Çağdaş Sosyoloji Kuramları Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bauman'ın küreselleşme yaklaşımını yansıtmaktadır?
Küresellik, bireyin kendi iradesi dışında gelişen olaylara karşı durmasıdır. |
Yaşanan teknolojik gelişmeler, homojenliğe neden olmaktadır. |
Günümüz dünyası bir bütünlük anlamı taşımaktadır. |
Küreselleşme, mekânı giderek bölmekte ve insanları ayırmaktadır. |
Küreselleşme sürecinin etkileri sadece birleştirici niteliktedir. |
Bauman'a göre küresellik, bireyin olup biren olaylara koyun gibi rıza göstermesi olarak ifade edilmektedir. Yaşanan teknolojik gelişmeler ise iddia edilenin aksine homojenliğe değil, kutuplaşmaya neden olmaktadır. Bauman, dünyanın eskiden bir bütünlük arz etmesine karşılık büyük bölünmenin ortadan kalkması ile artık bir bütünlük sergilemediği görüşündedir. Ona göre artık hiç kimse kontrolü elinde bulundurmamaktadır. Bauman'a göre, küreselleşme süreçlerinin ayrılmaz bir parçası da mekânı giderek bölme, insanları ayırma ve dışlamadır. Bauman, küreselleşme sürecinin ve etkilerinin hem birleştirici hem de ayrıştırıcı nitelikte olduğunu da ileri sürmektedir.
2.Soru
1) Polonya’daki sosyalist rejimin çöküşünü hazırlayan Dayanışma Hareketi ve Fransa’da nükleer karşıtı hareket üzerine incelemeleri ile devam eden çalışmalarının yöntemi ve içeriği ile ilgili olarak Touraine, bu çalışmalarında temel bir yaklaşımdan hareket eder. Bu yaklaşım aşağıdaki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Demokrasi kuramcılığı |
Toplumun tarihsiciliği |
Araçsal akılcı eylem |
Yönelimli akılcı eylem |
Müdehaleci sosyoloji |
Çağdaş sosyoloji kuramcıları arasında Touraine’nin bir toplumsal eylem sosyoloğu sıfatıyla temayüz etmesi onun 1968 öğrenci hareketleri üzerine çalışmaları ile başlamıştır. Dolayısıyla temel yaklaşımını bu hareketten almıştır. Doğru yanıt " B " dir.
3.Soru
I. Daniel Bell II. R. Aron III. J. K. Galbraith Yukarıdakilerden hangisi/hangileri yakınlaşma teorisinin önde gelen isimlerindendir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Bell, 1950’lerde ortaya çıkıp R. Aron ve J. K. Galbraith gibi önemli isimler tarafından benimsenen yakınlaşma (convergence) teorisinin önde gelen temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Veysel Bozkurt’un sanayi sonrası topluma ilişkin belirgin özelliklerini Daniel Bell ve diğer sanayi sonrası toplum kuramcıları olan Alain Touraine ve Masuda’nın yaklaşımlarını da kapsayacak biçimde yaptığı değerlendirmelerden biri değildir?
Ekonomik yapıdaki dönüşüm |
Yükselen yeni sınıflar |
Bilginin artan rolü |
Enformasyon teknolojileri |
Sanayi sonrası toplumda bireyin dönüşümü |
Veysel Bozkurt (2010) sanayi sonrası topluma ilişkin belirgin özelliklerini Daniel Bell ve diğer sanayi sonrası toplum kuramcıları olan Alain Touraine ve Masuda’nın yaklaşımlarını da kapsayacak biçimde şu başlıklar altında değerlendirmiştir:
- Ekonomik yapıdaki dönüşüm
- Yükselen yeni sınıflar
- Bilginin artan rolü
- Enformasyon teknolojileri
- Sanayi sonrası toplumun diğer karakteristikleri
5.Soru
Daniel Bell'e göre sanayi sonrası toplumda temel uğraş aşağıdakilerden hangisidir?
