersizliği olan ya da hem işitme hem de görme yetersizliği olan çocuklar).
• Fiziksel Farklılıklar: Hareket, sağlık ve fiziksel canlılığa engel olan duyusal bozukluğu olmayan çocukları kapsar.

Benlik, çocuğun
kendisiyle ilgili olarak zihninde çizdiği görünümdür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kuramlar arasındaki bakış açısı farklılıkları her ne kadar tekniklere yansısa da aile danışmanlığının temel aşamaları (telefonla ilk irtibat kurmaktan sonlandırmaya kadar geçen süreçler dikkate alındığında) her kuramda benzer özellikler göstermektedir. Bu bölümde bu süreçler başlangıç aşaması, müdahale aşaması (orta aşama) ve sonlandırma aşaması olarak üç bölümde ele alınacaktır.

Problem davranışı olan çocukların ailelerine sunulan destek ve hizmetler rehberlik ve psikolojik danışmanlık, eğitim hizmetleri ve sosyal destektir.

Aileler  çocuklarını  yetiştirirken  çocuklarının akranlarıyla ve yetişkinlerle olumlu ilişkiler kura- bilmelerini, akran gruplarına, aile, okul ve diğer sosyal  gruplara  katılabilmelerini,  ileriki  yaşlarda kendilerini riskli davranışlardan koruyacak karar- lar alabilmelerini ve güçlüklerle başa çıkma yete- neğine ve motivasyonuna sahip olmalarını isterler.

Özerkliğe karşı Utanç ve Kuşku (1-3 Yaş): Çocuk, tümüyle başkalarına bağımlı olmaktan çıkıp, istediklerini tek başına yapma davranışı gösterir. Kendi kendine yiyeceklerini yemek, giyinmek, soyunmak, yürümek, koşmak, giysisini seçmek ve bu konularda teşvik edilmek ister. Anne-babanın aşırı kontrolü ve baskısı, çocuğun kendi yeteneklerinden şüphelenmesine ve yaptığı davranışlardan utanç duymasına neden olabilir.

Benliliğin farklılaşması kişinin kendisini ailesinden duygusal ve bilişsel olarak bağımsız bir biçimde ifade edebilmesi, bağımsız bir biçimde var olabilmesi şeklinde tanımlamaktadır.

Yeme bozukluğu, kökeni ruhsal sorunlara daya­nan, yeme davranışlarındaki bozukluklardır. Başlıca yeme bozuklukları iştahsızlık, obezite, anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza ve tepkisel yemek yeme bozukluğudur.

Aile danışmanlığı ekollerinden birçoğu, ailedeki değişimi seansların dışında da sürdürmek amacı ile ev ödevlerini kullanırlar. Kuşaklar arası aile terapisi, yapısal aile terapisi, stratejik terapi veya davranışçı terapi bu ekollere örnek gösterilebilir. Yakın dö­nem post modern terapiler arasında da ödev verme oldukça yaygın kullanılan bir tekniktir.

Aile danışmanlığının ilerlemesindeki beş önemli gelişme:
• Sistem teorilerinin gelişimi
• Şizofreni aileleri ile yapılan çalışmalar
• Çift terapisinin gelişimi
• Çocuk rehberliği hareketi
• Grup terapisi

Çocukların içinde bulundukları gelişim dönemlerini ve bu dönemin özelliklerini bilmek, aynı yaş grubundaki çocuklar  arasında  bireysel  farklılıklar  olabileceğini  göz önünde  bulundurmak,  ailelerin  ve  eğitimcilerin çocuklardan beklentilerinin gerçekçi düzeyde olmasını sağlar.