Çağdaş Türk Edebiyatları 1 Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bekir Çobanzade'nin Son Devir Kırım Tatar Edebiyatı Tenkit Tecrübeleri” adlı eseri ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?
Zamanın katı siyasal ve sosyal yapısı nedeniyle tam manasıyla objektif bir yorum yapamamıştır |
Eserinde Kırımın sahil kesimi olan yalı boyundan pek şair çıkmadığını söylemiştir |
Eserinde şairlerin daha çok kuzey bölgesinden çıktığını ve şiirlerinde İstanbul Türkçesi kullandıklarını ifade etmiştir |
Eserinde H. Odabaş'ın şiir dilini beğenmediği fakat nesir tarafını güçlü olduğu eleştirisini yapmıştır |
Eserinde Şevki Bektöre’nin halk dilini güzel kullandığını ifade etmiştir |
Yine de o döneminfarklı yanlarına, şair ve yazarların bazı karakteristik taraflarına ışık tutar: O bu eserinde, Ömer İpçi ile H. Odabaş’tan başkalarının hep kuzey şivesiyle yazdıklarını, Yalı Boyu’nun sosyal yapısı sebebiyle oradan pek şair çıkmadığını, şairlerin daha çok kuzeyden çıktığını ve günlük hayatta kullandıkları “çöl şivesi”yle yazdıklarını bildirir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
2.Soru
Onlar da İnsandı (1958), O¨lüm ve Korku Günleri (1962), O Topraklar Bizimdi (1966), Dönüş (1968) gibi eserleriyle Kırım Tatar edebiyatında ses getirmiş yazar hangisidir?
Onlar da İnsandı (1958), O¨lüm ve Korku Günleri (1962), O Topraklar Bizimdi (1966), Dönüş (1968) gibi eserleriyle Kırım Tatar edebiyatında ses getirmiş yazar hangisidir?
Osman Akçokraklı |
Ziyaettin Cavtöbeli |
Hasan Sabri Ayvazof |
S¸evki Bektöre |
Cengiz Dağcı |
Cengiz Dağcı savaş sonrasında yazdığı bir hika^yesini İstanbul’a Varlık Yayınevi’ne gönderir. Yayınevi yöneticisi Yaşar Nabi Nayır, hika^yesini genişletirse yayımlayacağını bildirince bu seferKorkunç Yıllar ve Yurdunu Kaybeden Adam’ı gönderir. Ziya Osman Saba, eserlerin dili ve imlası üzerinde bazı düzeltmeler yaptıktan sonra, bir romanın iki ayrı bölümünden ibaret olan bu eserler basılır (1956) ve Türkiye’de ilgiyle karşılanır. Ardından yazarın en önemli romanlarından biri olan Onlar da İnsandı (1958), O¨lüm ve Korku Günleri (1962), O Topraklar Bizimdi (1966), Dönüş (1968) vd. basılır. Böylece Türkiye Türkleri, kendileriyle hiç ilgisi olmadığını düşündükleri II. Dünya Savaşı’ndan Türk dünyasının nasıl kayıplarla, ne büyük ıstıraplarla çıkmış olduğunu öğrenme imka^nı bulur.
3.Soru
Kırım Müslüman Ruhanî İdaresi hangi yılda kurulmuştur?
1780 |
1781 |
1782 |
1783 |
1784 |
Rus yönetiminin işgalden sonra yaptığı işlerden biri de 1784’te Müslümanların dinî işlerine ve kendi aralarındaki ihtilaflara bakmakla görevli “Kırım Müslüman Ruhanî İdaresi”ni kurmak olmuştur. Doğru cevap E'dir.
4.Soru
Tatarların ilk romanı olarak kabul edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Ulûf yaki Güzel Kız Hatice |
Arslan Kız |
Hüsameddin Molla |
Gün Doğdu |
Kadınlar Ülkesi |
Rus askeri okulunda öğrenci olmasına rağmen Tercüman okuyucuları arasında bulunan ve İsmail Bey’in yolundan giderek Tatarların ilk “romanı” Hüsameddin [Hisametdin] Molla’yı (Kazan 1886) yazan Musa Akyiğit, bunun en güzel örneklerindendir. Doğru seçenek C'dir.
