Çağdaş Felsefe 1 Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Willard Van Orman Quine hangi yılda ve nerede doğmuştur?
1908 - Ohio |
1930 - Boston |
1930 - Ohio |
1908 - Harvard |
1930 - Harvard |
Willard Van Orman Quine 1908 yılında Ohio’da Akron şehrinde doğdu. Doğru yanıt A seçeneğidir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisine göre insanlık, gelişimi sürecinde teolojik, metafiziksel ve pozitivist olmak üzere üç aşamadan geçmiştir?
Carnap |
Schlick |
Ayer |
Comte |
Vico |
Comte göre insanlık, gelişimi sürecinde teolojik, metafiziksel ve pozitivist olmak üzere üç aşamadan geçmiştir.
3.Soru
Carnap’ın Dilin Mantıksal Dizimbilimi adlı eseri aşağıdaki seçeneklerde yer alan düşünürün eserine cevap olarak ele alınabilir?
Ayer’in Language, Truth,and Logic’ine, |
Schlick’in Allgemeine Erkenntnislehre’ine, |
Wittgenstein’ın Tractatus’una |
Schlick’ın Raum und Zeit in der gegenwärtigen’ine, |
Carnap'ın Principia Mathematica'sına, |
Carnap’ın Dilin Mantıksal Dizimbilimi adlı eseri Wittgenstein’ın Tractatus’una bir cevap olarak ele alınabilir.
4.Soru
Anlambilimsel doğruluk kuramını ortaya atan düşünür kimdir?
Alfred Tarski |
Moritz Schlick |
Karl Popper |
A. J. Ayer |
Friedrich Waisman |
Doğruluk yüklemi bir dilin içerisinde diğer yüklemler gibi kullanılabildiğinde yalancı paradoksu gibi birtakım paradokslara yol açmaktadır. Örneğin, “Bu cümle doğru değildir.” cümlesi eğer doğru ise kendinsin doğru olmadığını, yanlış ise kendisinin doğru olduğunu ifade etmektedir. Bu tür sorunları ortadan kaldıracak biçimde Tarski nesne dili (İng. object language) ile üst dil (İng. metalanguage) arasında bir ayrım yapar ve doğruluk yüklemini üst dilde tanımlar. Doğruluk kuramının teoremleri P nesne dilinde bir önerme olmak üzere üst dilde şu önerme biçimini sağlar: “ ‘P’ doğrudur ancak ve ancak P”. Bir örnek vermek gerekirse “ ‘Kar beyazdır’ ancak ve ancak kar beyazdır ise”. Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı olarak anılan bu kuramın doğruluğun uygunluk kuramını tekrar mı ettiği yoksa doğruluk terimini gereksiz kılan bir kıymetten düşürme kuramı mı olduğu tartışma konusu olmuştur. İlk bakışta karşılıklı koşulun art bileşeninin önermeyi tekrar etmesi, söz konusu önermenin gerçekliği temsil ettiği oranda doğru olacağı izlenimini doğurmaktadır. Öte yandan doğruluğun bu şekilde tanımlanması, söz konusu önermenin doğruluk koşulları ile ilgili hiçbir şey söylememektedir. Bu nedenle, özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında gelişen gerçekçilik karşıtı pek çok kuram Tarski’nin kuramından yararlanmıştır.
5.Soru
Wittgenstein, ölümünden sonra yayımlanan On Certainty (Kesinlik Üstüne) başlıklı çalışmasındaki konu nedir?
Miras kalan yaşam biçimlerimiz içerisinde dahi şüphe ederek ve sorgulayarak yaşamak |
Zaman ve mekana ayak uydurarak geleneklere bağlı kalmak |
Sorgulamak dinlemek ve değişmek |
Şüphe etmeden yaşayabilmek |
Dünyaya ilişkin sahip olduğumuz görüşleri paylaşmak |
Wittgenstein, ölümünden sonra yayımlanan On Certainty (Kesinlik Üstüne) başlıklı çalışmasında, yaşam biçimlerimiz çizgisinde görüşlerini geliştirir. Kendimizi bu yaşam biçimlerinin içerisinde buluyorsak ve bazı şeyleri ister istemez varsayıyorsak, bunlardan şüphe edemez miyiz? Wittgenstein, şüphe edebilmek için bile bazı şeylere inanmıyor olmamız gerektiğini söyler. Dünyaya ilişkin sahip olduğumuz görüşler, bizim ampirik olarak test ettiğimiz ve dolayısıyla bildiğimiz şeyler değillerdir. Biz, bir bakıma bize miras kalan bir bütünle işe başlarız.
