Çağdaş Felsefe 1 Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Olgusal bir içeriği olan doğrular söz konusu olduğunda sadece dili anlıyor olmamız yeterli değildir. Bu tarz doğrulara ne isim veilir?
Bütünleşik doğrular |
Doğal doğrular |
Ampirik doğrular |
Analitik doğrular |
Sentetik doğrular |
Olgusal bir içeriği olan doğrular söz konusu olduğunda sadece dili anlıyor olmamız yeterli değildir. Bu tür doğrular sentetiktir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
2.Soru
Quine göre deneyciliğin ikinci dogması hakkında aşağıdakilerden hangileri söylenebilir?
- İkinci dogmaya göre, anlamlı ifadeler dolaysız deneyimle bire bir karşılaştırılabilecek basit önermelere çözümlenebilir.
- İkinci dogma, indirgemecilik dogması olarak da adlandırılır.
- İkinci dogmaya göre nesneler hakkında bir konuşma duyu deneyiminde mevcut basit içeriklere indirgenebilir.
- İkinci dogma, mantıksal pozitivistlerin doğrulanabilirlik ilkesine dayandırılabilir.
- İkinci dogma önermelerin duyu deneyimiyle karşılaştırılmasını içerdiğinden doğalcı bir bilgi anlayışını desteklemektedir
Yalnız V |
II,III,IV,V |
I,II,III,IV,V |
Yalnız I |
I,II,III,IV |
İkinci dogma, gerek Hume’un deneyimin duyusal izlenimlerle başladığı fikrine, gerekse mantıksal pozitivistlerin doğrulanabilirlik ilkesine dayandırılabilir. İki dogma birbiriyle ilintilidir çünkü analitik önermelerin bulunması sentetik önermeler için bir sınır durumunu ifade etmekte, ayrıca analitik önermeler karmaşık sentetik önermelerin unsurlarına çözümlenerek duyu deneyimiyle karşılaştırılabilir basit önermelerin elde edilebilmesine olanak sağlamaktadır. V. İkinci dogma önermelerin duyu deneyimiyle karşılaştırılmasını içerdiğinden mantıksal pozitivistlerin doğrulanabilirlik ilkesine dayandırılabilir. V. maddedeki ifade söylenemeyeceği doğru cevap E’dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wittgenstein'ın kesinlik kavramına göre doğrudur?
I- Dili kullanırken kullandığımız kuralların ve pek çok inancımızın arkasında "yaşam biçimlerimiz" vardır.
II- Dünyaya ilişkin sahip olduğumuz görüşler, bizim ampirik olarak test ettiğimiz ve dolayısıyla bildiğimiz şeyler değildir.
III-İnsan kendini bir topluluğun içinde belli şeyleri doğru varsayar ve belli kuralları izler.
I, II |
I, III |
I, II, III |
II |
Hiçbiri |
Wittgenstein'ın kesinlik kavramına göre her her üç yargı da doğrudur.
4.Soru
Wittgenstein'ın "Felsefi Soruşturmalar" başlıklı eserinde, Tractatus'daki doğa bilimleriyle sınırlı dilin yerine hangi dile geri dönmemizi salık verir?
Yabancı dil |
Basit dil |
Gündelik dil |
Sivri dil |
Mistik dil |
Tractatus’ta da anlamsız ya da metafiziksel kullanımlara karşı uyarılıyorduk. Ancak orada davet edildiğimiz alan, doğa bilimlerinin dili ile sınırlıydı. Şimdi ise geri dönmemiz salık verilen yer, gündelik dilin güvenli bölgesi olmaktadır. Doğru cevap C'dir.
5.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Austin’in sözcüklere yaklaşımını gösteren bir ifadedir?
A priori kavramlar en güvenilir sözcüklerdir. |
Felsefeyi, sözcüklerin anlamını belirlemeye çalışmakla özdeşleştirir. |
Kavramlar, “sahip olunan” şeylerdir. |
Sözcükler, esas itibarıyla özel adlar değildirler. |
Tikeller, tümellerle bağıntıları üzerinden tanımlanırlar. |
Austin felsefeyi, sözcüklerin anlamını belirlemeye çalışmakla özdeşleştiren yaklaşımlara karşı çıkar. Sözcüklerin, esas itibarıyla özel adlar olarak ele alınmasını eleştirir. Austin’e göre kavramlar, “sahip olunan” şeyler değildir. Tümeller tikellerle bağıntıları üzerinden tanımlanırlar.
6.Soru
Quine varlıkbilimsel sorunun çözümü için hangi yöntemden faydalanır?
