Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Günümüz düşün dünyasının en çarpıcı isimlerinden olan Fransız düşünür Jean Baudrillard esas olarak simülasyon, kitlelerin zihniyeti, öteki, baştan çıkarma gibi konuları kitaplarında incelemiştir. Bu ünlü, düşünür ağaıda yer alan hangi yıllar arasında yaşamıştır?
1910-1994 |
1926-1999 |
1929-2007 |
1919-1978 |
1926-1983 |
Fransız düşünür Jean Baudrillard, 1929 yılında Reims’de doğdu. Meslek yaşamına Almanca öğretmeni olarak başladı......Günümüz düşün dünyasının en çarpıcı isimlerinden olan Baudrillard esas olarak simülasyon, kitlelerin zihniyeti, öteki, baştan çıkarma gibi konuları kitaplarında incelemiştir....2007 yılının Mart ayında yaşamını yitirmiştir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri Postmarksizimin temel dayanaklarındandır?
I- evrensel olarak kurulmuş sınıf birliği inancı
II- toplumun söylemsel pratiklerle oluştuğu
III- toplumsal çatışmaların daha geniş kapsamlı olduğu
IV- üretim tarzı ve ilişkilerinin siyasal alandaki belirleyiciliği
I-II-III |
I-II |
II-III-IV |
III-IV |
II-III |
Bu anlamda postmarksizmin temel dayanakları, (a) evrensel olarak kurulmuş sınıf birliği inancının reddi; (b) toplumun kuruluşunun söylemsel pratiklerle oluştuğunun kabulü ve (c) toplumsal karşıtlıkların işçi-burjuva çelişkisi yerine daha geniş
alanlara yayıldığının kabulüdür
3.Soru
Marx’a göre bir toplumun eşitsizliğe ve adaletsizliğe karşı verdiği mücadelenin devam etmesi aşağıdakilerden en çok hangisine bağlıdır?
yönetimin ehil kişilerce yürütülmesi |
halk arasında ayrımcılığın azalması |
üretim araçlarının özel mülkiyetinin devam etmesi |
kapitalizmin o ülkede dayatılması ve uygulanması |
ekonomik değişim ve gelişmelerin yavaş ilerlemesi |
Marx’a göre bir toplumun eşitsizliğe ve adaletsizliğe karşı verdiği mücadele o toplumda üretim araçlarının özel mülkiyeti devam ettiği sürece kaçınılmaz olarak devam edecektir.
4.Soru
Radikal demokrasi projesinin merkezinde yer alan ve "çatışmalı çoğulculuk" olarak ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Müzakereci demokrasi |
Hegemonya |
Agonistik demokrasi |
Sınıf siyaseti |
Yeni toplumsal hareket |
Laclau ve Mouffe’un ortaya attığı “agonistik demokrasi” modeli, kamusal alandaki ilişkileri kimlik ve fark temelinde kurarak, ortak bir konsensüse varmak yerine çatışmacı bir “kimlik siyaseti” geliştirme gerekliliğine vurgu yapar. Bu kavram bir diğer adıyla "çatışmalı demokrasi" olarak da ifade edilmektedir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir devletin bir başka devletin toprakları da dâhil her türlü kaynağından, sömürü düzeyine varan bir şekilde faydalanması demektir?
koloni |
emperyalizm |
kapitalizm |
küreselleşme |
çokuluslu devlet |
Emperyalist Bir devletin bir başka devletin toprakları da dâhil her türlü kaynağından, sömürü
düzeyine varan bir şekilde faydalanması.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Post-yapısalcılığa yöneltilen eleştirilerden değildir?
Foucault ve Derrida’nın tarihi dikkatsiz yorumladıkları |
Foucault’un çalışmalarında normatif değerleri kabul etmemesi ve onaylamaması |
Foucault ve Derrida’nın post-modern toplumsal teoriler üretmede başarılı olmadıkları |
Özerk insan rasyonalitesi ile evrensel-normatif değerler arasında kurduğu bağ |
Modern ile post-modern arasındaki kırılmayı açık ve net olarak ortaya koymalarını |
Doğru cevap E şıkkıdır. Ne Foucault’nun ne de Derrida’nın post-modern toplumsal teoriler üretmede başarılı oldukları söylenemez. Modern ile post-modern arasındaki kırılmayı açık ve net olarak ortaya koyamadıkları gibi bu kırılmayı toplumda neyin ürettiğini de açıklayamamışlardır, biçiminde eleştirmişlerdir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi göstergenin birinci aşamasıyla ilgili doğru bir ifadedir?
