Çağdaş Sosyoloji Kuramları Ara 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bauman, hangi kavramı, düzensizlik, kaos anlamında kullanır?
Modernite |
Post modernite |
Pre-modern |
Müphemlik |
İlahi Düzen |
Bauman, müphemliği, düzensizlik, kaos anlamında kullanır?
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bell'e göre post-endüstriyel toplumda gücün temel kaynağını oluşturmaktadır?
Sanat |
Bilgi |
Ahlak |
Doğa |
Din |
Daniel Bell sanayi sonrası toplum ya da post-endüstriyel toplum kavramıyla yakından ilişkili olan bilgi toplumu kavramını ilk kez kullanan kuramcılardan birisidir. Bell’e göre sanayi sonrası toplum, bilginin, özellikle de teorik bilginin, gücün kaynağı olarak mülkiyetin yerini aldığı bir toplumdur. Başka bir ifadeyle, bilgi post-endüstriyel toplumda gücün temel kaynağını oluşturur. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Çağdaşları gibi Bell de büyük toplumsal sorunların çözümü için öngörülerde ve önerilerde bulunma eğiliminde olan bir sosyologdur. Sosyolojide varolan bir eğilimi/yaklaşımı temsil eden bu tarza ne ad verilir?
Toplumsal önkestirim |
Toplumsal etkileşim |
Toplumsal yapılaşma |
Toplumsal yapıbozum |
Toplumsal yapısöküm |
Çağdaşları gibi Bell de büyük toplumsal sorunların çözümü için öngörülerde ve önerilerde bulunma eğiliminde olan bir sosyologdur. Sosyolojide varolan bir eğilimi/yaklaşımı temsil eden bu tarza toplumsal önkestirim (social forecasting) denir. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Bauman'a göre modern koşullarda yaratılan bireyin bazı özellikleri vardır. Aşağıdaki şıklardan hangisinde bu özellikler doğru verilmiştir?
Bireyler öncelikle ve birincil olarak, daima yeni deneyimler arayanlardır |
Bireyler disiplinli aktörlerdir |
Bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip olmalarıdır |
Bireyler, asla tamamen dengede olmasalar da neredeyse kendi kendisine yeten ve kendi |
Bireyler kendi kendisini gözetleme ve performans yetersizliklerini düzeltmek suretiyle “formunu koruma” yeteneğini temsil etmektedir |
Bauman'a göre;
1) Bireyler birincil olarak ve her şeyden önce üretici ya da askerin yaratıcı ya da yıkıcı
işgücüne dönüştürülebilen kinetik gücün taşıyıcılarıydı.
2) Bireyler disiplinli aktörlerdi. Yani, davranışlar genellikle düzenli/kurallı olan ve her
şeyden önemlisi de düzenlenmeye boyun eğen aktörlerdi.
3) Bireyler, tıpkı Lego ya da Meccano oyuncaklarındaki taşlar gibi, yalnız başlarına
tamam olmayan, bir şey ifade etmeyen, anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için
öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdi.
4) Başlıca doğruluk/uygunluk modeli ise sağlıktı. Sağlık, yukarıdaki üç alanda başarılı
olma kapasitesi ile yakından ilgili bir düşünceydi.
5.Soru
Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt nedir?
Bilginin doğruluğu |
Bilginin nesnelliği |
Bilginin geçerliliği |
Bilginin güncelliği |
Bilginin konumu |
Lyotard’a göre postmodern durumu belirleyen temel ölçüt bilginin konumudur. Doğru yanıt E'dir.