5.Soru
18. yy Türkmen şairlerinden Nurmuhammed Andalıp ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Sagdı-Vakgas ve Kıssa-i Fırgun mesnevilerinde bazı yenilikleri getirmiştir. |
Türkmen edebiyatının koşma, muhammes, müstezad gibi türlerinde şiirler yazmış önemli şairlerindendir. |
Türkmen halkının tarihinden ve hayatından esinlenerek yazdığı Oğuznama ve Risale-i Nesime manzumelerini yazmıştır. |
Yusuf-Züleyha, Leyli-Mecnun, Babarevşen ve Zeynelarap mesnevilerini halk şiiri türlerinden koşuk şeklinde yazmış, klasik şiir şekillerinden kaçınmıştır. |
Nevaî’nin ve Fuzulî’nin gazellerine çeşitli tahmisler yazmıştır |
Nurmuhammed Andalıp, Türkmen edebiyatının koşma, muhammes, müstezad gibi türlerinde şiirler yazmış önemli şairlerindendir. Türkmen halkının tarihinden ve hayatından esinlenerek yazdığı Oğuznama ve Risale-i Nesime manzumelerinde oldukça başarılıdır. Oğuznama adlı manzumesinde Oğuz tarihi hakkındaki rivayetleri ele almıştır. Sagdı-Vakgas ve Kıssa-i Fırgun mesnevilerinde bazı yenilikleri de getirmiştir. Bu eserlerde şiirin ezgili koşuk türünü kullanarak, eserlerin halk tarafından anlaşılmasını sağlamıştır. Andalıp, diğer taraftan Yusuf-Züleyha, Leyli-Mecnun, Babarevşen ve Zeynelarap mesnevilerini hem halk şiiri türlerinden koşuk hem de klasik şiir türlerinden gazel, muhammes, murabba, müseddes gibi şekilleri kullanarak yazmıştır. Andalıp, ayrıca Nevaî’nin gazellerine Ey Köngül “Ey Gönül”, Huub “Uyku”, Oon Sekiz Yaşındadır “On Sekiz Yaşında”
başlıklı tahmisleri; Fuzulî’nin gazellerine ise Yanmaz mı ve Aavaaralar adlı tahmisleri yazmıştır (Kara 1998).
6.Soru
1879’da Tiflis’te Ziya gazetesinde “Bahçesaray’dan Gönderilen Mektup” adıyla yayımlanan eser kime aittir?
Hayri bey |
İsmail Bey |
Mümtaz bey |
Dalyan bey |
Şinasi bey |
“Bahçesaray şehir emaneti meclisinden İsmail bey Mirza” imzasıyla 1879’da Tiflis’te Ziya gazetesinde “Bahçesaray’dan Gönderilen Mektup” adıyla yayımlanmıştır
7.Soru
1880’li ve 1920’li yıllara gelindiğinde Türk boyları arasında bir hayli taraftar bulmuş ve yaygınlaşmaya başlamış “tek ulusal kimlik”, “ortak edebî Türk dili” ve “ortak modern kültür” ideali hangi fikir adamının teşebbüsleriyle başlamıştır.
İsmail Gaspıralı |
Ahmet Baytursunoğlu |
Namık Kemal |
Mirza Kazım Bey |
Hüseyin Cahit Yalçın |
İsmail Gaspıralı’nın 1880’li yıllardaki teşebbüsleriyle başlamış ve 1920’li yıllara gelindiğinde Türk boyları arasında bir hayli taraftar bulmuş ve yaygınlaşmaya başlamış “tek ulusal kimlik”, “ortak edebî Türk dili” ve “ortak modern kültür” ideali, sömürgeci Rusları eskiden beri korkutmuş, onların Türk boylarını ayrı ayrı bir “ulus” hâline getirme siyasetinin önündeki en büyük engel olarak değerlendirilmişti.
8.Soru
Türk dili ve edebiyatının çeşitli dönemleri hakkında günümüzde de önemini koruyan
birçok eseri olan ve Türkiye’de Batı metotlarını Türk diline uygulayan Şair aşağıdakilerden hangisidir?
Şevki Bektöre |
Hasan Sabri Ayvazof |
Osman Akçokraklı |
Sait Bey |
Bekir Sıdkı Çobanzade |
Türk dili ve edebiyatının çeşitli dönemleri hakkında günümüzde de önemini koruyan
birçok eseri olan ve Türkiye’de Batı metotlarını Türk diline uygulayan ilk kişi Bekir Sıdkı Çobanzade'dir.