Doğal kaynakları dönüştürmek |
İnsan-makina ilişkileri |
Doğal çevrenin teknik çevreye dönüşümü |
Üretimin planlanması |
Öteki insanlar |
Bell'e göre sanayi sonrası toplumda temel mesele (uğraş) öteki insanlardır. Bu toplum tipinde bazı insanlar diğerlerine hizmet sağlamaktadırlar ve bu hizmeti sağlayanlar genel olarak diğerlerinden çok daha bilgili, uzman kişilerdir. Bu da genel olarak onlara büyük avantajlar sağlamaktadır. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Bauman'a göre postmodern anlayışta yaratılan bireylerin özelliklerinden hangisi doğrudur?
Doğruluk modelinde kişinin sağlığı ön plandadır. |
Oturmuş düzende var olana yak uyduran bireydir. |
Kazanılmış alışkanlıklara bağlıdırlar. |
Başkalarıyla bütünleşen ve paylaştıkça yetinebilen bireylerdir. |
Kendi kendine güdülenebilen ve yeten bireylerdir. |
Bireyler, asla tamamen dengede olmasalar da neredeyse kendi kendisine yeten ve kendi kendisini güdüleyen birimler olarak kendi kendilerini dengeleme eğilimindedirler. Bauman’a göre, böyle bir iç düzenleme hem amacı hem de güdüsü olduğu sosyalleşme sürecinde de sürdürülmektedir. Doğru cevap bu nedenle e seçeneğidir. Postmodern anlayıştaki bireyler kendi kendine yetebilirler. Düzenden ziyade gelişime açık ve yaratıcılıkları ön plandadır. Doğruluk modelinde uygunluk önemlidir.
7.Soru
I. Sosyalist rejimlerin kendi halklarına karşı uyguladıkları şiddet içerikli baskılarII. Kapitalist pazarın en olumsuz etkilerinin iyileştirilmesi ve refah devletinin ortaya çıkışıIII. İnsan doğasının mükemmel olduğunu vurgulayan romantik felsefelerin yerine insanlığın varoluşuna Stoacı yaklaşan yeni felsefelerin ortaya çıkışıBell’e göre on dokuzuncu yüzyılın büyük ideolojileri olan liberalizm ve sosyalizm güçlerini yitirmiştir. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri Bell'e göre ideolojinin sonunu getiren durumlardandır?
Yalnız I |
I-II |
II-III |
I-II-III |
I-III |
Bell bugün ideolojilerin bittiğini vurgular. Bunun üç nedeni vardır: 1) Sosyalist rejimlerin kendi halklarına karşı uyguladıkları şiddet içerikli baskılar, 2) Kapitalist pazarın en olumsuz etkilerinin iyileştirilmesi ve refah devletinin ortaya çıkışı, 3) İnsan doğasının mükemmel olduğunu vurgulayan romantik felsefelerin yerine insanlığın varoluşuna Stoacı yaklaşan yeni felsefelerin ortaya çıkışı (Waters, 1996, s. 79). Bell zaman içerisinde radikal bütün ideolojilerin ve destekleyicilerinin inandırıcılıklarını ve ikna güçlerini yitirdiklerini düşünmektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.
8.Soru
Ziyauddin Serdar'a göre aşağıdaki yargılardan hangisi postmodernizmin ilkeleri arasında yer almaz?
Modernizmde geçerli olan her şeyin postmodern zamanda tümden geçersiz ve eskimeye yüz tutmuş olması. |
Gerçekliğin reddedilmesi durumu. |
Gerçeklik yerine imgeyle maddi gerçekliğin arasında kaybolmuş olan dünya. |
Geleneksel olana eğilim. |
Anlamsızlık, çeşitlilik, çokluk ve şüphe. |
Geleneksel olana eğilim.
9.Soru
Bauman modernlik ve postmodernlik dışında hangi konu üzerinde durmuştur?
uygunluk |
yaratıcılık |
toplumsallaşma |
küreselleşme |
hiyerarşi |
Bauman modernlik ve postmodernlik dışında küreselleşme konusu üzerinde durmuştur. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
Aşağıda post-endüstriyel topluma dair verilen ikiliklerden hangisi yanlıştır?