6.Soru
I. Konuşma edimleri kavramının önde gelen bir savunucusu olarak bilinir.
II. Dili, verili bir gerçekliği betimleyen bir pratik olarak görür.
III. Br 20. yüzyıl düşünürüdür.
Austin için yukarıdaki ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Bir 20. yy düşünürü olan Austin, konuşma edimleri kavramının önde gelen bir savunucusu olarak bilinir. Dili, verili bir gerçekliği betimleyen edilgin bir pratik olarak değil, gerçeklikleri etkilemek ve ortaya çıkarmak üzere kullandığımız bir pratik olarak düşünmemiz gerektiğini savunur. doğru yanıt C seçeneğidir.
7.Soru
I. Dil öğrenme sürecinde, bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde nüfuz edebileceği başka bir veri kaynağı mevcut değildir.
II. AnlamIn davranışçı bir biçimde ele alınmasının ise derin sonuçları bulunmaktadır.
III. Doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz.
Quine’a göre yukarıdakilerden hangisi-hangileri doğrudur?
I. Dil öğrenme sürecinde, bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde nüfuz edebileceği başka bir veri kaynağı mevcut değildir.
II. AnlamIn davranışçı bir biçimde ele alınmasının ise derin sonuçları bulunmaktadır.
III. Doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz.
Quine’a göre yukarıdakilerden hangisi-hangileri doğrudur?
Yalnız I. |
Yalnız II. |
Yalnız III. |
I. II. ve III. |
I. ve III. |
Quine’a göre;
I. Dil öğrenme sürecinde, bir kişinin diğerlerinin sergilediği davranışların ötesinde nüfuz edebileceği başka bir veri kaynağı mevcut değildir.
II. AnlamIn davranışçı bir biçimde ele alınmasının ise derin sonuçları bulunmaktadır.
III. Doğalcı bir dil anlayışını ve davranışa dayalı bir anlam kuramını benimsediğimizde, anlamın belirliliğinden de vazgeçmiş oluruz.
Doğru cevap d'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gündelik dili merkeze alan düşünürler arasında yer almaz?
Gilbert Ryle |
John Langshaw Austin |
Peter Strawson |
Gottlob Frege |
Norman Malcolm |
Gottlob Frege hariç diğer tüm şıklardaki düşünürler felsefelerinde gündelik dili merkeze alırlar. Doğru yanıt D seçeneğidir.
9.Soru
Quine “var olmayanın bilmecesi” adını verdiği sorunun çözümü için Russell’ın belirli betimleyicilere ilişkin kuramından yararlanır. Bu noktadan hareketle aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
I. Genel terimlerin anlamlı olması, tümellerin varlığını gerektirmez.
II. Gözlemlenebilir davranışlara vurgu yapmaktadır.
III. Tekil bir terimi içeren bir ifadenin anlamlı olması için bu terim tarafından adlandırılan bir şey olmalıdır.
IV. “Bazı köpekler beyazdır.” önermesi “köpek olmak” ya da “beyaz olmak” gibi tümellerin var olup olmaması konusunda bağlamaz.
I ve II |
I ve III |
III ve IV |
Yalnız IV |
Hepsi |
Quine “var olmayanın bilmecesi” adını verdiği sorunun çözümü için Russell’ın belirli betimleyicilere ilişkin kuramından yararlanır. Quine buradan hareketle, “tekil bir terimi içeren bir ifadenin anlamlı olması için bu terim tarafından adlandırılan bir şey olmalıdır” ifadesinin geçerliliğini yitirdiğini söyler. Quine bu noktadan hareketle, tümeller sorununu ele alır ve benzer bir eleştiriyi genel terimler için de yapar. Quine’a göre genel terimlerin anlamlı olması, tümellerin varlığını gerektirmez. Tüm bu tartışmalardan çıkan sonuç, varlıkbilimsel açıdan kendimizi bağladığımız durumların ancak “Şu ve şu özelliklere sahip şu şey (x) vardır.” türü ifadeler yoluyla olduğunu görürüz. Quine’ın verdiği örneği kullanırsak “Bazı köpekler beyazdır.” önermesi bizi beyaz köpeklerin varlığının kabul etmek durumunda bırakır. Ama “köpek olmak” ya da “beyaz olmak” gibi tümellerin var olup olmaması konusunda bağlamaz.
