Çağdaş Sosyoloji Kuramları Final 23. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Alain Touraine'nin çalışmalarındaki temel yaklaşım hangisidir?
Marksist Kuram |
Toplumun tarihsiciliği |
Toplumsal işbölümü |
Eylemci sosyoloji |
Hegelci yaklaşım |
Touraine bu çalışmalarında “toplumun tarihsiciliği (historicity of society) olarak ifade ettiği temel bir yaklaşımdan hareket eder. Marxist kuramın tarihsel özne fikrini andıran toplumun tarihsiciliği tabiriyle Touraine, Wieviorka’nın (2014) da belirttiği üzere, hem mütehakkim hem de muktedir mevkide bulunan ve kolektif hayatın ana yönelimlerini idare etme ve seyrini gözetleme iddiasında bulunana karşı üzerinde hâkimiyet kurulmuş olanın bu duruma itiraz adına toplumsal durumun mahiyetini tanıyabilme ve kendi kimliğini tanımlama kabiliyetine dayalı olarak harekete geçirilmiş mücadeleyi kastetmektedir. Ancak, bu yaklaşımın ima ettiği hususlar ve buna bağlı olarak almış olduğu özel içerik Touraine’nin bilimsel-entelektüel çalışmalarının seyrine ve bunlardan kazanılan deneyim ve anlayışa bağlı olarak değişim göstermiş görünmektedir. Durkheim’ın toplumsal işbölümünün evrimi ve bireyciliğin gelişimi anlayışından ve toplumsal aktörlerin eylemlerinin anlaşılmasında ise Weber’in eylem kuramından, özellikle de araçsal akılcı eylem ile değer yönelimli akılcı eylem kuramından etkilendiğini söylemek mümkündür. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Demografi nedir?
Devletlerin coğrafi özellikleriyle siyasetleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. |
Nesnel olabilme durumudur. |
Dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalı. |
Bir devletin bir başka devletin toprakları da dâhil her türlü kaynağından, sömürü düzeyine varan bir şekilde faydalanması. |
Sosyal değişimlere ilişkin analizini tarihsel bir perspektifle ve karşılaştırmalı olarak gerçekleştiren metodolojiye dayalı sosyoloji yaklaşımıdır. |
Demografi, dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalı. Yunanca demos (halk) ve graphein (yazmak) kelimelerinden meydana gelmiştir. Nüfusun coğrafyası veya nüfusbilim olarak da tanımlanır.
3.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi post-yapısalcılık anlayışıyla uyuşmaz?
Bir nesneyi anlamak için nesnenin kendisi ve nesneyi üreten bilgi sistemleri bir arada incelenir. |
Kültürel kavramların zaman içinde nasıl değiştiğine bakılarak kavramların günümüzdeki anlamları bulunur. |
Bir metnin tek bir amacının, anlamının ve tekil bir var oluşa sahip olduğu düşünülür. |
Bireyin benlik algısının onun nesnelerin anlamlarını yorumlamasında önemli bir rol oynadığı düşünülür. |
Tarihin rastlantısal olgulara dayalı olduğu kabul edilerek göreli yaklaşılır. |
A, B,D ve E seçenekleri post-yapısalcılığın temel önermeleri arasındadır. Ancak C seçeneğindeki ifade post-yapısalcılıkla tamamen zıttır. Post- yapısalcılara göre Bir metin yazarının amacı, okuyucu için ikincildir. Post-yapısalcılar bir metnin tek bir amacının, anlamının ve tekil bir var oluşa sahip olduğu fikrini reddederler. Her birey; herhangi bir metinle ilgili olarak yeni ve bireysel amaç, anlam ve var oluş yaratabilir. Anlam, yani gösterilen, birey tarafından; yani gösteren tarafından inşa edilir.
