Çağdaş Felsefe 2 Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Derrida neden dekonstrüksiyon gibi bir stratejiyle felsefe yapma gereği hissetmiştir?
Ruh/beden ikiliğini açıklayabilmek için |
Heiddeger felsefesini yıkmak için |
Düşüncenin metafizikten sıyrılabilmesi için |
Metafizik konuları daha derinlemesine irdeleyebilmek için |
Felsefeye yeni bir soluk getirmek için |
Derrida’nın neden dekonstrüksiyon gibi bir stratejiyle ortaya çıktığını anlamak
için onun Heidegger’le ilişkisini dikkate almak gerekir. Heidegger’in varlık tarihine ilişkin saptamaları, 1930’larda metafiziğin kapanışına vurgu yapması, metafiziği destrüksiyona tabi tutma gereğinden söz etmesi, düşüncenin böylece metafizik varsayımlardan serbest kalabileceği yeni bir çağa girebileceğimiz umudunu taşıması, Derrida’nın dekonstrüksiyonu icadına ilham kaynağı olmuştur.Doğru yanıt C şıkkıdır.
2.Soru
Derrida’ya göre metafizik, varlığı ne olarak anlar?
Hiçlik |
Hakikat |
Maddi görünüm |
Mevcudiyet |
Bilinçsel yaratım |
Derrida’ya göre metafizik, varlığı “mevcudiyet” (présence) olarak anlar. Metafizik argümantasyonlar ve kurgular, nihayetinde bir mevcudiyet tecrübesine veya iddiasına dayanır. Derrida’nın “mevcudiyet metafiziği” (métaphysique de présence) ifadesini kullanışı, Heidegger’in Batı metafiziğine belli bir varlık yorumunun hâkim olduğu saptamasıyla ilişkilendirilebilir.
3.Soru
Derrida’nın metafizik anlayışıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
Metafizik, varlığı “mevcudiyet” (présence) olarak anlar. |
Metafizik, sadece argümantasyonlar iddiasına dayanır. |
Metafizik sadece kurgular, nihayetinde bir mevcudiyet tecrübesine dayanır. |
Metafiziği açık bir sistem olarak tarif eder. |
Metafizik, öznenin nesneye göre mevcudiyet olarak kavrandığı bir karşıtlıktır. |
Derrida’ya göre metafizik, varlığı “mevcudiyet” (présence) olarak anlar. Metafizik argümantasyonlar ve kurgular, nihayetinde bir mevcudiyet tecrübesine veya iddiasına dayanır. Derrida’nın “mevcudiyet metafiziği” (métaphysique de présence) ifadesini kullanışı, Heidegger’in Batı metafiziğine belli bir varlık yorumunun hâkim olduğu saptamasıyla ilişkilendirilebilir.
4.Soru
Derriada'nın ''metnin dışı yoktur'' önermesi daha sonraları hangi genellemeye dayanak olmuştur?
Aslolan oyundan ibarettir |
Bu dahil tüm genellemeler yanlıştır |
Sanat toplum içindir |
Sanat sanat içindir |
İçerik şekilden önce gelir |
Derrida, “Metnin dışı yoktur” önermesini bu yüzden kurar. Bu cümle popüler
kültürde “post-modernizm” terimiyle anılan şeyi tarif etmede kullanılmıştır. Bazı
avant-garde sanatsal yaklaşımların cazip bulduğu, muhafazakâr yaklaşımların ise
görececilikle ve nihilist olmakla eleştirdikleri “Aslolan oyundan ibarettir.” genellemesi de buna dayanır. Doğru yanıt A şıkkıdır.
5.Soru
I. Metafiziğin gizli varsayımlarını açık hâle getirir.
II. Metafiziğin gizli varsayımlarını açığa çıkarırken anlam üreten hareketin kendisine işaret eder.
III. Anlam üreten hareket durağan ve diyalektiktir.
Dekonstrüksiyon ile ilgili yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
II ve III |
Yalnız III |
I, II ve III |
Yalnız II |
I ve II |
Dekonstrüksiyon, metafiziğin gizli varsayımlarını açık hâle getirir ve sorgular. Bunu yaparken bu varsayımların denetlemeye ve durdurmaya çalıştığı anlam üreten hareketin ta kendisine işaret eder. Söz konusu hareket dinamiktir, ereksel olmadığı gibi, diyalektik de değildir.
