Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 18. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Kral veya merkezî bir otorite figürüne kayıtsız şartsız itaati içerir.” Düşüncesi aşağıdaki ifadelerden hangisinin tanımıdır?
Mutlak iktidar |
Disipline edici iktidar |
Biyo-İktidar |
Söylem-İktidar |
Negatif-iktidar |
Doğru cevap A şıkkıdır. Foucault’ya göre feodal düzende ve monarşik sistemlerde iktidar tebaları üzerinde sınırsız bir güce sahip hükümran bir kişide cisimlenir. Mutlak iktidar, kral veya merkezî bir otorite figürüne kayıtsız şartsız itaati içerir. Bu sistem tipinde suç, monarkın mutlak iktidarına karşı bir tehdit olarak algılanır ve suçlunun herkesin (halkın) gözü önünde ve ibret verici, korkutucu bir biçimde cezalandırılması gerektiği düşünülür.
2.Soru
Wallerstein'in düşüncesinin kurumsal kökenlerinde aşağıdaki kişilerden hangisi ya da hangilerinin etkileri olduğu kabul edilmektedir? I.Karl Marx II.Karl Polanyi III.Joseph Schumpeter IV.Fernand Braudel
II-III |
I-II-III-IV |
I-III-IV |
III-IV |
IV |
Wallerstein’ın kuramsal çalışmalarının köklerinde kimi klasik düşünürlerin ve kendi çağdaşlarının etkilerini görmek mümkündür. Bu düşünürlerin başında kapitalist sistemin nasıl işlediğine ilişkin çok boyutlu ilk sistematik kuramın kurucusu olarak da kabul edilen Karl Marx (1818 – 1883), ekonomist Karl Polanyi (1886 – 1964), Joseph Schumpeter (1883 – 1950) ve ünlü Fransız tarihçi Fernand Braudel (1902 – 1985) gösterilmektedir.
3.Soru
Olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal model hangisidir?
Nihilizm |
Çoğulculuk |
Eklektizm |
Senkretizm |
Post Yapısalcılık |
Eklektizm, olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal bir modeldir.
4.Soru
Yaşamın temel referans noktaları olan normlar, değerler, kurallar ve yasaların bulunmaması haline ne ad verilir?
Nihil |
Anomi |
Post |
Yapısöküm |
Yapıçözüm |
Yaşamın temel referans noktaları olan normlar, değerler, kurallar ve yasaların bulunmaması hâlini ifade eden “anomi” hâli ile birlikte anılabilmektedir.
5.Soru
Yapısalcılık ile post-yapısalcılık arasındaki en temel fark nedir?
Yapısalcılık ile post-yapısalcılık arasındaki en temel fark nedir?
Amaçları |
Hedefleri |
Tarihe bakış açıları |
Anlam kaynakları |
Varlık görüşü |
Yapısalcılık ile post-yapısalcılık arasındaki en temel farklılıklarından biri, tarihe bakış açılarıdır.
6.Soru
Bir kültürdeki anlamı üzerinde uzlaşılmış sembollerin bilgisini içeren ve gösterge bilimi olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Kültüroloji |
Sembolizm |
Semiyoloji |
Anlambilim |
Fenomenoloji |
Semiyotik, antik Yunanca’da işaret anlamında kullanılan semeion kelimesinden gelmektedir. Semiyotik ya da diğer adıyla semiyoloji, simge, sembol ve İşaretlerin yorumlanmasına, üretilmesine veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. Semiyoloji, bir kültürdeki anlamı üzerinde uzlaşılmış sembollerin bilgisini içeren gösterge bilimi olarak da tanımlanır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
………….. ve………….’un/ın/nin toplumu işçi sınıfı-burjuvazi ayrımına indirgemeden çoğul kimlikler, çoğulluk ve farklılıklar üzerinden tanımlamak gerektiğini öne süren postmarksist bakış açısı, toplumun kurucu ilkesinin farklılık ve çoğulluk olduğunun altını çizmiştir.
Yukarıda boş bırakılan yerlere getirilmesi gereken ifadeler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Gramsci- Althusser |
Laclau -Mouffe |
Laclau- Althusser |
Mouffe- Althusser |
Gramsci- Cutler |
Laclau ve Mouffe’un toplumu işçi sınıfı-burjuvazi ayrımına indirgemeden çoğul kimlikler, çoğulluk ve farklılıklar üzerinden tanımlamak gerektiğini öne süren postmarksist bakış açısı, toplumun kurucu ilkesinin farklılık ve çoğulluk olduğunun altını çizmiştir.