6.Soru
Bauman'ın postmoderniteye ilişkin düşüncesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Postmodernite, önceki süreçten kesin bir kopma ya da farklılaşma ifade etmektedir. |
Postmodernite, modernliğin dışlanmasını ifade etmektedir. |
Postmodernite, tektipliliği benimsemektedir. |
Postmodernite, evrensel düşüncenin birliğini ve değişmezliğini desteklemektedir. |
Postmodernite, kendi orijinal projesinin uygulanamazlığını kabul eden modernliktir. |
Ona göre postmodernlikte, önceki süreçten kesin bir kopma ya da belirgin bir farklılaşma yoktur. Bauman, bu durumu postmodernliğin doğasına bağlar. Çünkü onun yaklaşımında postmodernliğin dışlama gücü zayıftır. Diğer yandan, postmodernliğin kendi kimliğini inkâr etmeden modernliği dışlayamayacağını da iler sürmektedir. Bauman, postmodernliğin, tektiplilik ve evrenselcilik gibi modernliğin merkezi değerlerinin işaretlerini tersine çevirdiği görüşünü paylaşır. Ona göre, yaşam biçimlerinin farklılığı, ne evrenselliği hedefleyen bir yaşam biçiminde eritilecek ne de evrensel tahakkümü hedefleyen bir biçim tarafından değersizleştirilecek bir şeye indirgenemeyen ve bununla harmanlanamayan bir şey olarak algılandığında, sadece kerhen kabul edilmiyor, aynı zamanda yüksek bir pozitif değer rütbesine çıkarılıyor. Bundan dolayı postmodernlik, kendi orijinal projesinin uygulanamazlığını kabul eden modernliktir.
7.Soru
Bir postmodern düşünür olarak Zygmunt Bauman'a göre aşağıdakilerden hangisi bir düzen rüyasına sahip olmasıyla kontrol etme, düzenleme ve sınıflandırma düşüncesine takılmıştır?
Küreselleşme |
Modernite |
Uygarlık |
Postmodernite |
Otorite |
Bir postmodern düşünür olarak Zygmunt Bauman, modernitenin bütünüyle olumsallığın (şans, çeşitlilik) kontrolüne ilişkin olduğunu ileri sürer. Ona göre, bir düzen rüyasına sahip olan modernite, kontrol etme, düzenleme ve sınıflandırma
düşüncesine takılmıştı.
8.Soru
Jameson’ın postmodernizm teorisi, hangi düşünürün geç kapitalizm teorisine dayanır?
Michel Foucault |
Theodor W. Adorno |
Steven Best |
Jean Baudrillard |
Ernest Mandel |
Jameson’ın postmodernizm teorisi, Ernest Mandel’in geç kapitalizm teorisine dayanır.
9.Soru
Bauman'ın Modernlik ve Yahudi soykırımı arasındaki ilişkiye yönelik iddialarını ve kurduğu bağlantıyı anlatan eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Postmodern Etik |
Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları |
Sosyolojik Düşünmek |
Modernite ve Holocaust |
Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları |
Zygmunt Bauman’ın “Modernite ve Holocaust” (1997) adlı kitabı onun Modernlik ve Yahudi soykırımı arasındaki ilişkiye yönelik iddialarını ve kurduğu bağlantıyı anlattığı eseridir. Doğru cevap D seçeneğidir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modernizmin radikal bir eleştirisi ve farklılaşmanın bozulması ve işaretsel/göstergesel olanın egemenliği ve bunları (işaretsel olanı) anlamlandırma biçimleri olarak ifade eden kavramdır?
Postmodernizm |
Nihilizm |
Yorumbilgisi |
Eleştirel teori |
Anarşizm |
Postmodernizm; modernizmin radikal bir eleştirisi ve farklılaşmanın bozulması ve işaretsel/göstergesel olanın egemenliği ve bunları (işaretsel olanı) anlamlandırma biçimleri olarak ifade eden kavramdır.
11.Soru
I. Hizmet Ekonomisinin Oluşumu
II. Profesyonel ve Teknik Sınıfın Üstünlüğü
III. Teorik Bilginin Önceliği
IV. Teknolojinin Planlanması
V. Yeni Entelektüel Teknolojinin Yükselişi
Bell ideal tip benzeri bir kurgu ile sanayi sonrası toplumu hangi açılardan değerlendirmektedir?
I, II ve III |
II, III ve IV |
II, III, IV ve V |
I, II, IV ve V |
I, II, III, IV ve V |
Waters’a göre Daniel Bell, Weber’in bürokratik yönetici sınıfına dair ideal tipin boyutlarında kullandığı metodolojiye öykünerek, ideal tip benzeri bir kurgu ile sanayi sonrası toplumu 5 açıdan değerlendirmektedir:
- Hizmet ekonomisinin oluşumu: Teknolojinin gelişmesi ile birlikte toplumun ekonomik ve teknolojik yapısı da değişmektedir. Daha etkin, verimli ve kazançlı teknikler ve üretim sistemleri, daha az etkin ve kârlı olanların yerini almaktadır. Sanayi sonrası toplumun ilk ve en önemli özelliği işgücünün çoğunluğunun artık tarım ya da imalat sanayi ile ilgisinin azalmasıdır; ancak ticaret, finans, ulaşım, sağlık, dinlence, araştırma, eğitim ve yönetim gibi hizmetlerde yer almaktadır.