6.Soru
Sartre “kendisi-için-varlık” ile “kendinde-varlık”ın yönelimsel ilişkisine dayanan bir biçimde kurulan “insani gerçekliği” (la realité humaine) Heidegger’in hangi kavramıyla eşitler?
düşünme yetisine sahip olma |
bilinçli olma |
insan olma |
var olma |
dünyada olma |
“İnsani gerçeklik” olarak dünya sebeb sonuç ilişkileriyle birbirine bağlanan doğal olaylar dizilerini içeren fiziğin dünyasından çok farklıdır. Sartre “kendisi-için-varlık” ile “kendinde-varlık”ın yönelimsel ilişkisine dayanan bir biçimde kurulan “insani gerçekliği” (la realité humaine) Heidegger’in “dünyada olma” (In- der-Welt-Sein) kavramıyla eşitleyerek betimler.
7.Soru
Sartre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Romanların yanı sıra , oyunlar, kısa öyküler, biyografi çalışmaları da kaleme almıştır. |
Sartre çok yönlü bir düşünürdür. |
1950’lerde Sartre varoluşçuluk akımının kurucusu ve savunucusu olarak tanınır. |
Sartre Tanrı’nın var olmamasının varlığı anlamsız kılacağına ve haklılaştırılamaz hâle getireceğine inanır. |
Sartre politik bir ajandası olan yeni bir filozof kimliği yaratmıştır. |
Sartre çocukluğunda ateist olmaya karar verir. Ama Tanrı’nın var olmamasının varlığı anlamsız kılacağına ve haklılaştırılamaz hâle getireceğine inanmaz. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Hegelci bütünleştirici sonsuza Descartesçi sonsuz fikrinin bize sunduğu yapıyla direnilebileceği fikri aşağıdakilerden hangisinin temel stratejisini oluşturur?
Varlık ve Zaman. |
Kefaret yıldızı. |
Kaçış üzerine. |
Bütünlük ve Sonsuz. |
Bütünlük ve sonsuz ile olmaktan başaka türlü. |
Bütünlük ve sonsuz.Cevap D'dir.
9.Soru
Levinas’a göre “Hakikat ile adalet arasındaki ilişki” yi kurmanın ilk adımı aşağıdakilerden hangisidir?
Ben’in özgürlüğünün evrenselliğe dayanması |
Başkasının tikelliğinin eşitliğe indirgenmesi |
Yasaların adil biçimde uygulanması |
Benin kendi davranışlarını rasyonel bir eleştiriye tabi tutması |
Başkasıyla yüz yüze ilişki |
Hakikat ile adalet arasındaki ilişki nedir? Adalet Levinas’a göre ilkin “yasaların uygulanması”, “insanlar arasında eşitliğin tesis edilmesi”, “evrensel eşitlik ilkesi” değildir, adalet eşitlikten önce kökensel bir deneyime, yüzün konukseverce kabul edildiği bir konuşma deneyimine dayanır. Başkaya duyulan metafizik arzu Levinas’a göre başkasıyla etik ilişkide somutlaşır. Başkasıyla etik ilişki, “yüz yüze ilişki” bir konuşma ilişkisidir. Levinas Bütünlük ve Sonsuz’da başkasının yüzünün anlam ifade etmesi olayına “yeninin gerçek deneyimi” adını verir. “Anlamın (signification) ilksel olgusu yüzde kendisini ifade olarak üretir”
10.Soru
- Hobbes
- Locke
- Rousseau
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Derrida'nın eleştirdiği toplum sözleşmesi kuramcılarındandır?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Derrida, liberal toplum sözleşmesi kuramlarını da eleştirir: Toplum sözleşmesini bilfiil meydana getiren edimler, bir hak transferi (Hobbes), bir haktan vazgeçiş (Locke), kendini bir bütüne verme (Rousseau) gibi, aslında tarihsel olarak hiçbir zaman gerçekleşmemiş olayları belirtirler. Olmamış olanın bu beyanı sayesinde, olanı meşrulaştırabilecek bir düzen, dil düzleminde ortaya çıkar. Toplumsal sözleşme kuramları özel mülkiyetten ve sermaye birikiminden kaynaklanan sınıfsal farkları ve eşitsizlikleri meşrulaştırmaya çalışırlar; kurdukları meşruluk anlatısına bakıldığında önceden varolan öznelerin şu ya da bu biçimde yeni bir duruma onay vermesi söz konusudur ama aslında bu anlatı bu eşitsizliğe razı olacak olanları üretmektedir. Doğru cevap E'dir.
11.Soru
- Varlıktan çıkmak
- Varlığın tümden kaybı veya ölmek değil
- Bir ayağını varlıkta tutarak başka’ya doğru gitmek
- Bir daha kendine geri dönmemek
Levinas yukarıdakilerden hangisini aşkınlık sorunsalını belirginleştirmek için kullanmıştır?