4.Soru
Sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel birçok alanda uzunca bir süredir oluşmakta olan bir dünya sisteminin özelliklerini vurgulamak amacıyla da kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel birçok alanda uzunca bir süredir oluşmakta olan bir dünya sisteminin özelliklerini vurgulamak amacıyla da kullanılan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Ortak pazar |
Küreselleşme |
Küreyelleşme |
Liberalizm |
Emperyalizm |
Daha çok uluslararası ekonomik bütünleşme anlamında kullanılmakla birlikte, küreselleşme kavramı günümüzde birçok bilim insanı tarafından, sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel birçok alanda uzunca bir süredir oluşmakta olan bir dün- ya sisteminin özelliklerini vurgulamak amacıyla da kullanılmaktadır.
5.Soru
Baudrillard anlamın medyada içe göçmesi, medyanın ve toplumsalın da kitlelerde içe göçmesi dâhil olmak üzere sınırların çökmesine yol açan süreci nasıl tanımlar?
Postmodernist dönem |
Dışa doğru patlama teorisi |
Emekçiler kitlesi |
İçe doğru patlama teorisi |
Sessiz yığınlar |
Baudrillard’ın içe doğru patlama teorisi, anlamın medyada içe göçmesi, medyanın ve toplumsalın da kitlelerde içe göçmesi dâhil olmak üzere sınırların çökmesine yol açan bir süreçtir. Doğru yanıt D seçeneğidir.
6.Soru
Zygmunt Bauman'ın modernlik değerlendirmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Bauman’ın kendi kullandığı biçimiyle modernlik kesinlikle modernizm değildir. |
Toplumsal anlamda modernlik, standartlar, ümit ve suçlulukla ilgilidir. |
Psişik anlamda modernlik ise kimlikle, henüz burada olmayan, bir ödev, bir misyon ve bir sorumluluk olan varlık gerçeğiyle ilgilidir. |
Modernlik, durmanın imkânsızlığıdır |
Modern olmak hareket halinde olmamaktır. |
Zygmunt Bauman'ın modernlik değerlendirmesi ile ilgili modern olmak hareket halinde olmamaktır ifadesi yanlıştır.
7.Soru
Hangi sanatsal akım postmodernizmin habercisi olarak kabul edilir?
Fütürizm |
Elitist |
Dada ve Dadaizm |
Avangard |
Minimalizm |
Post-modernizmin temellerini çok daha önceleri sanatsal akımlarda bulmak mümkündür. Bu açıdan 20. yy’ın ikinci yarısında kültürel ve sanatsal bir akım olarak bilinen Dada veya Dadaizm, postmodernizmin habercisi olarak kabul edilir.
8.Soru
"Olguları tanımlayan ifadelerin yetersizliğine ilişkin şüphelerimizi ifade etmek üzere ifadenin üzerinin çizilerek metin içinde korunmasıdır".
Yukarıdaki tanım Derrida'nın hangi kavramını işaret etmektedir?
yapısöküm |
silme |
iz |
oyun |
fark |
Yapısöküm metotunun diğer önemli bir tekniği de “silmedir”. Derrida, yapı sökümü metodunda önce bir sözcük yazmayı, sonra onu karalamayı ve sonra hem sözcüğe hem de karalamasına metinde yer vermeyi önermektedir.
9.Soru
Bauman tarafından "Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak; kapitalist ve komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönem" şeklinde tanımlanan olgu aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Holocost |
Modernlik |
Müphemlik |
Etik |
Küreselleşme |
Bauman'a göre modernlik: “Batı Avrupa’da, XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlayan ve (1) Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak; (2) Kapitalist ve daha sonra da komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönemdir”. Doğru cevap B seçeneğidir.
10.Soru
“Özne ölmüştür” ünlü deyimi kime aittir?
Foucault |
Derrida |
Saussure |
Sartre |
Rousseau |
Foucault’ya göre modern iktidar biçimlerinin doğası;
...İnsanlar, sadece iktidar tarafından üretilen işleyiş kanallarıdır. Bireysel öznellik (kimlik, psikolojik yönelimler gibi) iktidar ilişkilerinin ürünüdür. Yani onun ünlü deyimi ile “özne ölmüştür”.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Postmarksizmin temel varsayımlarından biri değildir?