Endüstri Devrimi’yle başlamıştır |
İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra başlamıştır ve günümüze kadar gelir. |
Doğrudan temsil hala vardı, ancak belli insan idealleri o dönemde daha baskın |
Bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhilsosyal gerçekliğe doğrudan bağlıdır |
Yazı dili gibi medya kanalları Rönesans’ın öncesine dayanmakla birlikte, dünyayla ilgili ve onu temsil eden belirli bir anlama yolunun organize olması bu dönemde gerçekleşmiştir. |
Birinci aşama modern öncesi toplumlarda
ortaya çıkar. Burada önemli olan etken modern öncesi toplumlarda dilin aracısız olmasıdır. Yazılı metinler ya çok azdı ya da yoktu;
bütün iletişim yüz yüze karşılaşmalardan
oluşan gerçek sosyal durumlarda meydana
gelmekteydi. Birinci aşamada, gösterge tam
anlamıyla gerçek olanı temsil etmektedir.
Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon ve ilişki vardır; belirli göstergelerin
kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu
aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade,
hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhilsosyal gerçekliğe doğrudan bağlıdır ve onu
ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin
doğum yeri de burası olmuştur
8.Soru
I. Endüstri devrimiyle başlamıştır
II. Modernite olarak adlandırılan dönemdir
III. Boş zaman artmıştır
IV. Tüketim toplumunun başlangıcıdır
V. Bilgi temelindeki teknolojiler hakimdir
Yukarıdakilerden hangileri Baudrillard’ın gösterge aşamalarından üçüncüsünün özellikleri arasında yer almaktadır?
I ve II |
I, II, III |
II, III, IV |
I, II, III, IV |
I, II, III, IV, V |
Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Endüstri çağı tüketim mallarının insanlık tarihinde daha önce görülmediği kadar çoğalmasını beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda boş zaman artmış ve eskiye göre daha fazla insana verilen örtülü ödeneğin miktarı artmıştır. Bu tür değişimler tüketim mallarının algılanışını önemli ölçüde değiştirmiştir. Burada malların statü ve güç sembolleri olarak kitlesel kullanımını görebiliriz. Thorstein Veblen (1899) bu fenomeni gösterişçi tüketim olarak adlandırmıştır. Baudrillard bu çağı tüketim toplumunun başlangıcı olarak nitelendirir. Metalar gösterge değeri kazandıkları yola burada girerler ve sembolik alışveriş bir metalaşmış göstergeler yığını altında kaybolur. Metalar, modernitede kimliği ve anlamı (ya da anlam yokluğunu) taşıyan gösterge-araçları haline gelir. Örneğin modern toplumda araba taşınabilir ve kişisel bir statü sembolüdür. Bir arazi taşıtı sürmek bir Volkswagen Betle sürmekten farklı bir anlam taşır. Bu sistem daha önemli ve incelikli hale geldikçe yeni bir işçilik türü gelişir ve tüketim işçiliği fiziksel işçiliği alt eder. Bu, en makul alışverişi yapmak değildir. Tüketim işçiliği, bir kişinin kendisini metalaşmış göstergeler matrisinde kurulmuş ve orada geçerli olan bir kimlik içinde konumlandırmak için çalışmasıdır. Bilgi temelindeki teknolojilerin hakim olduğu aşama ise üçüncü değil dördüncü aşamadır. Doğru cevap D’dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri Foucault'un özneye ilişkin görüşlerini yansıtır? I. Yapısalcılığa eleştirel yaklaşmakla birlikte bu noktada yapısalcılarla hemfikir olarak öznenin doğası gereği özgür olmadığını, aksine her taraftan toplumsal belirlenimlerle kuşatıldığını kabul eder. II. “Özne” fikri, özneleri bir iktidar alanı ve belirli pratikler seti içinde konumlandıran toplumsal söylemler (dil, düşünce ve sembolik sistemler) aracılığı ile üretilen toplumsal bir kurgudur. III. Birey, anlamın yaratıcı kaynağı değildir; anlam, bireylerin toplumsal pratiklerini tanımlayan ve mümkün kılan söylemlerin unsurları arasındaki iç ilişkilerin bir ürünüdür. IV. Özneyi merkeze oturtan teorilere (fenomenoloji, sembolik etkileşimciler gibi) karşı bir tavır almasıdır.