Politikanın Rolü: Laissez-faire (Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler) |
Gücün Temeli: Bilgi/Beceri |
Temel Karar- Vericiler : Profesyonel/ Uzman |
Temel Kurum: Üniversite |
Temel Kaynak :Bilgi |
Politikanın Rolü: Laissez-faire (Bırakınız Yapsınlar, Bırakınız Geçsinler), endüstriyel toplumun kurucu liberal ilkelerinden birine dayandığı için diğer şıklarda verilen post-endüstriyel ikiliklerin dışında kalır. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
Bauman’ a göre Postmodern Etik ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
Postmodern zihin tehlike ve hata içerir. |
Kusursuz etik kod bulunabilir. |
İnsanların başarısı eski alışkanlıkların devamlılığına bağlıdır. |
Nesnel temellere dayanan bir etik pratik olarak imkânsızdır. |
İnsanlık durumunun karışıklığının geçici olduğunu savunur. |
Doğru cevap D şıkkıdır. Bauman’a göre (1998b, s.20), evrensel ve sarsılmaz temellere sahip, kusursuz etik kod hiçbir zaman bulunmayacaktır, müphem olmayan bir ahlak, evrensel olan ve “nesnel temellere dayanan” bir etik, pratik olarak imkânsızdır.
12.Soru
Waters’a göre Daniel Bell, Weber’in bürokratik yönetici sınıfına dair ideal tipin boyutlarında kullandığı metodolojiye öykünerek, ideal tip benzeri bir kurgu ile sanayi sonrası toplumu 5 açıdan değerlendirmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
Hizmet ekonomisinin oluşumu |
Profesyonel ve teknik sınıfın üstünlüğü |
Şehirciliğin planlanması |
Teorik bilginin önceliği |
Yeni entelektüel teknolojinin yükselişi |
Waters’a göre Daniel Bell, Weber’in bürokratik yönetici sınıfına dair ideal tipin boyutlarında kullandığı metodolojiye öykünerek, ideal tip benzeri bir kurgu ile sanayi sonrası toplumu 5 açıdan değerlendirmektedir:
• Hizmet ekonomisinin oluşumu: Teknolojinin gelişmesi ile birlikte toplumun ekonomik ve teknolojik yapısı da değişmektedir. Daha etkin, verimli ve kazançlı teknikler ve üretim sistemleri, daha az etkin ve kârlı olanların yerini almaktadır. Sanayi sonrası toplumun ilk ve en önemli özelliği işgücünün çoğunluğunun artık tarım ya da imalat sanayi ile ilgisinin azalmasıdır; ancak ticaret, finans, ulaşım, sağlık, dinlence, araştırma, eğitim ve yönetim gibi hizmetlerde yer almaktadır (Bell’den akt. Waters, 1996, s. 110).
• Profesyonel ve teknik sınıfın üstünlüğü: Bell, sanayi sonrası toplumda üniversite/ yüksek öğrenim gerektiren profesyonel ve teknik mesleklerin toplumda çoğunluğu oluşturmasa da egemen olacağını ifade etmektedir. Bu çerçevede bilimadamları ve mühendisler birlikte “bilgi sınıfı”nı oluşturacaklar ve varlıklı burjuvazi ile yer değiştireceklerdir (Bell’den akt. Waters, 1996, s. 110). Bell “bilgi sınıfı”nın temelde mülkiyete değil, bilgiye dayalı bir profesyonel sınıf olduğunu ancak bilgi sınıfının endüstriyel bir sınıf olmaktan çok bir statü grubuna daha yakın bir oluşum olduğunu belirtse de sanayi sonrası toplumun en önemli sınıfı olarak addettiği bilgi sınıfını “sınıf” olarak betimlemekte ısrar eder (Waters, 1996, s. 64).
• Teorik bilginin önceliği: Sanayi sonrası toplumun tanımlayıcı ekseni teorik bilginin üstünlüğüdür. Toplumun bilginin çevresinde örgütlenişi, toplumsal kontrol, yenilikler (inovasyon) ve yeni toplumsal ilişkilerin siyasal yönetimi için temel oluşturmaya başlamıştır. Bell, sanayi sonrası toplumda bilginin geleneksel veya uygulamalı değil, teorik karakterde olduğunu vurgulamaktadır. Bu durum aynı zamanda bilginin çok farklı durumlar için uygulanabilir soyut sembolik sistemler şeklinde kodlanmasını kapsamaktadır (Bell’den akt. Waters, 1996, s. 110).