9.Soru
1887’de Tercüman gazetesinde "Molla Abbas Fransevi" imzasıyla roman ve hikayeler yazmakta olan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Kayyum Nasiri |
Şihabeddin Mercanî |
Hüseyin Feyizhanov |
Muhammed Gali Mahmudov |
İsmail Gaspıralı |
Rusya’daki “Panslavizm”, Avrupa’daki uluslaşma hareketlerinden etkilenen İsmail Gaspırlı, bütün Rusya “Müslümanlarının” (Türklerinin) içinde bulunduğu kötü durumdan nasıl kurtulacağı konusunda düşünmüş taşınmış yekpare bir projeyi uygulamaya koymuştur: O, 1883’te Bahçesaray’da yayımladığı Tercüman gazetesiyle, 1884’te fonetik metot (Usul-i Savtî)’la başlattığı “Usul-i Cedid” eğitim-öğretim hareketiyle ve 1887’de Tercüman gazetesinde Molla Abbas Fransevi imzasıyla yazmaya başladığı roman ve hikayeleriyle bu genel projesini, Rusya Türklerinin dikkatine sunmuş bulunuyordu.
10.Soru
1876’ta Kazan Tatar Öğretmen Okulu’nun kuruluşunda görev aldı ve bu okulun ilk müfettişi oldu. 1850-1855 yılları arasında hem metodik hem de pedagojik bakımdan başarılı bulunan “Pratik Tatar Dili Kılavuzu” adlı ders kitabını yazdı, eser 1856’da basıldı. 1864’te Marzubanname’yi Türkçeden Tatarcaya çevirip “Kitab-ı Destur-i Şahî ve fi Hikayet-i Padişahî” adıyla yayımladı. Bu çeviride oldukça sade bir Tatarca kullanması dikkati çekti. 1858-1889 tarihleri arasında Rusça-Tatarca Sözlük hazırladıysa da bu eserini bastıramadı. Rusçadan çevirdiği topluma yararlı bilgileri içeren çeşitli eserleri de vardır.
Yukarıdaki özellikleri verilen yazar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Hüseyin Feyizhanov |
Muhammed Gali Mahmudov |
Mirza Kâzım Bey |
Mirza Cafer Topçubaşı |
İbrahim Halfin |
Dil konusunda önemli araştırmaları olan bilim adamlarından biri de Hristiyanlaştırılmış bir Tatar ailesinin çocuğu olan Muhammed Gali Mahmudov (1824-1891)’tur.
Kazan medreselerinde okurken hattının güzelliği sayesinde 19 yaşındayken Kazan
Üniversitesi’nde hat hocası olarak göreve başladı ve Tatarca okuttu. Rusça öğrenmenin
onlara sağlayacağı yararları anlatarak Tatarları, Rusça öğrenmeleri için ikna etmeye çalıştı. 1876’ta Kazan Tatar Öğretmen Okulu’nun kuruluşunda görev aldı ve bu okulun ilk müfettişi oldu. 1850-1855 yılları arasında hem metodik hem de pedagojik bakımdan başarılı bulunan “Pratik Tatar Dili Kılavuzu” (Rusça adı: Pratiçeskoe rukovodctvo k izuçenıyo tatarskogo yazıka) adlı ders kitabını yazdı, eser 1856’da basıldı. 1864’te Marzubanname’yi
Türkçeden Tatarcaya çevirip “Kitab-ı Destur-i Şahî ve fi Hikayet-i Padişahî” adıyla yayımladı. Bu çeviride oldukça sade bir Tatarca kullanması dikkati çekti. 1858-1889 tarihleri
arasında Rusça-Tatarca Sözlük hazırladıysa da bu eserini bastıramadı. Rusçadan çevirdiği
topluma yararlı bilgileri içeren çeşitli eserleri de vardır.
11.Soru
1784’te Kırım Müftüsü atama yetkisi olan Çarlar, Kırım Müftülüğüne dinî bilgisi ve gerekli ölçüde saygınlığı olan birini değil, Rus yönetimine sadakati ile bilinen kimleri atarlardı?
Mirza |
Ulema |
Öğretmen |
Tercüman |
Devlet görevlisi |
Rus yönetiminin işgalden sonra yaptığı işlerden biri de 1784’te Müslümanların dinî işlerine ve kendi aralarındaki ihtilaflara bakmakla görevli “Kırım Müslüman Ruhanî İdaresi”ni kurmak olşutur. Bu makamın başında bulunan Kırım Müftüsü atama yetkisi olan Çar’a aitti. Çarlar, Kırım Müftülüğüne dinî bilgisi ve gerekli ölçüde saygınlığı olan ulemadan birini değil, Rus yönetimine sadakati ile bilinen “mirza”lardan atama yapıyordu.
12.Soru
I. “ortak edebî dil” ilkesine bağlı olarak sade bir İstanbul Türkçesi kullanmıştır.
II. Tercüman gazetesiyle modernleşmenin yolunu açmıştır.
III. Sadece Kırım’ı değil bütün Rusya Müslümanlarını etkilemiştir.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri İsmail Gaspıralı ile ilgilidir?
