Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bell’e göre on dokuzuncu yüzyılın büyük ideolojileri olan .... ve .... güçlerini yitirmiştir, artık endüstri toplumunun bireylerini harekete geçirebilecek ideolojiler değildirler. Bell bu durumu “ideolojinin sonu” olarak ifade etmektedir.
Yukarıdaki boşluğa hangi kavramlar uygun düşmektedir?
Liberalizm ve Fütürizm |
Liberalizm ve Sosyalizm |
Liberalizm ve Kapitalizm |
Liberalizm ve Fordizm |
Liberalizm ve Feodalizm |
Bell’e göre on dokuzuncu yüzyılın büyük ideolojileri olan liberalizm ve sosyalizm güçlerini yitirmiştir, artık endüstri toplumunun bireylerini harekete geçirebilecek ideolojiler değildirler. Bell bu durumu “ideolojinin sonu” olarak ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Baudrillard'ın postmodern toplumunun yapılanma özelliklerinden biri değildir?
Dengeli, denetlenebilen ve olumlu bir patlama süreci yaşamışlardır. |
Modern uygarlıkların kültürlerinin altın çağı olarak kabul edilir. |
Aşama yanlısı bir enerjinin özgürleştirilmesini yaşamışlardır. |
Felsefi değerler kurulumunun temellerindendir. |
Bir yayılma ve patlama üzerine kuruludur. |
“Modern uygarlıklar, her düzeyde, pazarın evrenselleşmesi görünümü altında bir yayılma ve
patlama, hukukun ve zaferlerin evrenselleşmesi
adı altında ekonomik ve felsefi değerler üstüne
kurulmuşlardır. Hiç kuşkusuz en azından belli bir süre bir patlama ya da denetlenebilen ve
aşama yanlısı bir enerjinin özgürleştirilmesini
yaşamışlardır. Bu dönemi, onların kültürlerinin
altın çağı olarak adlandırabiliriz. Ancak belli bir
hızlandırma ve zorlama sürecine göre bu patlama
süreci denetlenemeyecek bir hale gelmiş ve olumsuz bir hız ve genleşme düzeyine erişmiştir. Daha
doğrusu evrenselin sınırlarına ulaşmış ve yayılabileceği alanları tüketerek aynen ilkel toplumların için için kaynayan süreci denetleyememeleri
sonucu patlayan süreç tarafından yıkılmaları gibi
bizim kültürlerimiz de bu patlayan süreci dengeleyememe ve ona egemen olamama sonucu yavaş yavaş yok olmaya başlamıştır” (Baudrillard,
2006b: 53).
3.Soru
Baudrillard'ın postmodern toplum için "post" kelimesini kullanmasının sebebi aşağıdakilerden hangisi değildir?
Postmodernite ne iyimserdir ne kötümserdir. |
Yıkıntılardan artakalanlarla oynanır. |
Anlamı olmayan bir tarih sonrasıdır. |
Hızlı bir ilerleme içerir. |
Sanki bir tür dairesel çekim içerisindedir. |
Neden “post” önekinin kullandığını ise şöyle
açıklar, Baudrillard: (Kellner, 2000: 378) Postmodernite ne iyimserdir ne de kötümser. Yıkıntıdan
artakalanlarla oynanan bir oyundur. ‘Post’ olmamız
bundandır, tarih durdu, anlamı olamayan bir tür
tarih sonrasındayız. Burada anlam bulamayacaksınız. O nedenle sanki bir tür dairesel çekimmişçesine bu tarihin içinde hareket etmekteyiz. Artık
ilerlediğimiz söylenemez. Sadece ‘hareket’ halindeyiz. Ama bu hiç de talihsizlik değildir. Postmodernizm şeylerin ironisinde ve oyununda belli bir
hazzı yeniden keşfetme girişimini içermekteymiş
gibi algıladığını belirtir. Postmodernizmde metaların kullanım değerleri ile üretim ihtiyaçlarının
yerine işaretlerin, taklitlerin ve gösterilerin aşırı
gerçekliği (hiper realism of simulation) geçmiştir (Sarup, 2004: 233). Böylece tüketim kullanım
değerinin tüketimi olarak, maddi bir yarar olarak
değil, göstergelerin tüketilmesi olarak değerlendirilir. Tüketim kültürü sonuç itibarıyla postmodern
bir kültürdür ve derinliksizdir (Featherstone, 1996:
144-145). Dolayısı ile çabuk tüketilen ve deyim yerinde ise losyon etkisi bırakan bir kültürdür. Losyon etkisi kısa süreli bir etkidir, çabuk geçer. Böylece nesnelerin tüketilmesi bir losyon etkisi bırakır.