Dewey’in değişim sürecinden |
Russell’ın belirli betimleyicilere ilişkin kuramından |
Hume’ın fikirlerinden |
Duhem’ın düşük belirlenimlerinden |
Wittgenstein’ın gündelik düşünme yöntemlerinden |
Russell’ın belirli betimleyicilere ilişkin kuramından
7.Soru
Viyana Çevresi olarak anılan topluluğun faaliyetleri ne içindir?
Resmî olarak grubun üyesi olup araştırmalar yapmak |
Mantık, matematik ve fizik alanında gerçekleşen ilerlemelerin ışığında deneyciliği ve bilimi yeniden şekillendirmek |
Fizikçi ve felsefeci Moritz Schlick’in önderliğinde toplantılar düzenlemek |
Felsefî bazı sorunların dilin yanlış kullanımından kaynaklandığını göstermek. |
Nesnel olasılıklara dayalı olarak tümevarım mantığını geliştirmek |
Viyana Çevresi’nin çalışmaları ve tartışmaları 19. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın başlarına yayılan dönemde özelikle mantık, matematik ve fizik alanında gerçekleşen ilerlemelerin ışığında deneyciliği ve bilimi yeniden şekillendirmek üzerine kurulmuştur.
8.Soru
Friedrich Albert Moritz Schlick'in pozitivizmin temel tezlerini ortaya koyduğu makalesi hangisidir?
Ahlâk Felsefesinin Soruları |
Genel Bilgi Kuramı |
Bilimsel Dünya Görüşü |
Pozitivizm ve Gerçekçilik |
Tractatus |
1932-1933 tarihlerinde kaleme aldığı “Pozitivizm ve Gerçekçilik” başlıklı makalesi, tüm mantıkçı pozitivistlerin üzerinde uzlaştığı biçimiyle pozitivizmin temel tezlerini ortaya koydu.
9.Soru
I. Yanılsama
II. Delüzyon
III. Sorumluluk
IV. Halüsinasyon
V. Bahane
Yukarıdaki sözcüklerden hangisi/hangileri Austin’in ‘Sense and Sensibilia’ adlı eserinde geçmektedir?
I, II ve III |
I, II ve V |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
III, IV ve V |
Austin’in ‘Sense and Sensibilia’ adlı eserinde duyu verilerine dayalı algı anlayışını eleştirir. Eleştirisinin merkezinde yanılsamaya dayalı kanıtlama yer alır. Bu kanıtlama, algısal bir yanılsama yaşadığımız durumlarda algılananın kendisini doğru biçimde algılamadığımıza göre, farkında olduğumuz şeyin zihinsel bir içerik olması gerektiğini öne sürmektedir. Austin “yanılsama” ve bununla ilişkili “delüzyon”, “halüsinasyon” gibi sözcükler ile “görünür”, “tezahür eder” vb. fiilleri dikkate alır.
10.Soru
Bilimsel önermelerin duyu deneyimiyle karşılaştırılması atomsal bir varsayımın doğruluğuna karar vermekle sınırlandırılamaz. Quine’a göre karşılaştırmanın bir tarafında duyu deneyimi yer alırken diğer tarafında ise bilimsel önermelerin tamamı yer almaktadır. Quine’ın savunduğu bu yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Anlamın belirsizliği |
Deneycilik |
Bütüncüllük |
Varlıkbilimsel Bağlanma |
Duyusal karmaşa |
Bilimsel önermelerin duyu deneyimiyle karşılaştırılması atomsal bir varsayımın doğruluğuna karar vermekle sınırlandırılamaz. Quine’a göre karşılaştırmanın bir tarafında duyu deneyimi yer alırken diğer tarafında ise bilimsel önermelerin tamamı yer almaktadır. Quine’ın savunduğu bu yaklaşım bütüncülük olarak adlandırılmaktadır.
11.Soru
Bir dilbilimci, öğrenmeye çalıştığı dili konuşan bir kişinin yanından bir tavşanın geçtiği her durumda tavşanı işaret ederek “Gavagai” demektedir. Quine'ye göre sergilenen davranışa bakarak tümevarımsal bir çıkarımla hangisi belirlenebilir?