Yalnızca I |
II ve III |
I,II ve III |
III ve IV |
I,II,III ve IV |
1947-48 yılları arasında Levinas aşkınlık sorunsalını şöyle belirginleştirir: Varlıktan çıkmak, varlığın tümden kaybı veya ölmek değil, bir ayağını varlıkta tutarak başka’ya doğru gitmek ve bir daha kendine geri dönmemektir. Bu dönemde Levinas Batı felsefesinin “başka”ya karşı alerjik, tekçi bir düşünce olduğu saptamasını yapmıştır.Doğru cevap E'dir.
12.Soru
I. Sartre’ın Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde hem bir politik fenomenoloji hem de bir tarih felsefesi yapar.
II. Sartre Marxçı düşünceye belli tavizler verir.
III. Diyalektik Aklın Eleştirisi tarihin olumsal zorunluluğunun hangi olmazsa olmaz, evrensel ögeler tarafından kurulduğunu araştırır.
IV. Bu eser siyasi praxis’in imkânını veren kolektif özneliği fenomenolojik olarak açıkladığı ve başka biçimlerde oluşmuş grup ve topluluklardan ayırt ettiği için de önemlidir.
Diyalektik Aklın Eleştirisi ile ilgili yukarıdakilerden hangisi söylenebilir?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Sartre’ın Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde yaptığı şey hem bir politik fenomenoloji hem de bir tarih felsefesidir. Sartre Marxçı düşünceye belli tavizler verir. Fakat amacı tarihsel materyalizmi tarihi dönemlere ayırarak ve bir dönemden diğerine nasıl bir diyalektik zorunlulukla geçtiğimizi göstererek doğrulamak değildir. Tarihsel dünyada işleyen diyalektik yine bir fenomenolojik varlıkbilim yoluyla gösterilecektir. Sartre insan gerçekliğinin a priori’lerini (tarihsel gerçekliğin kendisinde bulunan, indirgenemeyecek, kurucu rol oynayan yapısal ögeler anlamında) bilincin dünyayla kurduğu yönelimsel ilişkide değil, insanın praxisi’inde arar ve tarihin diyalektiğinin anlaşılırlığını bu ögelere bağlar. Diyalektik Aklın Eleştirisi tarihin olumsal zorunluluğunun hangi olmazsa olmaz, evrensel ögeler tarafından kurulduğunu araştırır. Bu eser siyasi praxis’in imkânını veren kolektif özneliği fenomenolojik olarak açıkladığı ve başka biçimlerde oluşmuş grup ve topluluklardan ayırt ettiği için de önemlidir. Doğru cevap E'dir.
13.Soru
''Kalıplaşmış, durağan, bütünselleştiren, karşıtlıklara dayanan tarihsel
düşünme biçimlerinin değerini sorgular ve böylelikle değerleri yeniden değerlendirmenin imkânını arar.'' verilen tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?
Logosmerkezcilik |
Differance |
Radikal başkalık |
Dekonstrüksiyon |
Dissemination |
Dekonstrüksiyon; kalıplaşmış, durağan, bütünselleştiren, karşıtlıklara dayanan tarihsel düşünme biçimlerinin değerini sorgular ve böylelikle değerleri yeniden değerlendirmenin imkânını arar. Fakat metafiziği dekonstrüksiyona uğratabilmek için düşünce hem metafizik geleneğin içinde kalmalı hem de onun dışına çıkabilmelidir. Doğru yanıt D şıkkıdır.
14.Soru
I. Sartre’ın Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde önerdiği politik fenomenoloji tekil bir olgunun karmaşıklığını hem yatay hem de dikey olarak çözümler.
II.Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde Sartre özgürlük ile olgusallığın ilişkisini tarihsel bir dünyanın anlaşılırlığı sorunsalı içine yerleştirmektedir.
III. Siyaset felsefesini temellendirdiği Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde Sartre, ortak özgürleşmenin nasıl mümkün olabileceği sorar.
Diyalektik Aklın Eleştirisi ile ilgili hangileri söylenebilir?
Yalnızca I |
Yalnızca II |
Yalnızca III |
I ve II |
I, II ve III |
Siyaset felsefesini temellendirdiği Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde Sartre bu soruyu yeniden sorar. Söz konusu soru, ortak özgürleşmenin nasıl mümkün olabileceği biçiminde sorulmuştur. Sartre’ın Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde önerdiği politik fenomenoloji tekil bir olgunun karmaşıklığını hem yatay hem de dikey olarak çözümler: Yatay çözümleme, bir olgunun karşımıza çıktığı koşulların çözümlenmesidir. Sartre buna “geri-çözümleme” (analyse regréssive) der. Buna karşın, olguda verili koşulları aşmaya yönelik bir tasarı da bulunur. Bu tasarıyı çözümlediğimizde dikey bir çözümleme, bir ileri-çözümleme (analyse progréssive) yapmaktayızdır. Marksizm erekselliğe dayalı bir açıklama biçimiyle mekanik bir açıklama biçimi arasında gidip gelirken insan eylemini fiziksel bir güce indirgeme riski içine girer. Eylem koşullarla ilişkilendirilmelidir tabii ama tasarı boyutu da ihmal edilmemelidir. Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde Sartre özgürlük ile olgusallığın ilişkisini tarihsel bir dünyanın anlaşılırlığı sorunsalı içine yerleştirmektedir. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Derrida’nın son dönem siyaset düşüncesi içinde en önemli yeri, ……… sorunu işgal etmektedir.
Boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilmelidir?
Enternasyonalist |
Egemen |
Milliyetçi |
Demokratik |
Liberal |
Derrida’nın son dönem siyaset düşüncesi içinde en önemli yeri, “egemenlik” sorunu işgal etmektedir. 1970’lerde Derrida metafiziği ayakta tutan logos merkezci, fallus merkezli egemenlik fantezileriyle uğraşmaktaydı, 1990’lardan itibaren ise daha çok tarihsel, toplumsal siyasal yaşamı kurgulayan egemenlik fantezilerine dikkat çeker.
16.Soru
Levinas’a göre “varlıktan çıkmak” ne demektir?
Ben’in başka’dan çıkarak aynılaşmasıdır |
Ben’in kendisinden çıkıp kendisine geri dönmesidir. |
Ben’in sonsuzlukta başkasıyla bütünleşmesidir. |
Ben’in yok olması, sonsuzda erimesidir. |
Ben’in varlığını terk etmediği halde başkaya giderek onda kendinden başka olmasıdır. |
Levinas hazzın bir kendine çıkış imkânı verip vermeyeceğini sorar. Haz yaşantısı kendine geri dönmeyle sonuçlandığı için ben hazda varlıktan çıkmanın imkânsızlığını deneyimler. Varlıktan kaçmanın veya çıkmanın imkânsızlığı ben’in kendine çakılı olma deneyiminde somutlaşır. Benlik çoktan ben ile kendi arasındaki bir ikiliği barındırmaktadır; varlığın dayanılmaz ağırlığı altında ezilen ben kendinden çıkmak ister ama bir çıkış yolu bulamaz.
17.Soru
Sartre'a göre hiçlik dünyaya aşağıdakilerden hangisi sayesinde girmiştir?
Varlık |
Gerçeklik |
Ego |
Bilinç |
Sağduyu |
Sartre hiçliğin dünyaya bilinç sayesinde girdiğini söyler. Hiçliği dünyaya sokan bilincin (kendisi-için-varlık) kendi hiçliğidir. O ha^lde insanın gerçekliği varlık ile hiçlik’in bir sentezidir. Hiçlik varlığı kuşatır ve dünya onun sayesinde taslaklaşır, konturlarını kazanır. İçinde yaşadığımız dünya varlıkların olduğu kadar yoklukların dünyasıdır.
18.Soru
Bergson'un, bilinci (şuur) ve psişikhayatı açıkladığı ve bilinci, hafıza olarak tanımlayıp süremi varlığın bir ilkesi olarak ele aldığı eseri hangisidir?
Sürem ve Eşzamanlılık |
Ahlâkın ve Dinin İki Kaynağı |
Şuurun Dolaysız Verileri Üzerine Deneme |
Yaratıcı Tekâmül |
Madde ve Hafıza |
Bergson, Şuurun Dolaysız Verileri Üzerine Deneme’de bilinci (şuur), psişik hayatı açıklar ve bilinci, hafıza olarak tanımlayıp süremi varlığın bir ilkesi olarak ele alır.
19.Soru
Bütünlük ve sonsuz'daki aşkınlığın biçimsel ifadesi aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
Metafizik arzunun mutlak başkayla kurduğu ilişki |
Özdeşleşme. |
Konukseverlik. |
Sonsuzluk. |
Etik ilişki. |
Metafizik arzu. Cevap A'dır.
20.Soru
Aristoteles’in Fizik adlı eserlerini oluşturan kitaplardan sonra gelen kitapları kastetmek için kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Epistemoloji |
Ontoloji |
Metafizik |
Teoloji |
Pedagoji |
Metafizik felsefe tarihinde Aristoteles’in ilk felsefe adını verdiği, varlık olarak varlığı konu edinen kitaplar toplamına, Aristoteles’ten sonra verilmiş bir addır. “Metafizik” adı Aristoteles’in Fizik adlı eserlerini oluşturan kitaplardan sonra gelen kitapları kastetmek için kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