Sınıf kavramı yerini vatandaş, azınlıklar, farklı kimlikler, özne konumları, ‘öteki’ler ve bireylere bırakmıştır. |
Burjuvazi ve proletarya arasındaki sömürü ilişkileri yerini devlet ve sivil toplum arasındaki tabiiyet ilişkilerine bırakmıştır. |
İşçi sınıfının devrimci bir rolü olduğu fikri terk edilmelidir. |
Sosyalizmin eşitlik ve özgürlük idealine devrim yoluyla değil, Radikal Demokrasi ile ulaşılabilir. |
Marksizmdeki gibi, ekonominin toplumsal alandaki her şeyi belirlediği kabul edilir. |
Marksizmdeki ekonominin toplumsal alandaki her şeyi belirlediği ekonomik indirgemeci anlayış terk edilmelidir. Siyasal alanda meydana gelen toplumsal çatışmalar, artık ekonomik alandaki sermaye-emek çelişkisinden değil, siyasal alandaki devlet-sivil toplum (bürokrasi, metalaşma ve homojenleşmeye karşıt olarak gelişen yeni toplumsal hareketler) çatışmasından türemekte ve gittikçe çeşitlenmekte ve daha çok sayıda farklı toplumsal ilişkilere dağılmaktadır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi postmarksizme yöneltilen bir eleştiridir?
Sınıf çatışmasını temel alması |
Ekonomi indirgemeci olması |
Sosyalizmi sadece siyasi devrime bağlaması |
Hegemonya kavramını muğlak bırakması |
Ayrıcalıklı sınıf kavramını savunması |
A, B, C ve E şıkları marksizme getirilen eleştirilerdir. Hegemonya ve eklemlenme kavramlarını muğlak bırakması yönünden eleştiri alan yaklaşım ise postmarksizmdir. Doğru cevap D şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Postmarksist kuramın işçi sınıfına etkilerinden birisidir?
Radikal |
Özne |
Akışkan |
Kalıcı |
Nesnel |
Postmarksist kuram, işçi sınıfını tarihi yapan özne olarak siyasetin ayrıcalıklı özneleri olma konumundan çıkarıp onun yerine çoğul, parçalı, geçici, akışkan ve melez kimlikleri ve hareketleri yerleştirmiştir.
14.Soru
Derrida’ya göre Batı düşünce sisteminde söz/konuşma (logos) var oluş ile birleşir ve her ikisi de hem yazmadan hem de yokluktan üstündür. Konuşma ve var oluşun bu imtiyazını Derrida nasıl adlandırmıştır?
logocentrism |
gramatoloji |
yapısöküm |
differance |
silme |
Derrida’ya göre Batı düşünce sisteminde söz/konuşma (logos) var oluş ile birleşir ve her ikisi de hem yazmadan hem de yokluktan üstündür. Konuşma ve var oluşun bu imtiyazını ise Derrida logocentrism olarak kavramlaştırır ve Batı felsefesinde hem söz hem de akıl anlamına gelen bu ayrıcalıklı logos anlayışına karşı bir duruş sergiler.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Foucault’nun “subjugated knowledges” (tutsak bilgiler) olarak adlandırdığı bakış açılarından biridir?
Modernizm |
Hümanizm |
Aydınlanma düşüncesi |
Liberalizm |
Nihilizm |
Post-yapısalcı düşünce akımının ortaya çıktığı 1960’lı yıllarda Fransa, devlete karşı işçi ve öğrenci isyanlarının yoğun olarak vuku bulduğu politik kargaşa dönemi içindedir. Bu açıdan feminizm, nihilizm, anarşizm gibi alternatif felsefelere olan ilginin arttığı bir dönemdir. Foucault’nun “subjugated knowledges” (tutsak bilgiler) olarak adlandırdığı bu farklı bakış açıları, baskın Batı felsefesi ve kültürünün eleştirisi niteliğindedir
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Michel Foucault'nun kullandığı kavramlardan biridir?
