Avrupa Birliği’nde Ekonomik ve Parasal Birliğin ilk aşaması 1 Temmuz 1990 tarihinde başlayıp 31 Aralık 1993 tarihinde sona ermiştir.

Ulusal Program; aday ülkelerin Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB)’ne karşılık olmak üzere hazırladıkları, adaylık sürecinde kısa ve orta vadede gerçekleştirecekleri tüm çalışmaları detaylı bir takvim ve mali kaynaklarla ortaya koyan bir programdır.

Euro bölgesi için mali disiplin öngören Maastricht kriterleri, İstikrar ve Büyüme Paktı kriterleri olarak kabul edilmektedir. Bu kriterler, bütçe açığı ve kamu borcu kriteridir. Bütçe açığı kriterine göre, üye ülkelerin bütçe açıkları ve kamu borçları sırasıyla GSYH’lerinin %3’ünü  ve % 60’ını geçmemelidir.

Serbest dolaşım; AB hukukuna göre dört temel haktan oluşmaktadır: Bunlar : Açık işlere başvuru hakkı,  iş bulabilmek için Topluluk içinde seyahat hakkı, işin yapıldığı ülkede oturma hakkı ile işin sona ermesinden sonra veya emeklilik durumunda o ülkede oturma hakkıdır.

Müzakerelerde önemli olan belgeler:
-Müzakere Çerçeve Belgesi
-İlerleme Raporları
-Katılım Ortaklığı
-Ulusal Programı.

Maastricht kriterleri olarak belirlenen EPB kriterlerine göre üye ülkelerin bütçe açıkları GSYİH’lerinin %3’ünü geçmemelidir.

Genişleme, Roma Anlaşması, (Md.48-51) Toplulukta işçilerin ve ailelerinin serbest dolaşımını temel bir hak olarak ortaya koymuştur. Bu; istihdam, ücret ve istihdam şartlarında üye ülkeler işçileri arasında milliyete dayalı her türlü ayırımcılığın ortadan kaldırılması ilkesine dayanmaktadır. Avrupa Birliği’nde ücretli çalışanların diğer bir deyişle işçilerin serbest dolaşımı, iç pazarın dayandığı dört temel serbestiden birisidir. Kuruluş yıllarında sadece işçilerin serbest dolaşımına önem verilirken 1990’lı yıllarda serbest dolaşım genelleştirilmiştir. Serbest dolaşım, AB hukukuna göre dört temel haktan oluşmaktadır. Bunlar; açık işlere başvuru hakkı, iş bulabilmek için Topluluk içinde seyahat hakkı, işin yapıldığı ülkede oturma (ikamet) hakkı ile işin sona ermesinden sonra veya emeklilik durumunda o ülkede oturma hakkıdır.

Türkiye’nin, tam üyelik hakkını teyit eden bir başka hukuki belge, Avrupa Komisyonu’nun Türkiye’nin tam üyelik başvurusu sonrasında, bu konu ile ilgili olarak Konsey’e sunduğu “görüş”tür. Komisyon “görüş”ünün sonuç kısmında “...Komisyon Topluluğa, Türkiye ile kapsamlı bir önlemler dizisi önermesini tavsiye eder. Bu önlemler dizisi, Türkiye’nin Topluluğa tam üye olabilirliğine halel getirmeksizin, iki tarafın, karşılıklı bağımlılık ve bütünleşmelerini güçlendirici bir yola sokacaktır...” denilmiştir. Söz konusu “görüş”, Türkiye’nin tam üyeliği konusunda net bir tavır belirlememiş ancak Ankara Anlaşması ile saptanan tam üyelik hakkını bir kez daha teyit etmiştir. Türkiye - Avrupa Birliği ilişkilerinde, Türkiye’nin tam üyelik hakkı hukuken açık bir şekilde tanınmıştır. Türkiye 1987 yılında yaptığı tam üyelik başvurusu ile bu hakkını kullanmıştır.

Türkiye’nin yapmış olduğu başvuru üzerine 12 Eylül 1963 tarihinde, Türkiye ile AET Arasında Bir Ortaklık Yaratan Anlaşma imzalanmıştır. Kısaca Ankara Anlaşması olarak adlandırılan ortaklık anlaşması, gerekli onay süreci tamamlandıktan sonra, 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2012 İlerleme Rapor’un olumlu yönlerine bakıldığı zaman; siyasi reformlar, AB hukukuna uyumun sağlanması, vize ve göç, enerji ve terörle mücadele alanlarında işbirliğinin arttırılması yoluyla, katılım müzakerelerini desteklemek üzere pozitif gündemin başarıyla uygulamaya geçirilmesine vurgu yapmaktadır. Öte yandan, siyasi kriterler açısından olumlu gelişmelerin yanında Türkiye’ye yönelik önemli eleştirilere de raporda yer verilmektedir. Özellikle yüzde onluk seçim barajının Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasındaki en yüksek oran olduğuna, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı açısından da daha fazla çabanın gerekli olduğuna dikkat çekilmektedir.