II - III |
III - IV |
I - II - III - IV |
IV |
II - III - IV |
Foucault, yapısalcılığa eleştirel yaklaşmakla birlikte bu noktada yapısalcılarla hemfikir olarak öznenin doğası gereği özgür olmadığını, aksine her taraftan toplumsal belirlenimlerle kuşatıldığını kabul eder. Ona göre “özne” fikri, özneleri bir iktidar alanı ve belirli pratikler seti içinde konumlandıran toplumsal söylemler (dil, düşünce ve sembolik sistemler) aracılığı ile üretilen toplumsal bir kurgudur”. Birey, anlamın yaratıcı kaynağı değildir; anlam, bireylerin toplumsal pratiklerini tanımlayan ve mümkün kılan söylemlerin unsurları arasındaki iç ilişkilerin bir ürünüdür. Bu bağlamda kültür, herkes için geçerli olan değerler hiyerarşisidir ve kültür, seçici ve dışlayıcıdır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Foucault’un temel düşünce ve kavramları arasında yer alır?
Dil masum ve tarafsız bir ifade aracıdır. |
Soykütük, tekniği ampirik verilere dayanan “düzenlerin” yapılarının analizidir. |
Arkeoloji, söylemler içindeki düşünceleri, imajları, temaları, temsil edilişleri betimlemeye çalışır. |
Birey bilinçli, kendini kontrol edebilen, iç bütünlüğe sahip tutarlı bir varlıktır. |
Söylemler iktidar ilişkilerinin ifadeleri değildir. |
Doğru cevap B şıkkıdır. Soykütük, tekniği ampirik verilere dayanarak yapılan “düzenlerin” yapılarının analizidir (Foucault, 1971:78). Foucault, bu kavramı bize mücadelelerin tarihsel bilgisini oluşturmamızı sağlayacak ve bu gün bu bilgiyi taktik olarak kullanmamızı mümkün kılacak olan bilimsel bilgi ile yerel hatıraların birliği olarak, kullanmayı önerir.
11.Soru
Göstergenin, doğrudan sembolik ilişkiden bir uzaklaşmayı işareteden aşaması hangisidir?
Birinci |
İkinci |
Üçüncü |
Dördüncü |
Beşinci |
Göstergenin ikinci aşaması, bu doğrudan
sembolik ilişkiden bir uzaklaşmayı işaret
eder.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bauman'a göre postmodern koşullar içerisinde yaratılan bireylerin özelliklerinden biridir?
Tutarlılık |
Katılık |
Yaratıcılık |
Zekilik |
Korkusuzluk |
Postmodern koşullarda inşa edilen bireyler “yaratıcı” aktörlerdir. Bu bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip olmaları, önceki öğrendiklerine ve kazanılmış alışkanlıklarına çok az bağlı olan aktörler olmalarıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkelerinden biri değildir?
Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir. |
Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. |
Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir. |
İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır. |
Kapitalizmin temel itici gücü endüstriyel üretimdir. |
“Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkelerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1. İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır. Wallerstein 20. Yüzyılda bu durumun tarihsel gelişiminin ve kapitalist sistemin yayılmasının detaylı analizini yapmıştır.
2. Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir. Politik bölünmeler ekonomik gereksinmelere hizmet eder ve politik hâkimiyet gelişmeye engel bile olabilir.
3. Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. Bu ayrımlar ulusal gibi görünmekle beraber aslında daha çok bölgesel ayrımlardır.
4. Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkış sebeplerinden olamaz?
Yeni teknolojik sorunlar |
Endüstriyel topluma geçiş |
Esnek üretime geçiş |
Eğitimli yeni orta sınıfın ortaya çıkışı |
Örgütsüz kapitalizme geçiş |
Yeni toplumsal hareketler, genel olarak, “endüstriyel toplumdan” “post-endüstriyel topluma”, “örgütlü kapitalizm”den “örgütsüz kapitalizm”e geçişin sonucu olarak değerlendirilmiştir. Doğru cevap B şıkkıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni toplumsal hareketlerin öznesi olarak değerlendirilemez?