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
Seçeneklerin tamamı İsmail Gaspıralı ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi günümüze yaygın olarak Kiril Alfabesi kullanmaktadır.
Gagavuzlar |
Azerbeycan Türkleri |
Türkmenistan |
Kırım Tatarları |
Özbekistan |
Günümüzde Gagavuzlar da Latin alfabesine geçmiştir.25 Aralık 1991’de Azerbaycan’da nispeten çok yakın bir Latin alfabesi benimsendi ama, 12 Nisan 1993’te Türkmenistan’da ve 2 Eylül 1993’te Özbekistan’da kabul edilen Latin alfabeleri, bilim ve siyaset çevreleri için hayal kırıklığından başka bir şey olmadı.Kırım Tatarları ise yaygın olarak Kiril alfabesini kullanıyorlar. 1992’de Kırım Tatar Meclisi’nin onayladığı Latin alfabesiyle de bazı eserler basılıyor. Yine de Latin alfabesiyle basılan kitaplarda farklı kullanımlar görülmektedir. Henüz standart bir alfabe kullanımından söz edilemez. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Tatarlar arasında “Meg’rifetçilik” de denilen, Rusya Türkleri arasında aydınlanma hareketi ve bunların temsilcileri için kullanılan tabir aşağıdakilerden hangisidir?
Usul-i Cedid |
Enmüzec |
Hrestomatiya |
Maarif hareketi |
Marzubanname |
Maarif hareketine, Tatarlar arasında “Meg’rifetçilik” denilir. Rusya Türkleri arasında aydınlanma hareketi ve bunların temsilcileri için kullanılan tabirdir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Şevk Bektöre'nin eserlerinden biridir?
Volga Kızıl Akarken
|
Genç Timuçin
|
Onlar da İnsandı
|
O Topraklar Bizimdi
|
Ölüm ve Korku Günleri
|
16.Soru
Türkmen hiciv edebiyatının en iyi örnekleri arasında değerlendirilen Garip, Gariplik, Barında, Beyle, Kazım şiirlerinin şairi kimdir?
Talibî |
Memmetveli Kemine |
Gurbandurdı Zelilî |
Misğinğılıç |
Muhammetrahim |
Kemine’nin yazdığı Garip, Gariplik, Barında, Beyle, Kazım gibi şiirleri Türkmen hiciv edebiyatının en iyi örnekleri arasında değerlendirilebilir.
17.Soru
Bulud Karaçorlu Sehend tarafından Dede Korkut destanlarından nazma çekilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Héydar Babaya Salam |
Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı |
Feryad |
Sazımın Sözü |
Şimal Ulduzu |
Bulud Karaçorlu Sehend (1927-1980) tarafından Dede Korkut destanlarından nazma çekilen eser Sazımın Sözü’dür. Doğru cevap D’dir.
18.Soru
Rusya Müslümanları Kongresi’ne katıldığını ve orada görüşmelerin Rusça yapılmasından
rahatsız olduğunu söyleyen kimdir?
Gazeteci Reşat |
Gazeteci Ali |
Bankacı Cevdet |
Yazar Ayhan |
Şair Melih |
Gazeteci Ali ise Rusya Müslümanları Kongresi’ne katıldığını orada görüşmelerin Rusça yapılmasından
rahatsız olduğunu söyler
19.Soru
Türkmen şiirinin en üretken olduğu ve değişime uğrayıp yenileştiği yıllar aşağıdakilerden hangisidir?
1917-1919 |
1920-1930 |
1941-1945 |
1950-1960 |
1970-1980 |
"En" dediği için cevap d şıkkıdır.
20.Soru
Türkiye’de edebiyatla değil fikir hayatıyla ilgilenir. Avrupa Medeniyetinin Esasına Bir Nazar (İstanbul, 1897) adlı eserini yayımlayarak Avrupa medeniyetinin, Müslümanların ilmî araştırmalarından yapılan tercümeler sayesinde geliştiğini, yükseldiği ve başarılarını da Müslümanlara borçlu olduğu fikrini savunur.
Yukarıda bahsi geçen yazar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Muhammed Zahir Bigi |
Ahmet Kanlıdere |
Muhammet Gaynullin |
Rızaeddin Fahreddin |
Musa Akyiğit |
Akyiğit Türkiye’de edebiyatla değil fikir hayatıyla ilgilenir. Avrupa Medeniyetinin Esasına Bir Nazar (İstanbul, 1897) adlı eserini yayımlayarak Avrupa medeniyetinin, Müslümanların ilmî araştırmalarından yapılan tercümeler sayesinde geliştiğini, yükseldiği ve
başarılarını da Müslümanlara borçlu olduğu fikrini savunur
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