8.Soru
Bauman’a göre, “bu yüzyılın başında olgunlaşan ve geriye bakıldığında postmodern bir “proje” ya da postmodern durumun ilk belirtilerinin çıktığı evresi olarak görebilecek entelektüel bir akım” olarak tanımlanan terim aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Modernizm |
Modernlik |
Postmodernizm |
Geç Modernlik |
Küreselleşme |
Bauman’ın kendi kullandığı biçimiyle modernlik kesinlikle modernizm değildir. Ona göre “Modernizm”, daha önceki dönemin birçok münferit entelektüel olayına kadar geriye doğru izlenebilse de, bu yüzyılın başında olgunlaşan ve geriye bakıldığında (Aydınlanmayla analojik olarak) postmodern bir “proje” ya da postmodern durumun ilk belirtilerinin çıktığı evresi olarak görebilecek entelektüel (felsefi, edebi, sanatsal) bir akımdır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Postmarksist kuramda söylem kategorisi ile ilgili doğrudur?
Söylem nihai olarak sabittir. |
Söylem olası anlamlarla kurulur. |
Söylem öznelerin kurucusudur. |
Söylem her kimliği açıklamaz. |
Söylem mutlak üstün değildir. |
Söylem kategorisi, Laclau ve Mouffe’un Postmarksizm kuramında en belirleyici kategorilerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Laclau ve Mouffe (1992) söylemi, eklemleyici pratikten kaynaklanan yapılandırılmış bütünlük olarak tanımlar. Ancak toplumsalın açıklığı, söylemin nihai olarak kapanmasını ve anlamın nihai olarak sabitlenmesini engeller. Nihai anlam sabitliğinin olanaksızlığı ise kısmi sabitlenmeleri gerektirir ki bu durum aynı zamanda, bir söylemin diğer tüm olası anlamların dışlanması yoluyla kurulduğunu da gösterir. Tam da bu nedenle söylemler dışarıda bıraktıkları politik güçlere karşı savunmasız, oluşsal ve tarihi yapılardır. Laclau ve Mouffe, Foucault’nun etkisi altında söylemin mutlak üstünlüğüne dayalı farklılığa ve heterojenliğe ilişkin radikal bir mantık ortaya koyarlar. Laclau ve Mouffe’a göre, söyleme dayalı ve söyleme dayanmayan pratikler arasında ayrım yapmak mümkün değildir. Tüm nesneler söylem nesneleri olarak oluşmuştur ve her söylem maddi bir karaktere sahiptir Buna göre, söylem dışında tanımlanabilecek hiçbir özne, hiçbir sabit kimlik, hiçbir mutlak çıkar, hiçbir belirleyici koşul, hiçbir çelişki ve mücadele, hiçbir zorunlu ilişki yoktur. Toplumdaki her şey sonsuz derecede değişken ve rastlantısaldır, çünkü söyleme dayalı olarak oluşur ve bir söylemde kısmi ve geçici anlam kesinliği oluşur. Laclau ve Mouffe’a göre politik özneler artık bir sınıf içinde konumlanmış özneler değil, karmaşık kolektif özneler olduğu ve bu özneler de söylem aracılığıyla kurulduğu için, toplumsal ve tarihsel gelişmeler/olaylar arasında bir nedensellik ve zorunluluk ilişkisi kurmak olanaklı değildir.
10.Soru
I. Bütün simulakr düzenlerinin iç içe geçtiği kusursuz bir modeldir.
II. Disneyland “gerçek” ülkenin “gerçek” Amerika’nın bir Disneyland’a benzediğini gizlemeye yaramaktadır.
III. Amerikalıların saplantı haline gelmiş korkusu olan ışıkların sönmesi, Disneyland ile de engellenmiş olmaktadır.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri Baudrillard'ın Disneyland ile ilgili görüşlerini yansıtır?
Yalnız II |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Seçeneklerin tamamı Baudrillard'ın Disneyland ile ilgili görüşlerini yansıtmaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.
11.Soru
Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon vardır, belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler-ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhil- sosyal gerçekliğe doğrudan bağlı ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. Yukarıdaki cümleler, Baudrillard'ın tarihteki hangi gösterge evresini açıklamaktadır?