Losyon etkisini yitirdikçe nesnelerin tüketimi de
sürekli yeniden yeniden artar.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kuramsal çalışmalarında küreselleşme kavramını doğrudan kullanmamıştır?
Andre Gunder Frank |
George Ritzer |
Roland Robertson |
Immanuel Wallerstein |
Arjun Appadurai |
Küreselleşme teorilerinin yeni teoriler olduğunu söylemek güçtür. Örneğin, küreselleşmeyi bir kavram olarak kullanmamış olsalar dahi, Marx ve Weber’in çalışmalarında bugün küreselleşme olarak ifade ettiğimiz sürece ilişkin referanslar bulmak mümkündür. Benzer şekilde, Alex Inkeles ve Andre Gunder Frank gibi düşünürlerin modernleşme ve bağımlılık teorileri gibi kuramsal çalışmalarında, her ne kadar kendileri küreselleşme kavramını kullanmasalar da, küreselleşme olarak isimlendirilen sürece referansla tartışmalar yürüttüğünü görmekteyiz. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanayi sonrası toplumun temel meselesi olarak değerlendirilmektedir?
Cinsiyete dayalı iş bölümü |
İnsan ve tarım ilişkisi |
İnsan ve makine ilişkisi |
Toplumsal tabakalaşma |
Enformasyon sorunu |
Cinsiyete dayalı iş bölümü ve insan ile tarım arasındaki yoğun ilişki sanayi öncesi toplumu ifade etmektedir. Diğer yandan insan ile makin arasındaki ilişki ve toplumsal tabakalaşma ise sanayi toplumunun sorunları arasında yer almaktadır. Sanayi sonrası toplum ise bilgi toplumudur ve bu bakımdan enformasyon temel sorun olarak ele alınmaktadır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi postmodernistlerin savundukları arasında yer almaz?
Hayatın bir amacı yoktur. |
Evrensel bir gerçek yoktur. |
Nesnel ve objektif tutum gereklidir. |
Her şey irrasyonel ve fanidir. |
Geçmiş ve günümüz arasında bir ilinti yoktur. |
Modernizm hayatın bir amacının olduğunu ve bu amaca objektif ve nesnel yaklaşılması gerektiğini savunur. Postmodernizm evrensel bir gerçeğin olmadığı fikrini savunur. Postmodernistler şans ve faniliğe inanır. Yaşama irrasyonel bir bakış açısıyla yaklaşır ve herşeyin irrasyonel olduğunusavunurlar. Postmodernistler modernistlerin rasyonelliğini, prensiplerini ve düşünce şekillerini eleştirir ve sorgular. Postmodernistler geçmiş ile günümüz arasında herhangi bir bağlantı ve ilinti olmadığına inanır ve geçmişte yaşanan olayların günümüzde anlamsız olduğunu savunurlar. Dolayısıyla cevap C'dir.
7.Soru
1966 yılında yayımlanan Kelimeler ve Şeyler İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi isimli kitap kime aittir?