10.Soru
Wittgenstein'a göre felsefe aşağıdaki sorunlardan hangisi ile uğraşmak durumunda değildir? I- Gerçeklik II- Tanrı III- Ölümsüzlük IV- İyi V- Kötü
I, III, IV |
II, IV, V |
I, II, III |
II, IV, V |
Hepsi |
Wittgenstein'a göre tüm bu konular ve sorunlar zaten dilin yanlış kullanımından doğmuşlardır. Felsefeci ne ile nasıl uğraşmalıdır? "Felsefecinin bir soruyu ele alışı, bir hastalığı tedavi etmek gibidir."
11.Soru
"Principia Mathematica" (Matematiğin Temelleri) adlı eseri önemli kılan, aşağıdakilerden hangisidir?
Analitik felsefenin temellerini içermesi. |
Modern mantığın ulaştığı sonuçları başarı ile ifade etmesi. |
Bertrand Russell tarafından yazılmış olması. |
Dilsel işaretler yerine anlama odaklanması. |
George Edward Moore tarafından yazılmış olması. |
Bertrand Russell, Alfred North Whitehead ile birlikte 1910 - 1913 yılları arasında kaleme aldığı "Principia Mathematica" (Matematiğin Temelleri) adlı eserinde, modern mantığın o ana kadar ulaştığı sonuçları başarıyla ifade etmiştir. "Principia Mathematica" nın amacı, matematiğin, ilk teoremlerinden başlayarak, mantık teoremleri ile ispatlanmasıdır. İlk teoremler, matematik konuşabilmek için matematik dilinin oluşturulmasıdır ; insanların anlaşabilmesi için Türkçe ve İngilizce gibi dillerin oluşturulması gibi. 0'dan başlayarak, 1 ve diğer tam sayılarla devam ederek, sayıların varlığının ispatlanması, ilk sıralardaki teoremlerdendir. Toplam ve çıkarma işlemlerinin ispatlanması (1 + 1 = 2 ; 1 - 1 = 0 olması gibi), ilk sıralardaki teoremlerdendir. (Bertrand Arthur William Russell ve Alfred North Whitehead : ingiliz, filozof, matematikçi ; Russel : aynı zamanda tarihçi ve sosyolog). Doğru yanıt B'dir.
12.Soru
Ryle, ‘The Concept of Mind’ kitabında hangi hataları teşhir etmeye çalışır?
Kategori hataları |
Bilimsel hatalar |
Teknik hatalar |
Toplumsal hatalar |
Ahlaki hatalar |
Kitap, kartezyen felsefenin zihin anlayışından etkilenmiş felsefecilerin, zihinsel edimlere ilişkin sözcüklerden hareketle yapmaya yatkın oldukları “tip yanlışları”nı veya “kategori hataları”nı teşhir etmeye çalışır.
13.Soru
Carnap’ın bilimsel terimleri görüngüsel terimler cinsinden tanımlayacağı biçimsel bir dizge geliştirmeye çalıştığı kitap aşağıdakilerden hangisidir?
Tractatus |
Felsefenin Sözde Sorunları |
Dünyanın Mantıksal Yapısı |
Dilin Mantıksal Dizimbilimi |
Doğrulamacı anlam anlayışı |
Carnap, Dünyanın Mantıksal Yapısı (Der logische Aufbau der Welt) adlı eserinde bilimsel terimleri görüngüsel terimler cinsinden tanımlayaca¤ı biçimsel bir dizge geliştirmeye çalıştı. Söz konusu biçimsel dizge ikili bir yüklem olan “benzerlik”e dayanıyordu.
14.Soru
I. Ailevi benzerlikler kavramı özcü yaklaşımları eleştiren ve aşan bir kavramdır. II. Kavramların sınıflandırılmasının, ayrılmasının, ilişkilendirilmesinin net ve kesin sınırları yoktur. III. Dil, ailevi benzerlikler üzerinden bize bir bütün olarak görünür. IV. Dilin ideal, kesin sınırları vardır ve bir tür kalküldür. Ailevi benzerlikler kavramı ile ilgili olarak yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
Yalnız III |
III ve IV |
Wittgenstein özcü yaklaşımları eleştiren ve aşan bir “benzerlik” kavramı geliştirmiştir. Wittgenstein’ın burada öne sürdüğü “ailevi benzerlikler” terimi son derece önemlidir. Belki Sokrates’e ve Platon’a kadar geri götürebileceğimiz ve Batı felsefesi tarihi boyunca süregelen özcü yaklaşımlar, kavramların sınıflandırılması, ayrılması, ilişkilendirilmesi konusunda net ve kesin sınırların peşinde olmuşlardır. Witgenstein’ın bu yaklaşımında ise bu sınırların arayışı anlamını yitirmektedir. Bizler pek çok kavramın özünü belirlemekte, bir kavramı diğerlerinden kesin sınırlarla ayırmakta zorluk yaşayabiliriz. Fakat bu söz konusu kavramları kullanamayacağımız ya da onların işe yaramaz oldukları anlamına gelmez. Pek çok kavram için durum böyledir. Sonuç olarak dil ideal, kesin sınırları olan bir kalkül değildir. Dil, sonsuz çeşitlilikte etkinlikler (yaşam formları) içerisinde şekil alır, değişir, gelişir ve ailevi benzerlikler üzerinden bize bir bütün olarak görünür.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wittgenstein’ın Felsefi Soruşturmalar adlı eserinde yer alan görüşlerindendir?