Birinci evre |
İkinci evre |
Üçüncü evre |
Dördüncü evre |
Beşinci evre |
Baudrillard, tarihte 4 gösterge evresinin bulunduğundan söz etmektedir. Birincisinde, göstergenin tam anlamıyla gerçek olanı temsil ettiği vurgulanır. Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon vardır, belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhil- sosyal gerçekliğe doğrudan bağlı ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Olgulara yaklaşımda tek bir paradigma yerine farklı teorileri, fikirlerin birlikte ele alınması gerektiğini ileri süren kavramsal model aşağıdakilerden hangisidir?
Eklektizm |
Avangart |
Senkretizm |
Nihilizm |
Dadaizm |
Doğru cevap A, eklektizmdir.
13.Soru
I. Analizleri yüzeyseldir
II. Totalleştirici düşünceyi en berbat haliyle temsil etmektedir
III. Sosyolojisi bir anti-sosyoloji ve bu anlamda örtülü bir sosyolojidir
IV. Teorisi soyut ve tek yanlıdır
V. Postmodernlik nosyonu fena halde yetersiz ölçüde teorileştirilmiştir
Yukarıdakilerden hangileri Best & Kellner’in Baudrillard’ın görüşlerine yönelik getirdikleri eleştiriler arasında yer almaktadır?
I ve II |
I, II, III |
III, IV, V |
II, III, IV, V |
I, II, III, IV, V |
Best & Kellner’e göre “Baudrillard’ın postmodernlik nosyonu fena halde yetersiz ölçüde teorileştirilmiş olup yeterince bağlamsallaştırma yapmaktan yoksundur. Baudrillard’ın teorisi soyut, tek yanlı olup, modernlik ile postmodernlik arasındaki çok sayıda sürekliliğin yanı sıra hâlihazır içinde bulunduğumuz dönemin sayısız can sıkıcı gerçeklikleri ve sorunları karşısında körlük etme eğilimindedir. İlk high tech (ileri teknoloji) toplum teorisyeni olan Baudrillard, kendisinin de şimdi olarak geleceğin bir simülasyon modeline yansıttığı, içinde bulunulan çağın belli eğilimlerini yeniden üretir”. Best & Kellner, Baudrillard’ın Amerika (1996a) (Baudrillard anlattığı çöküşün yansımasını Amerika örneğinde bulur) kitabının da kötü bir soyutlamadan ibaret olduğunu belirtirler ve analizlerinin yüzeysel kaldığını söylerler. Yine totalleştirici düşünceye yönelik olan postmodern eleştiriye rağmen totalleştirici düşünceyi en berbat haliyle temsil ettiğini belirtirler. Baudrillard’ın sosyolojisi onlara göre bir anti-sosyoloji ve bu anlamda örtülü bir sosyolojidir. Görüldüğü üzere eleştirilerin tamamı Best & Kellner’e aittir. Doğru cevap E’dir.
14.Soru
En tarafsız olduğu düşünülen yazarların bile, farkında olmadan, düşüncelerini meydana getiren gösterge sistemini kaçınılmaz olarak eserlerine taşıması aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?
Fark (differance) |
Erteleme |
İz |
Silme |
Oyun |
Doğru cevap C şıkkıdır.
15.Soru
Postmodernizm kavramı ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Modernizm kültüründen radikal kopuşları ifade eder. |
Postmodernizmde gelenek ve yakın geçmişe yüceltici anlam atfedilir. |
Postmodernizm sanatta pop eğilimler, yeni malzemeler ve eğreti yapılar gibi formların inşasını gündeme getirir. |
Gerçek açık uçlu olarak bırakılmakta ve gerçekliği yansıtmak yerine belirsizlik ve kararsızlık önem kazanmaktadır. |
Modernizmde geçerli olan her şeyin postmodern zamanda tümden geçersiz ve eskimeye yüz tutmuş olmasıdır. |
Postmodernizmde gelenek ve yakın geçmişe yüceltici anlam atfedilir.
16.Soru
Aşğıdakilerden hangileri 1960lı yılların başında ortaya çıkan yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkış sebeplerindendir?
I- Teknolojik gelişmelerin ve endüstriyel büyümenin yarattığı yeni sorunlar
II- Eğitimli bir yeni orta sınıfın gelişmesi
III- İşçi sınıfının güç kazanması
IV- Sınıf çatışmalarından farklı olarak ortaya çıkan yeni toplumsal çatışma biçimleri
II-III |
I-II-IV |
I-II-IV |
I-IV |
II-III-IV |
Yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkışı aşağıdaki dört toplumsal süreçle açıklanmaktadır:
1. Teknolojik gelişmelerin ve endüstriyel büyümenin yarattığı yeni sorunlar,
2. Kapitalizmin yeniden yapılanmasıyla birlikte, üretim yapısında esnek üretime doğru
gerçekleşen değişimler (Esnek üretim, üretimin teknolojik gelişmeler sayesinde daha
az maliyetli olması, ürün farklılaşmasının
yüksek ve üretim süresinin daha kısa olması
anlamına gelmektedir).