J. Derrida |
M. Foucault |
J. Baudrillard |
D. Harvey |
J. F. Lyotard |
Foucault’yu entelektüel camiada öne çıkartan en ünlü eseri ise 1966 yılında yayımladığı Kelimeler ve Şeyler İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi (The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences) adlı çalışmasıdır. Bu kitabın temel tezi, tarihin tüm dönemlerinde neyin kabul edilebilir olduğunu seçen, kuran “gerçeğin” belli temel koşullarının olduğudur. Örneğin Foucault’ya göre “bilimsel söylem”, bir epistemeden diğer epistemeye ani değişmeler kaydetmiştir. Michel Foucault, bu kitapında bilim tarihini inceleyerek “epistemoloji veya episteme” yapılarının, insanların bilme ve bilgiyi tasarlama yollarını nasıl şekillendirdiğini tartışır. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Derrida’nın Batı felsefesinde ilgilendiği şey nedir?
Derrida’nın Batı felsefesinde ilgilendiği şey nedir?
Dilbilgisi |
Anlam |
Temel karşıtlıklar |
İşaretin işareti |
Yol |
Derrida’nın Batı felsefesinde ilgilendiği temel karşıtlıklar ya da yapılardır.
9.Soru
I. Kitleler, sınıf ya da halk gibi eskiden kendilerine başvurulan bütünlere benzemezler.
II. Sessizlik aracılığıyla içine çekildikleri tarihin ilgi alanından çıkmışlardır.
III. Postmodern toplumda metalaşma, mekanizasyon ve teknoloji gibi alanlarda dışa doğru patlama (explosion) söz konusudur.
Yukarıdakilerden hangisi "sessiz yığınlar" ile ilgili doğru ifadelerdir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I-II |
II-III |
I-III |
Kitleler, sınıf ya da halk gibi eskiden kendilerine başvurulan bütünlere benzemezler. Sessizlik aracılığıyla içine çekildikleri tarihin de ilgi alanından çıkmışlardır. Artık ne emekçiler kitlesi vardır, ne de bir başka toplumsal özne ya da nesneye ait bir kitle. Artık devrimci umutlar da ortadan kalkmıştır. Dolayısıyla kitlelerin anlamını yitirip sessiz çoğunluğa dönüştüğü bu belirsiz düzen, Postmodernist döneme karşılık gelmektedir. Baudrillard’a göre modern toplumda metalaşma, mekanizasyon ve teknoloji gibi alanlarda dışa doğru patlama (explosion) söz konusu iken, her şeyin birbiri içine girerek içe doğru bir patlamanın (implosion) ortaya çıkması Postmodern toplumda varolmuştur. Bu bilgilere göre doğru yanıt C şıkkıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi metalaşmış kültürün özelliklerinden biri değildir?
Kapitalistlere ve kitle iletişim araçlarının değerlendirmelerine göre yaratılır. |
İzleyicinin aklını ürünleri alması için çelmeyi amaçlar. |
İnsanlar ahlaki aktörlerdir. |
İnsanlar tüketicilerdir. |
Kültürün büyük kısmı reklam ajansı ve kitle iletişim araçları tarafından üretilir. |
Metalaşmış kültür kapitalistlere ve kitle iletişim araçlarının değerlendirmelerine göre yaratılır; izleyicinin aklını ürünleri alması için çelmeyi amaçlar. Yerleşik kültürde insanlar ahlaki aktörlerdir; metalaşmış kültürde ise insanlar tüketicilerdir.
11.Soru
Baudrillard’ın, semiyolojik çerçevede ele aldığı toplumsal analizi için aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir? I. Günümüzde tüketim nesneleri üzerinden insanlara neyi, nasıl, nerede ve ne zaman tüketeceklerine ilişkin bir bilgi verilir II. Günümüzde ekonomi politikten uzaklaşılmış, kültürel ve ideolojik boyut ön plana çıkmıştır III. Günümüzde artık malların değişim değeri yerine gösterge değeri önemli olmaya başlamıştır IV. Günümüzde bireyler tüketim davranışları ile göstergeler nesnesini satın alırlar
I - II |
III |
III-IV |
I - II - III - IV |
IV |
Bireyler günümüzde tüketim davranışları ile bir göstergeler nesnesini satın alırlar. Böylece tüketim, bir var olma modu haline gelir. Baudrillard bu durumu Marx’ın kuramı ile bağlantılandırarak açıklar. Marx’ın kuramında önemli olan üretimdir, üretimi çoklaştırmak ve karı maksimize etmek, sistemin temel işleyiş felsefesidir. Oysa günümüzde önemli olan tüketimdir. Tüketim nesneleri üzerinden insanlara neyi, nasıl, nerede ve ne zaman tüketeceklerine ilişkin bir bilgi verilir. Dolayısı ile günümüzde ekonomi politikten uzaklaşılmış, kültürel ve ideolojik boyut ön plana çıkmıştır. Artık malların değişim değeri yerine gösterge değeri önemli olmaya başlamıştır (Baudrillard, 1997: 17). Bu açıklamalar Baudrillard’ın, toplumsal analizini semiyolojik çerçevede ele aldığını göstermektedir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi postmarksizmin özelliklerinden biridir?