Kadınlar |
Irkçılık karşıtları |
Çevreciler |
İşçi sınıfı |
Barış yanlıları |
Postmarksist kuram, işçi sınıfını tarihi yapan özne olarak siyasetin ayrıcalıklı özneleri olma konumundan çıkarıp onun yerine çoğul, parçalı, geçici, akışkan ve melez kimlikleri ve hareketleri yerleştirmiştir. 1960’ların sonlarından itibaren başta Avrupa ve Amerika olmak üzere tüm dünyada çevreci hareketler, barış inisiyatifleri, yerli halklar, ulusal azınlıklar, kadınlar, göçmenler, eşcinseller gibi farklı grupların başını çektiği “yeni toplumsal hareketler” güçlenmiştir. Yeni toplumsal hareketlerin yeni özneleri, kadınlar, ırkçılık karşıtları, çevreciler, barış yanlıları vb. sivil toplum güçlerinden oluşmalı ve demokratik değerler için mücadele etmelidir.
16.Soru
- Postmodernlik, müphemliğin üstesinden gelmeyi ifade eder.
- Postmodernlikte, önceki süreçten kesin bir kopma ya da belirgin bir farklılaşma yoktur.
- Özgürlük, farklılık ve hoşgörünün postmodernliğin ateşkes formülü olduğunu ileri sürmektedir.
Yukarıda verilenlerden hangileri Zygmunt Bauman’ın postmodernizme yönelik görüşleri arasında yer alır?
I |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
I, II, III |
Doğru cevap E şıkkıdır. Zymunt Bauman’ a göre Postmodernlik, müphemliğin üstesinden gelmeyi ifade eder. Postmodernlikte, önceki süreçten kesin bir kopma ya da belirgin bir farklılaşma yoktur. Özgürlük, farklılık ve hoşgörünün Postmodernliğin ateşkes formülü olduğunu ileri sürmektedir.
17.Soru
Toplumun imkansızlığı tezi aşağıda verilen hangi sosyolog/sosyologralara aittir?
Laclau ve Mouffe |
Gramsci ve Althusser |
Althusser |
Gramsci ve Cutler |
Habernas |
Toplumun imkansızlığı tezi Laclau ve Mouffe’ye aittir.
18.Soru
Aşağıdaki ana konulardan hangisinde Marx ile Wallerstein aynı kavramsal çerçeveyi kullanmaktadırlar?
Geleceğin toplumu |
Temel sosyal ilişkiler |
Sosyal ilişkilerin temeli |
Toplumun ana yapısı |
Temel sosyal yapı |
Doğru cevap B'dir. Temel sosyal ilişkiler konusunda Marx ile Wallerstein aynı kavramsal çerçeveyi kullanırlar.
19.Soru
"1960’lı yıllarda ortaya çıkan ...................., dilin düzensizliği ve istikrarsızlığı üzerinde ısrar eden dilbilimci F. Sassure’ün yanı sıra J. Derrida ve M. Foucault gibi düşürlerin fikirleriyle olgunlaşmış, hakikat ve öznenin inşa süreçlerinin radikal olarak ilişkisel ve tarihsel olduğunu öne süren bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, söylemin toplumsal yaşamda
merkezi bir rolü olduğunu, her türlü hakikat iddiasına göreli şüpheyle yaklaşmak gerektiğini, öznenin inşa süreçlerinin tutarsız ve istikrarsız olduğu tezlerini savunur." boşluğa hangisi gelmelidir?
Post-yapısalcılık |
Postmarksizm |
marksizm |
yapısalcılık |
kapitalizm |
1960’lı yıllarda ortaya çıkan post-yapısalcılık,
dilin düzensizliği ve istikrarsızlığı üzerinde
ısrar eden dilbilimci F. Sassure’ün yanı sıra
J. Derrida ve M. Foucault gibi düşürlerin
fikirleriyle olgunlaşmış, hakikat ve öznenin
inşa süreçlerinin radikal olarak ilişkisel ve
tarihsel olduğunu öne süren bir yaklaşımdır.
Bu yaklaşım, söylemin toplumsal yaşamda
merkezi bir rolü olduğunu, her türlü hakikat iddiasına göreli şüpheyle yaklaşmak gerektiğini, öznenin inşa süreçlerinin tutarsız
ve istikrarsız olduğu tezlerini savunur.
20.Soru
Laclau ve Mouffe'un Postmarksist anlayışında hegemonya kavramını alıp farklı bir versiyonunu kendi felsefelerine dayanak yaptıkları düşünür kimdir?
Foucault |
Althusser |
Gramsci |
Lacan |
Saussure |
Laclau ve Mouffe, bir taraftan Gramscinin hegemonya kavramını alıp farklı bir versiyonunu kendi felsefelerine dayanak yaparken, diğer taraftan Ortodoks Marksist buldukları Lenin’in hegemonya anlayışını reddetmektedir. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