3. Sınıf çatışmalarından farklı olarak ortaya
çıkan yeni toplumsal çatışma biçimleri. Bu
gelişmeler çerçevesinde sınıf çatışması yerini, çevrecilik, barış, kadın sorunları etrafında somutlaşan daha toplumsal çatışmalara
bırakmıştır,
4. Eğitimli bir yeni orta sınıfın gelişmesi.
17.Soru
Postmaksizm aşağıdaki düşünür- kavram çiftlerinden hangisinden faydalanmamıştır?
Lacan- Özne |
Foucault- Söylem |
Althusser- İdeoloji |
Baudrillard- Hiper gerçek |
Gramsci- Hegemonya |
Kuramsal çerçeve ve metodolojik analiz açısından Postmarksizm, Gramsci’nin “hegemonya”, Althusser’in “ideoloji” anlayışı, Psikanalist Lacan’ın özne anlayışı, Saussure’cü dilbilimi ve Foucault’nun “söylem” anlayışlarının izlerini taşımaktadır.
18.Soru
Aşağıdaki özelikler hangi ülkeye aittir?
- 1450’li yıllarda başlamıştır.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Hapsburg Hanedanlığı’nın düşüş sürecine girişlerini içermektedir.
- Ulus devletlerin ortaya çıkmaya başladıkları dönemdir.
- Tarımsal kapitalizm egemendir
İspanya |
Hollanda |
Fransa |
İngiltere |
ABD |
Lider Merkez Ülke:İspanya 1450’li yıllarda başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun
ve Hapsburg Hanedanlığı’nın düşüş sürecine girişlerini içermektedir.Ulus devletlerin
ortaya çıkmaya başladıkları dönemdir. Tarımsal kapitalizm egemendir
19.Soru
I. Herhangi bir göstergeyi okuduğumuzda o kavramın, terimin anlamının net olmaması
II. Yetersiz olduğu için üstü çizilen sözcüğün yerine geçebilecek başka sözcükleri var olması
III. “Üstünü çizme”nin, göstergenin (yani metin içindeki sözcüğün) kendinden eminliğini sarsması
Derrida'nın düşüncesinde önemli bir yeri olan "silme" tekniğiyle ilgili yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I-II |
II-III |
I-III |
Yapısöküm metotunun diğer önemli bir tekniği de “silmedir”. Derrida, yapısökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra hem sözcüğe hem de karalamasına metinde yer vermeyi önermektedir. Derrida bu işlemi, “varlık” sözcüğünü sıklıkla karalayan Heidegger’den almıştır. Bu bağlamda bir sözcüğün üstü çizilir; çünkü sözcük yetersizdir; fakat bir yandan da sözcük metin içinde üstü çizili olarak tutulur; çünkü sözcüğün yerine geçebilecek daha başka bir sözcük yoktur. Böylelikle sözcük metinde üstü çizili olarak bulunmaya devam eder. Yapısökümünün bu şekilde temelini oluşturan “üstünü çizme”, göstergenin (yani metin içindeki sözcüğün) kendinden eminliğini ve bir “dil dizgesi” içinde dahi olsa “anlamı”nı sarsmaktadır. Yani Derrida; bu tarz bir yazın tekniğiyle herhangi bir göstergeyi okuduğumuzda o kavramın, terimin anlamının bizim için net olmadığını söylemektedir. Bu bilgilere göre doğru yanıt E şıkkıdır.
20.Soru
İşçi sınıfını, tarihi yapan özne olarak, siyasetin ayrıcalıklı özneleri olma konumundan çıkarıp onun yerine çoğul, parçalı, geçici, akışkan ve melez kimlikleri ve hareketleri yerleştiren kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Postyapısalcı Kuram |
Marksist Kuram |
Feminist Kuram |
Postmarksist Kuram |
Postmodern Kuram |
Postmarksist kuram, işçi sınıfını tarihi yapan özne olarak siyasetin ayrıcalıklı özneleri olma konumundan çıkarıp onun yerine çoğul, parçalı, geçici, akışkan ve melez kimlikleri ve hareketleri yerleştirmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