• Teknolojinin planlanması: Teorik bilginin gelişmesi teknolojik önkestirimde bulunmayı olanaklı hale getirmektedir. Bu durum, ileriye doğru değerlendirmelerin, riskleri, maliyetleri ve avantajları içerecek şekilde değişimin planlanmasıdır (Bell’den akt. Waters, 1996, s. 110).
• Yeni entelektüel teknolojinin yükselişi: Teknolojinin fiziksel, araçlarla ya da makinelerle işi olan, alışılagelmiş anlamlarının karşısında, “insanlararası oyun”u model alabilen, kişinin sezgiden bağımsız bir şekilde karar alabilmesine olanak tanıyan, soyut sembollerin sistemi olarak “entelektüel teknoloji” düşüncesini ileri sürmektedir. Bu anlamda bilgisayar fiziksel bir teknolojik araç olarak düşünülebilir ancak yazılım, bir entelektüel teknoloji ürünü olarak istatistiksel ve mantıksal olarak bilgisayara veri olarak girilen formüllerdir (Bell’den akt. Waters, 1996, s. 111). Sanayi sonrası toplumun bilginin yoğun olarak kullanıldığı bir toplumsal formasyon olarak organize edilmiştir. Bilgisayar “entelektüel teknoloji”nin aletidir.
13.Soru
Touraine’e göre “En temelde öznelerin, kendi kültürleri ve özgürlükleri bağlamında, sistemlerin mütehakkim mantığına karşı yürüttükleri savaş ya da özne siyaseti, onun var olabilmesinin koşullarını yaratma ve sürdürme siyaseti” olan tanım hangi kavrama aittir?
Demokrasi |
Siyaset |
Sanayileşme Hareketleri |
Endüstriyel Kalkınma |
Kültürel Gelişme |
Touraine’e göre demokrasi en temelde öznelerin, kendi kültürleri ve özgürlükleri bağlamında, sistemlerin mütehakkim mantığına karşı yürüttükleri savaş ya da özne siyaseti, onun var olabilme- sinin koşullarını yaratma ve sürdürme siyasetidir.
14.Soru
Postmodernizm için hangi alan söz konusu olduğunda Olumlayıcı ve Şüpheci Postmodernistler olarak iki genel eğilimden bahsedilir?
Sanat |
Sanayi |
Aydınlanma |
Gelenek |
Toplumbilim |
Postmodernizm için toplumbilimleri söz konusu olduğunda Olumlayıcı ve Şüpheci Postmodernistler olarak iki genel eğilimden bahsedilir.
15.Soru
Bell'e göre sanayi sonrası toplumda geleneksel işçi hareketlerinin yerini aşağıdaki seçeneklerden hangisi alacaktır?
Sivil vatandaş hareketleri |
Hizmet sektöründe çalışanlar |
Bilgi sınıfı |
Üniversiteler |
Tarım işçileri |
Sanayi toplumunda varolan geleneksel işçi hareketleri ve dayanışmasının,yeni gelişen sınıflar, hizmet sektöründe çalışanlar, bilgi sınıfı ile birlikte farklılaşacağı öngörüsü de bulunmaktadır. Buna göre geleneksel işçi hareketlerinin yerini “enformasyon toplumlarında sivil vatandaş hareketlerinin alacağı; gönüllü teşebbüslerin de toplumda giderek çok daha önemli hale geleceği” öngörüsü yaygın bir şekilde paylaşılmıştır.Doğru cevap A seçeneğidir.
16.Soru
Postmodernizm kavramı hangi tarihten itibaren modernizm karşıtı ya da modernizmden sonrası anlamında kullanılmaya başlamıştır?