“Gavagai” ile tek bir tavşan kastedilmektedir. |
“Gavagai” ile tavşanın bir parçası kastedilmektedir. |
“Gavagai” ile tek bir tavşan kastedilmektedir. |
“Gavagai” ile uzay - zamanda tavşanın kapladığı belli bir yerkastedilmektedir. |
Hiçbiri. |
Dilbilimcinin bu durumda yapmaya çalıştığı şey, gözlemlenebilir davranışlara dayanarak bir tür çeviri elkitabı oluşturmaktır. Quine bir örnek olarak, dilbilimci ile öğrenmeye çalıştığı dili konuşan bir kişinin yanından bir tavşanın geçtiği bir durumu anlatır. Yabancı dili konuşan kişi tavşana işaret ederek “Gavagai” der. Dilbilimci bu sözcüğün “tavşan” sözcüğüne karşılık geleceğine dair bir varsayım geliştirir. Farklı durumlarda bunun tekrarlanıp tekrarlanmadığına bakar. Tümevarımsal bir çıkarımla sonuçta bu sözcüğün “tavşan” anlamına geldiğine karar verebilir. Quine’a göre ise burada yabancı dili konuşanların aslında tek bir tavşanı mı, tavşanın bir parçasını mı, uzay - zamanda tavşanın kapladığı belli bir yeri mi kastettiğinin sergilenen davranışa bakarak belirlenemeyeceğini öne sürer. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Mantıksal pozitivistlerin anlamsız olana karşı hiçbir hoşgörü göstermediği eserlerden hangisi aşağıda doğru verilmiştir?
Whitehead Doğa Kavramı |
Russell Felsefe Sorunları |
Platon Devlet |
Descartes Denemeler |
Kant Saf Aklın Eleştirisi |
Mantıksal pozitivistlerin anlamsız olana karşı hiçbir hoşgörü yoktur. Anlamsız olan, felsefî söylemin içerisinden tamamen sökülüp atılmalıdır. Anlamlı olarak geriye kalan bilimsel olandan başkası değildir. Bu itibarla sadece Platon’un ideaları Aristoteles’in entelekyası, Plotinos ve Yeni-Platoncular’ın Tanrısı, Descartes’ın bir töz olarak zihni, Kant’ın saf aklı ya da numeni, Hegel’in tini değil, Wittgenstein’ın mistik olanı da elenmiş olmaktadır.
13.Soru
Wittgenstein'ın "İyi temellendirilmiş inançların temelinde iyi temellendirilmemiş inançlar yer alır" şeklinde ifade ettiği görüşü ne anlama gelmektedir?
İnançlarımızın varlıklarından şüphe etmek anlamsızdır. |
Temellendirilmiş inançlar, başka inançlara zemin hazırlar. |
İnançlarımızın temeli netlikten uzaktır. |
Bizim yaşam biçimimizin dayandığı ve varlıklarından şüphe duymadığımız kesin inançlarımız vardır ancak bu inançlar temelsizdir. |
İnançlarımıza temel arama çabası inançların temelini oluşturur. |
Wittgenstein On Certainty (Kesinlik Üstüne) adlı yapıtında atomculuğu tamamen terk ettiğini gösteren bu görüşü ileri sürer. Ona göre, bizim yaşam biçimimizin dayandığı ve varlıklarından şüphe duymadığımız kesin inançlarımız vardır ve fakat bu inançlar temelsizdir. Bir temel arama çabası ise beyhudedir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rudolf Carnap’ın çalışmalarından biri değildir?
Dilin Mantıksal Dizimbilimi |
Felsefenin Sözde Sorunları |
Ahlak Felsefesinin Soruları |
Dünyanın Mantıksal Yapısı |
Uzay |
Rudolf Carnap, Kantçı görüşlere yakın bir tez yazdı. Bu tez 1922 yılında Kant Studien’in bir ek sayısında Der Raum (Uzay) başlığı ile yayımlandı. Bu çalışmasında Carnap biçimsel, fiziksel ve algısal veya görsel uzaylar arasındaki ayrımları netleştirmeye çalıştı. 1928 yılında Carnap iki kitap yayımladı: Der logische Aufbau der Welt (Dünyanın Mantıksal Yapısı) ve Scheinprobleme in der Philosophie (Felsefenin Sözde Sorunları). Carnap 1931 yılında öğrenim dili Almanca olan Prag Üniversitesi’nde profesör olarak göreve başladı. Kendisinin en tanınmış eseri olan Logische Syntax der Sprache’yi (Dilin Mantıksal Dizimbilimi) burada kaleme aldı ve 1934 yılında yayımladı. Ahlak Felsefesinin Soruları kitabı ise Carnap’ın değil Schlick’in çalışmasıdır. Doğru cevap C’dir.
15.Soru
Anabilimsel doğruluk kuramı aşağıdakilerden hangisine aittir?
Traksi |
Carnap |
Frege |
Pierre |
Moore |
Anabilimsel doğruluk kuramı Traksi'ye aittir.