Sınıfsal ve ekonomik ilişkilere odaklanması |
İdeoloji ve politikaya daha çok önem vermesi |
Siyasal devrimle sosyalizme ulaşma düşüncesi |
Toplumu işçi sınıfı – burjuvazi olarak ayırması |
Evrensel bir kimlik iddiasını savunması |
A, C, D ve E şıkları Marksist yaklaşımın özellikleridir. Postmarksizm ise bir Marksizm eleştirisidir ve bu görüşleri inkar eder. Doğru cevap B şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Zygmunt Bauman’ın eserlerinden değildir?
Zygmunt Bauman, Prophet of Postmodernity
|
Modernlik ve Müphemlik
|
Parçalanmış Hayat
|
Postmodern Etik
|
Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları |
Doğru cevap A şıkkıdır. Zygmunt Bauman, Prophet of Postmodernity adlı eser Dennis Smith’ e aittir.
14.Soru
logosun Batı felsefesi içindeki ayrıcalıklı konumunu logocentrism terimiyle kavramsallaştıran düşünür kimdir?
Foucault |
Bauman |
Saussure |
Derrida |
Harvey |
Derrida, Batı felsefinde tüm düşünce sistemlerinin ortak temel savının, konuşma ve eylem arasında dolaysız bir bağ olduğuna ve böylelikle de öznelliğin merkez olmasına dayandığını deşifre ederek logosun Batı felsefesi içindeki ayrıcalıklı konumunun yazıyı değersiz kıldığını göstermiştir. İşte konuşma ve var oluşun imtiyazını Derrida logocentrism olarak kavramlaştırmıştır ve o Batı felsefesinde hem söz hem de akıl anlamına gelen bu ayrıcalıklı logos anlayışına karşı bir duruş sergilemiştir. Doğru cevap D'dir.
15.Soru
Baudrillard'a göre, aşırı emek ve tüketim baskısının insanlarda yarattığı normalleşme algısı aynı zamanda hiper-uyumluluk sağlamakta ve böylece nesnelerin tüketimi ile toplum kontrol edilmektedir. Bu denetim sürecine Baudrillard, .......... adını vermektedir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlar?
Simülasyon |
Sibernetik kontrol |
Simülakr |
Sessiz yığınlar |
Gösterge |
Baudrillard’a göre günlük alışverişten lüks tüketime, bedenin inşasından cinselliğe, reklamlardan pop art’a, bireylerin spor yapma ve dinlenme biçimlerine varıncaya kadar tüm yönleri ile bir tüketim çılgınlığı yaşadıklarını belirtir. Nesnelerin tüketimi toplumda çeşitli araçlarla desteklenerek bireylere aktarıldığı için yaşanılanların normal olarak algılanmasına neden olmakta ve bir hiper-uyumluluk (hiper-conformity) sağlanmaktadır göre, aşırı emek ve tüketim baskısının insanlarda yarattığı normalleşme algısı aynı zamanda hiper-uyumluluk sağlamakta ve böylece nesnelerin tüketimi ile toplum kontrol edilmektedir. Bu denetim sürecine Baudrillard, “sibernetik kontrol” adını vermektedir.
Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.