I- "Olguların resimlerini yapmaya çabalarız."
II- "Resmin kendisinden doğru veya yanlış olduğu anlaşılmaz; zira a priori bir doğru resim yoktur."
III- "Tüm açıklamaları kaldırıp atmalıyız ve yalnızca tasvir etme onun (açıklamanın) yerini almalıdır..."
I, II, III |
I,II |
III |
II, III |
Hiçbiri |
I ve II Wittgenstein'ın Tractatus adlı eserinde yer verdiği görüşlerdir.
16.Soru
Quine, varlıkbilimle ilgili tartışmasını hangi makalesinde yapar?
Quine, varlıkbilimle ilgili tartışmasını hangi makalesinde yapar?
Two Dogmas of Empiricism |
Word and Object |
On What There Is |
Ontological Relativity |
Truth and Meaning |
Doğru cevap c'dir.
17.Soru
"Bir dili yetkin bir biçimde konuşan kişilerle felsefeciler arasındaki ilişki, belli bir yöreyi orada uzun yıllar yaşadığı için bilen köylülerle o yörenin haritasını çıkaran bir haritacı arasındaki ilişki gibidir" benzetmesi ile dil ve felsefe ilişkisini ifade eden düşünür kimdir?
Whitehead |
Moore |
Russell |
Mill |
Ryle |
Felsefe bazı sorunları kendine özgü bir tarzda konu edinmektedir. Ryle’a göre bir dili yetkin bir biçimde konuşan kişilerle felsefeciler arasındaki ilişki, belli bir yöreyi orada uzun yıllar yaşadığı için bilen köylülerle o yörenin haritasını çıkaran bir haritacı arasındaki ilişki gibidir. Söz konusu yerli, yöreyi kendi deneyimleri ve hafızası üzerinden bilir. Nereden nereye nasıl gideceği hakkında kişisel fikirleri vardır. Oysa yörenin haritasını çıkarmak isteyen uzman, bu kişisel bakış açılarını terk etmek ve daha genel bir bakış açısıyla konusunu ele almak durumundadır. Doğru cevap E'dir.
18.Soru
Quine “var olmayanın bilmecesi” adını verdiği sorunun çözümü için aşağıdaki isimlerden hangisinin belirli betimleyicilere ilişkin kuramından yararlanmıştır?
Russell |
Duhem |
Dewey |
Wittgenstein |
Kierkegaard |
Quine “var olmayanın bilmecesi” adını verdiği sorunun çözümü için Russell’ın belirli betimleyicilere ilişkin kuramından yararlanır.
19.Soru
I. Moore ve Russell’ın anlamı göndergede bulan felsefe anlayışlarını benimser.
II. Teknik dillerdeki biçimsel notasyonların tamamen gereksiz olduğunu savunur.
III. Zihin-beden sorunu hakkında Kartezyen ikiciliğe karşı çıkar.
Ryle'a göre yukarıdaki ifadelerin hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Ryle, Moore ve Russell’ın anlamı göndergede bulan felsefe anlayışlarına karşı çıkar. Teknik dillerdeki biçimsel notasyonların tamamen gereksiz olduğunu savunur. Biçimsel dilin hiçbir zaman biçimsel notasyon içermeyen söylemin yerini alamayacağını savunsa da, bunun biçimsel notasyonların en azından bunları kullananlar için tamamen gereksiz olduğunu düşünmez. Zihin-beden sorunu hakkında ise, Kartezyen ikiciliğe karşı çıkarak, zihnin, bedenin dışında ve ötesinde bir başka "şey" olmadığını savunur. Doğru yanıt A seçeneğidir.
20.Soru
Quine’in hâkim felsefe tarzını eleştirisinde deneyciliğin kaç dogmasından bahseder?
Quine’in hâkim felsefe tarzını eleştirisinde deneyciliğin kaç dogmasından bahseder?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
2
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