İz |
Silme |
Fark |
Soykütük |
Logocentrism |
Foucault’nun metodolojisinde bir diğer önemli kavram da soykütük kavramıdır. Soykütük; daha çok iktidar ilişkileri ve bu ilişkilerle biçimlenen politik teknikleri, kullanışlı bilgi formlarını üretmek için “şeylerin organize olduğu” düzleme odaklanır. Yani soykütük, tekniği ampirik verilere dayanarak yapılan “düzenlerin” yapılarının analizidir. Foucault, bu kavramı bize mücadelelerin tarihsel bilgisini oluşturmamızı sağlayacak ve bu gün bu bilgiyi taktik olarak kullanmamızı mümkün kılacak olan bilimsel bilgi ile yerel hatıraların birliği olarak, kullanmayı önerir. Soykütük, temel olarak bilgi ve kültürün aynı altyapısı ile ilgilenir ki Foucault bunu, güç mekanizmaları sayesinde doğru ve yanlışın temellerinin ayırt edilebileceği bir düzlem olarak da betimler. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Bell’e göre post-endüstriyel toplum ………..…………. ekonomisine dayalı, profesyonel ve teknik mesleklerin hakim olduğu, önemli kararlarda etkili olacak bir ……………………… sınıfının merkezi olduğu, kültürün ve ideolojinin teorik bilgiye ve teknolojiye dayalı olduğu bir toplumdur. Yukarıdaki metinde boş bırakılan yerlere sırasıyla hangisi gelmelidir?
Bilgi- Burjuva |
Sermaye- Bilgi |
Hizmet- Bilgi |
Sermaye- Burjuva |
Bilgi- Teknoloji |
Bell’e göre post-endüstriyel toplum hizmet ekonomisine dayalı, profesyonel ve teknik mesleklerin hakim olduğu, önemli kararlarda etkili olacak bir bilgi sınıfının merkezi olduğu, kültürün ve ideolojinin teorik bilgiye ve teknolojiye dayalı olduğu bir toplumdur.
18.Soru
küreselleşme ile yerelleşmenin birlikte ortaya çıkan süreçler olduğunu
vurgulamak üzere kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Neoliberalizm |
Washington Konsensüsü |
Glokalizasyon |
Kültürel melezleşme |
Kültürel homojenizasyon |
Glokalizasyon
Global (küresel) ve lokal (yerel) terimlerinin birleştirilmesiyle oluşturulan bu
kavram, küreselleşme ile yerelleşmenin birlikte ortaya çıkan süreçler olduğunu
vurgulamak üzere kullanılmaktadır.
19.Soru
Postmarksizmi, Marksist geleneği okuma tarzları, söylem teorisini kullanma tarzları ve demokrasi, sosyalizm ve ittifak politikasına ilişkin söyledikleri açısından eleştiren ve Laclau ve Mouffe’un indirgemecilik, özcülük eleştirilerinin, tarih ve proletarya konusundaki teleojik vizyonların eleştirilerinin Marksist gelenek içerisinde çoktan yapılmış olduğunu gözden kaçırdıklarını iddia eden yazarlar aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?
Best ve Kellner |
Norman Geras |
Gramsci ve Lukacs |
Eagleton ve Wood |
Wood ve Mouffee |
Best ve Kellner soruda verilen eleştirleri yapmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.
20.Soru
Birey, özne ve çoğulculuk gibi kavramlar hangi tarihsel gelişmelerden sonra daha çok tartışılır hale gelmiştir?
1989 tarihinden sonra Sovyet Sosyalist Ülkelerinde ve Batı Avrupa'da meydana gelen değişimler |
II.Dünya Savaşı |
Ekonomik Kriz |
Endüstri Devrimi |
Teknolojik Gelişmeler |
Özellikle sosyalist blok ülkelerinin 1989’dan sonraki çözülmesi süreciyle birlikte, siyaset biliminin gündeminde sınıf analizleri ağırlığını iyice kaybetmiş, yerine birey, özne, çoğulculuk gibi kavramlar ikame edilmiştir. İşçi sınıfının siyasetin aktif bir öznesi olarak ağırlığının kalmadığı bir dönemde, Postmarksist radikal demokrasi kuramcıları, siyasetin merkezine Batı’da gelişen birbirinden bağımsız çevreci, feminist, anti-militarist, feminist vb. “yeni toplumsal hareketleri” koymaktadırlar. Böylelikle, siyasetin merkezine birey, farklı kimlikler, çoğulculuk gibi özne konumlarını yerleştirmişlerdir. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