16.Soru
Foucault’ya göre benlik, söylem ve toplumsal konumları tanımlayan pratikler ve iktidar ilişkileri alanı içinde oluşur. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi söylenebilir?
Birey, iç bütünlüğe sahip, tutarlı bir varlıktır. |
Birey, bilinçli bir varlıktır. |
Birey, otokontrole sahiptir.
|
Birey, rasyonel bir varlıktır. |
Benlik, iktidar tarafından belirlenir. |
Foucault’ya göre benlik, söylem ve toplumsal konumları tanımlayan pratikler ve iktidar ilişkileri alanı içinde oluşur. Yapısalcılığın mikro/makro düalizmini nedenlerini açık olarak ortaya koyamasa da (pek çok konuda belirsiz bıraksa da) reddeder ve özne olan bireyi “öldürür”. İktidar tarafından belirlenen benlik, çok parçalı ve çok kısımlıdır. Dolayısıyla Foucault’ya göre birey bilinçli, kendini kontrol edebilen, iç bütünlüğe sahip tutarlı, rasyonel bir varlık değildir. Bu bilgilere göre doğru yanıt E şıkkıdır.
17.Soru
Radikal Demokrasi Projesi aşağıdakilerden hangisine dayanmaz?
Evrensel sınıf nosyonu |
Burjuva demokrasisi |
Çoğulculuk |
Birey merkezli haklar |
Merkezsizlik |
Klasik Marksizm evrensel sınıf nosyonu üzerine kurulmuştur. Fakat Radikal Demokrasi Projesi toplumda çoğulluğu ve merkezsizliği kabul eder. öznelerin çoğullaşmasını ve birey merkezli hakları temele alır ve herkese uyabilecek bir evrensellik fikrini reddeder. Doğru cevap A şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni toplumsal hareketlerin özelliklerinden birisi değildir?
Yeni toplumsal hareketlerin ona liderlik edecek asli bir sınıfı yoktur |
Yeni toplumsal hareketler sivil toplumcudur |
Yeni toplumsal hareketler her türlü baskı ve hiyerarşiye direnmektedir |
Yeni toplumsal hareketlerin toplumsal temeli farklı değer ve ideolojilerle özdeşleştirebilir |
Yeni toplumsal hareketlerde toplumsal ilişkilerin temelinde kolektif özneler yer almaktadır |
Yeni toplumsal hareketler Marksizmin makro ölçekli sınıf gibi kollektif özneleri yerine, tekil özneler olarak farklı kimlikler çekirdek yapılar olarak siyaset ve toplumsal ilişkilerin temeline yerleştirilmiştir. Bu anlamda Marksizmin tekçi öznesi olan sınıf yerine çoğul kimlikler ve özne konumlarını getirmişlerdir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Derrida'ya ait kavramlardan değildir?
Metin |
Varlık |
Soykütük |
Fark |
Yapısöküm |
Derrida’nın ortaya attığı temel araçsal teknik kavramları; metin, iz, varlık, fark, oyun ve yapısökümüdür.
20.Soru
I. Mavi yakalı işçilerle beyaz yakalı işçilerin arasındaki farklılık kuramda bahsedilene göre yok denecek kadar azdır II. Sosyolojide geleceğe ilişkin önkestirimde bulunmak genellikle hem zor hem de oldukça risklidir III. Fütürolojik bir kuramdır. Verilenlerden hangisi ya da hangileri Daniel Bell’in sanayi sonrası toplum teorisine getirilen eleştirilerdendir?
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
I ve III |
Yalnız III |
Daniel Bell’in sanayi sonrası toplum teorisine en bariz eleştiriler ekonomik ve endüstriyel analizine yönelik olarak yapılmıştır. Buna göre mavi yakalı işçilerle beyaz yakalı işçilerin arasındaki farklılık kuramda bahsedilene göre yok denecek kadar azdır. Sosyolojide geleceğe ilişkin önkestirimde bulunmak genellikle hem zor hem de oldukça risklidir. Dolayısıyla kuram kısmen fütürolojik bulunmaktadır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