1890 |
1910 |
1930 |
1950 |
1980 |
1950 ve 1960’lardan itibaren birçok yazar tarafından kullanılmaya başlanan postmodernizm
kavramı, bu tarihten sonra sosyal bilimlerde en çok tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Özellikle 1960’lı ve 70’li yıllardan itibaren modernizm karşıtı ya da modernizmden sonrası anlamında kullanılan kavram, birçok kültür ve toplum kuramcısı tarafından modernist kültürden radikal kopuşları ifade eden yeni postmodern sanat biçimlerinin ortaya çıkışıyla tartışılmaya başlanmıştır
17.Soru
"Sanayi sonrası toplum veya post-endüstriyel toplum" kavramı ilk olarak aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır?
"Sanayi sonrası toplum veya post-endüstriyel toplum" kavramı ilk olarak aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır?
Krishan Kumar’ın "Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma-C¸ağdaş Dünyanın Yeni Kuramları" kitabı |
Bell'in "Sanayi Sonrası Toplumun Gelişi- The Coming of Post Industrial Society" kitabı |
Bell'in "İdeolojinin Sonu- The End of Ideology" kitabı |
Coomaraswamy ve Petty’nin "Endüstri O¨tesi Denemeleri" makalesi |
R. Aron ve J. K. Galbraith'ın "Yakınlaşma" teorisinde |
Her ne kadar sanayi sonrası toplum veya post- endüstriyel toplum kavramı Daniel Bell (1919- 2011) ile özdeşleştirilmiş olsa da aslında bu kavramın ilk kullanımı 1914’te Coomaraswamy ve Petty’nin Endüstri O¨tesi Denemeleri (Essays in Post Industrialism) makalelerinde kullanılmıştır. Sonrasında 1958’de David Riesman “endüstri ötesi toplumu” “boş zaman toplumu” olarak adlandırmış ve ancak 1959’da Daniel Bell bu kavramı bir dizi konferansta kullanmıştır.
18.Soru
Touraine’nin tartışmalarında "toplumsal aktör" terimi ne anlama gelmektedir?
Bilim adına öznenin dışarı atılması |
Üst benlik |
Eylemleriyle kendi toplumunu şekillendirme ve tarih yapma iradesine sahip tarihsel özne |
Kolektif vicdan |
Ferdiyet kazanmış özne |
Touraine’nin tartışmalarında toplumsal aktör teriminin, “eylemleriyle kendi toplumunu şekillendirme ve tarih yapma iradesine sahip tarihsel Özne” anlamında özel bir anlamı da vardır.
19.Soru
Hangisi, Touraine’nin 1970’lerden itibaren ortaya çıktığını düşündüğü ve sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmış, daha fazla yatırım yapma kapasitesi olan, iktisadi büyümede bilgi ve yaratıcılığın sanayi toplumundan daha fazla bir önem taşıdığı kavramı açıklamaktadır?
Bilgi toplumu |
Sanayi sonrası toplumu |
Sanayi toplumu |
Programlanmış toplum |
Modern toplum |
Programlanmış toplum, Touraine’nin 1970’lerden itibaren ortaya çıktığını düşündüğü ve sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmış, daha fazla yatırım yapma kapasitesi olan, iktisadi büyümede bilgi ve yaratıcılığın sanayi toplumundan daha fazla bir önem taşıdığı ve hayatın bütün alanlarının bilgi ve teknolojiyi üreten ve yönetenler tarafından üretim etkenleri fikri etrafında bütünleştirilip yönetildiği toplum tipidir.
20.Soru
Alain Tourine'e göre aşağıdakilerden hangisi sanayi sonrası toplumun özelliklerinden biridir?
Temel toplumsal çatışma emek ile sermaye arasındadır |
Yatırım kapasitesi sınırlıdır |
İktisadi büyüme odaklıdır |
İşçiler teknolojik modernleşmeye karşıdır |
İktisadi büyüme sermaye birikimine bağlıdır |
Touraine'e göre, sanayi toplumun yerini almakta olan sanayi-sonrası veya programlanmış toplumda öncelikli olarak bilgi ve teknoloji daha önemli bir hale gelmiş olup, bu yeni toplum sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmıştır. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