16.Soru
I. Spekülatif metafizik ile doğa bilimleri arasındaki sınırlar bulanıklaşacaktır. II. Sentetik önermeler, doğrudan deneyimle doğrulanabilecek önermelere çözümlenebilecektir. III. Sağduyuya dayalı genelgeçer düşünme biçimleri ile bilimsel düşünme biçimleri arasındaki yapısal farklar yok olacaktır. VI. Genel anlamda pragmatizme doğru bir kayma olacaktır. Quine’a göre deneyciliğin iki dogmasının terk edilmesi hangi sonuçlara yol açacaktır?
I, II, III |
I, II, IV |
I, III, IV |
II, III, IV |
I, II, III, IV |
Quine’a göre her iki dogma da terk edilmelidir. Ancak bu dogmaların terk edilmesi çok kökten sonuçlara yol açmaktadır. Quine’a göre bu dogmalar ortadan kalktığında, felsefe ile bilim arasında ve dolayısıyla spekülatif metafizik ile doğa bilimleri arasında çizmeye alışık olduğumuz sınırlar keskinliğini kaybedip bulanıklaşacaktır. Öte yandan sağduyuya dayalı genelgeçer düşünme biçimleri ile bilimsel düşünme biçimleri arasındaki yapısal farklardan da artık söz edilemeyecektir. Dolayısıyla, genel anlamda pragmatizme doğru bir kayma olacaktır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
‘Bir grup kurama (ya da mevcut tüm kuramlara) dayanarak oluşturduğumuz bir varsayımımız bir gözlemle doğrulanmazsa hangi kuramı, ne ölçüde revize etmemiz gerektiğine nasıl karar veririz?’ Quine’a göre bu sorunun yanıtını kapsayacak kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Gönderimin netleştirilememesi |
Düşük belirlenim |
Anlamın belirsizliği |
En az sakatlama düsturu |
Varlıkbilimsel bağlanma |
‘Bir grup kurama (ya da mevcut tüm kuramlara) dayanarak oluşturduğumuz bir varsayımımız bir gözlemle doğrulanmazsa hangi kuramı, ne ölçüde revize etmemiz gerektiğine nasıl karar veririz?’ Quine’a göre bu sorunun yanıtını bilgisel dizgemizde en az sarsıntıyı yapacak surette değişikliğe gitme eğiliminde olmamızla savunmaktadır. Quine bunu bir düstur olarak ifade eder ve en az sakatlama düsturu olarak adlandırır.
18.Soru
Ryle felsefenin yöntemine ilişkin geliştirdiği tüm düşünceleri, “..........” kavramına ilişkin olarak tartışmaya koyar.
Yukarıda noktalarla belirtilmiş boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
Zihniyet |
Mantık |
Akıl |
Zihin |
Düşünce |
Ryle felsefenin yöntemine ilişkin geliştirdiği tüm düşünceleri, “zihin” kavramına ilişkin olarak tartışmaya koyar.
19.Soru
......................... Batı Almanya’da 1891 yılında doğmuştur. Tarski’nin çalışmalarından etkilenip Tarski’nin doğruluğun tanımlanmasına ilişkin yaklaşımını kendi felsefî projesine eklemlemeye çalışmıştır. Kendisinin en tanınmış eseri Logische Syntax der Sprache (Dilin Mantıksal Dizimbilimi)'dir.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki boşluğa uygun düşen kişidir?
A.J. Ayer |
Moritz Schlick |
Ludwig Wittgenstein |
Rudolf Carnap |
Viktor Kraft |
Rudolf Carnap Batı Almanya’da 1891 yılında doğmuştur. Tarski’nin çalışmalarından etkilenip Tarski’nin doğruluğun tanımlanmasına ilişkin yaklaşımını kendi felsefî projesine eklemlemeye çalışmıştır. Kendisinin en tanınmış eseri Logische Syntax der Sprache (Dilin Mantıksal Dizimbilimi)'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Quine'nin eleştirdiği felsefe yaklaşımlarındandır?
Geleneksel dile ve dilin mantığını çözümlemeye dayalı felsefe anlayışını |
Bilimsel ilerlemeye engel olmamasını |
Bütüncülük ve belirsizliğin iki farklı türde sınırlanması |
Dilin öğrenilmesi ile anadilin öğrenilmesi |
Anlamın davranışlı bir biçimde ele alınmaması |
Quine geleneksel dile ve dilin mantığını çözümlemeye dayalı felsefe anlayışını eleştirmekte, doğalcılığa ve pragmatizme doğru felsefenin dönüşmesini arzu etmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