- Profesyonel ve teknik sınıfın üstünlüğü: Bell, sanayi sonrası toplumda üniversite/ yükseköğrenim gerektiren profesyonel ve teknik mesleklerin toplumda çoğunluğu oluşturmasa da egemen olacağını ifade etmektedir. Bu çerçevede bilimadamları ve mühendisler birlikte “bilgi sınıfı”nı oluşturacaklar ve varlıklı burjuvazi ile yer değiştireceklerdir. Bell “bilgi sınıfı”nın temelde mülkiyete değil, bilgiye dayalı bir profesyonel sınıf olduğunu ancak bilgi sınıfının endüstriyel bir sınıf olmaktan çok bir statü grubuna daha yakın bir oluşum olduğunu belirtse de sanayi sonrası toplumun en önemli sınıfı olarak addettiği bilgi sınıfını “sınıf” olarak betimlemekte ısrar eder.
- Teorik bilginin önceliği: Sanayi sonrası toplumun tanımlayıcı ekseni teorik bilginin üstünlüğüdür. Toplumun bilginin çevresinde örgütlenişi, toplumsal kontrol, yenilikler (inovasyon) ve yeni toplumsal ilişkilerin siyasal yönetimi için temel oluşturmaya başlamıştır. Bell, sanayi sonrası toplumda bilginin geleneksel veya uygulamalı değil, teorik karakterde olduğunu vurgulamaktadır. Bu durum aynı zamanda bilginin çok farklı durumlar için uygulanabilir soyut sembolik sistemler şeklinde kodlanmasını kapsamaktadır.
- Teknolojinin planlanması: Teorik bilginin gelişmesi teknolojik önkestirimde bulunmayı olanaklı hale getirmektedir. Bu durum, ileriye doğru değerlendirmelerin, riskleri, maliyetleri ve avantajları içerecek şekilde değişimin planlanmasıdır.
- Yeni entelektüel teknolojinin yükselişi: Teknolojinin fiziksel, araçlarla ya da makinelerle işi olan, alışılagelmiş anlamlarının karşısında, “insanlararası oyun”u model alabilen, kişinin sezgiden bağımsız bir şekilde karar alabilmesine olanak tanıyan, soyut sembollerin sistemi olarak “entelektüel teknoloji” düşüncesini ileri sürmektedir. Bu anlamda bilgisayar fiziksel bir teknolojik araç olarak düşünülebilir ancak yazılım, bir entelektüel teknoloji ürünü olarak istatistiksel ve mantıksal olarak bilgisayara veri olarak girilen formüllerdir. Sanayi sonrası toplumun bilginin yoğun olarak kullanıldığı bir toplumsal formasyon olarak organize edilmiştir. Bilgisayar “entelektüel teknoloji”nin aletidir.
Doğru cevap E’dir.
12.Soru
Bauman, Batı Avrupa’da on yedinci yüzyılda ortaya çıktığını belirttiği modernliğin kültür anlayışını neye benzetir?
Kendini tekrar eden kaosa |
İlahi düzene |
Müphemlik kavramına |
Bahçe kültürüne |
Otlara |
Bauman, Batı Avrupa’da on yedinci yüzyılda ortaya çıktığını belirttiği modernliğin kültür anlayışını bahçe kültürüne benzetir. Ona göre, modern kültür kendini ideal bir yaşamın tasarımı ve insan ilişkilerinin kusursuz düzeni olarak tanımlamakta, kimliğini ise doğaya duyduğu güvensizliğin dışında oluşturmaktadır.
13.Soru
I. Üçüncül endüstrilerII. Dördüncül endüstrilerIII. Beşincil endüstrilerSanayi sonrası toplum hangi sektörden endüstriler barındırır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I-II |
II-II |
I-II-III |
Sanayi sonrası toplum üç sektörden endüstriler barındırır: ulaştırma ve hizmetlerin olduğu üçüncül endüstriler; ticaret, finans ve sermaye değişiminin olduğu dördüncül endüstriler; sağlık, eğitim, araştırma, kamu yönetimi ve boş zaman faaliyetlerinin olduğu beşincil endüstriler. Bunların içinde sonuncusu belirleyicidir çünkü kilit noktadaki meslekler merkezde bilim adamları olmak üzere, profesyonel ve teknik olanlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.
14.Soru
Hangisi Touraine’nin toplumların modern döneme geçişindeki değişimler arasında yer almaz?
Akılcılaşma |
Geleneğin terk edilmesi |
İlerleme |
Tarım toplumuna geçiş |
İnsanın doğa üzerinde egemenliğinin kurulması |
Touraine, modernleşmeyi, çok genel hatları ile tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş olarak ifade edilebilecek bir yapı değişimi olarak tanımlar. Buna karşılık modernlik kavramını ise akılcılaşma, laikleşme, özgürleşme, ilerleme, insanın doğa üzerinde egemenliğinin kurulması, geleneğin terk edilmesi gibi bir dizi fikir ve ülkülere dayalı olarak bir toplumsal örgütlenmenin, özel olarak sanayi toplumunun, işleme biçimi olarak tanımlar.
15.Soru
"İdeolojinin Sonu-The End of Ideology (1960)" adlı kitabın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Georg Simmel |
Emile Durkheim |
Daniel Bell |
Max Weber |
Albert Camus |
New York doğumlu olan Daniel Bell, New York City College’da ve Columbia Üniversitesi’nde öğrenim görmüştür. Gazetecilik de yapan Bell, Chicago Üniversitesi’nde asistanlık yaparak başladığı akademik kariyerine, Columbia ve Harvard Üniversitesi’nde sosyal bilimler profesörü olarak devam etmiştir (Slattery, 2007, s. 461). Bell’in çalışmaları sosyolojiye özellikle toplumsal değişme, modernite, kapitalizmin gelişimi ve Batı kültürünün çatışmaları konularında önemli katkılar sağlamıştır. Kitapları arasında İdeolojinin Sonu-The End of Ideology (1960), Sanayi Sonrası Toplumun Gelişi-The Coming of Post Industrial Society (1973), Kapitalizmin Kültürel Çelişkileri-Cultural Contradiction of Capitalism (1976) yer almaktadır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi üretim ve dağıtım araçlarının komünal (ortak) ya da devlet mülkiyetinde olmasını teşvik eden siyasal ya da sosyo-ekonomik kuram ve uygulamaların karşılığıdır?
Modernlik |
Kolektivizm |
Kültürel demokrasi |
Otoriteryenlik |
Totaliteryenlik |
Kolektivizm terimi en yaygın kullanımıyla, üretim ve dağıtım araçlarının komünal (ortak) ya da devlet mülkiyetinde olmasını teşvik eden siyasal ya da sosyo-ekonomik kuram ve uygulamaları anlatır
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi modern koşullarda yaratılan bireyde olması gereken özelliklerden biri değildir?
Başlıca doğruluk/uygunluk modeli sağlıktı. |
Bireylerin sınırları uymak ve bağlanmak için tasarlanan ara kesimlerdi. |
Bireyler disiplinli aktörlerdi. |
Bireyler eş güdümlü baskıya tabi tutulduğunda değişken davranabilirdi. |
Bireyler anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdi. |
Modern koşullarda yaratılan birey Bauman’a göre
(2001, s.203-204), şu özelliklere sahip olmaktaydı:
(i) Bireyler birincil olarak ve her şeyden önce
üretici ya da askerin yaratıcı ya da yıkıcı
işgücüne dönüştürülebilen kinetik gücün
taşıyıcılarıydı; bu anlamda bireyler, böyle
bir gücü muntazam olarak ve hiç bitkinlik
duymadan üretme kapasitesine sahip olmalıydı.
(ii) Bireyler disiplinli aktörlerdi. Yani, davranışları
genellikle düzenli/kurallı olan ve her
şeyden önemlisi de düzenlenmeye boyun
eğen aktörlerdi. Aynı zamanda uyarıcılara
tekrarlanan ve öngörülebilen biçimde tepki
veren ve eş güdümlü baskıya tabi tutulduğunda
monoton davranabilen aktörlerdi.
(iii)Bireyler, tıpkı Lego ya da Meccano oyuncaklarındaki
taşlar gibi, yalnız başlarına
tamam olmayan, bir şey ifade etmeyen,
anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için
öteki birimlerle birleşmesi gereken şeylerdi.
Modern koşullarda yaratılan bireylerin
sınırları öncelikle sınırlamaktan çok uymak
ve bağlanmak/yapışmak için tasarlanan ara
kesimlerdi.
(iv)Başlıca doğruluk/uygunluk modeli ise sağlıktı.
Sağlık, yukarıdaki üç alanda başarılı
olma kapasitesi ile yakından ilgili bir düşünceydi.
Sağlık, bedensel güç ve enerji ile
birlikte, disiplinli, düzenli, istenen biçimde
davranma ve toplulukların eş güdümlü faaliyetlerine
uyma kapasitesini simgeliyordu.
Bauman’a göre, tersi olan bedensel zayıflık
ya da uyma ve tabi olmadaki kabiliyetsizlik
ise hastalık işareti sayılıyor ve dolayısıyla da
tıbba ya da psikiyatriye havale ediliyordu.
Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Alain Touraine'e göre seçme özgürlüğünün anlamlı olabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gereklidir?
Gücün sınırlandırılması |
Seçmenlerin akılcı olması |
Seçime katılımın yüksek olması |
Seçmenlerin bilgiye erişiminin kısıtlı olmaması |
Gelir dağılımı farklarının büyük olmaması |
Touranie'e göre yöneticilerin gücünün seçimler ve gücün uygulanmasının sınırlarını tanımlayan bir yasal çerçeveye saygı ile sınırlandırılmadığı bir yerde seçme özgürlüğünün bir anlamı yoktur. Bu nedenle demokrasiyi siyasal bir toplum içinde çıkarların temsilinin gücün sınırlanması ile birleştirilmesi olarak tarif etmek de mümkündür. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bauman'ın modernliğe ilişkin değerlendirmelerinden birisi olamaz?
Modernliğin yaşını hesaplamaya çalışmak anlamının yitirilmesine neden olur. |
Batı Avrupa’da, XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlamıştır. |
Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak ortaya çıkmıştır. |
Kapitalist ve sonrasında komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişmiştir. |
Modernlik felsefi ve sanatsal özellikleriyle daima modernizmin eş anlamlısı olarak değerlendirilmelidir. |
Bauman'a göre modernliğin yaşını hesaplamaya çalışmak anlamının yitirilmesine neden olur. Ona göre modernlik: “Batı Avrupa’da, XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlayan ve Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak; kapitalist ve daha sonra da komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönemdir”. Modernlik kesinlikle modernizm değildir. Ona göre “modernizm”, daha önceki dönemin birçok münferit entelektüel olayına kadar geriye doğru izlenebilse de bu yüzyılın başında olgunlaşan ve geriye bakıldığında (aydınlanmayla analojik olarak) postmodern bir “proje” ya da postmodern durumun ilk belirtilerinin çıktığı evresi olarak görülebilecek entelektüel (felsefi, edebi, sanatsal) bir akımdır. Dolayısıyla doğru yanıt E'dir.
20.Soru
Touraine'nin aşağıdakilerden hangisinden etkilenmiş olduğu söylenemez?
Hegel |
Marks |
Durkheim |
Weber |
Zizek |
Farklı çalışmalarında kendilerine verilen kuramsal ya da metodolojik öncelik sırası değişiklik gösteriyor olsa bile çok genel hatları Touraine’nin, tarihin anlaşılması ve yorumlanması sorununa yaklaşırken Hegelci-Markçı diyalektik anlayıştan, toplumsal yapıların evriminde Durkheim’ın toplumsal işbölümünün evrimi ve bireyciliğin gelişimi anlayışından ve toplumsal aktörlerin eylemlerinin anlaşılmasında ise Weber’in eylem kuramından, özellikle de araçsal akılcı eylem ile değer yönelimli akılcı eylem kuramından etkilendiğini söylemek mümkündür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