Romanlarının büyük bir bölümünü Cumhuriyetin birinci ve ikinci devrelerinde ya­ yımladıkları halde 1950 sonrasında da romancılıklarını sürdürenler arasında Reşat Nuri Güntekin vardır.

Cumhuriyet döneminde pek çok benzeri görülen ve romantic Yeşilçam filmlerine konu olan ancak daha sonrasında gözlem ve ruh çözümlemelerine yer vererek kendini yenilemeye çalışmasıyla dikkat çeken yazar Halide Ediptir.

Türk romanında işçiyi bütün çevresiyle en geniş manada eserlerine alan romancımız Orhan Kemaldir.

Adalet Ağaoğlu’nun 12 Mart uygulamalarını bir fon olarak kullandığı 1970’li yıllarda sağ-sol kutupluluğuna dayalı Türk toplumunun genel karakteristiğini veren romanı “Bir Düğün Gecesi’dir”.

Bir Gün Büyüyeceksin (1966), İhtiyar Gençlik (1971), İçe Dönük ve Atak (1973), Cinsel Oyun (1966), Süeda Hanımın Ortanca Kızı (1970), Gerçek Dışı (1976) gibi romanlarında Osman’ın tutku hâlini alan ilk gençlik aşklarını, serüvenlerini, beden ile ruhunun istekleri arasında bocalayışlarını Türk aile yapısındaki derin sarsıntılara inerek vermeye çalışır.

Yazar romanında 1960 sonrasında ortaya çıkan sosyal ve düşünsel plandaki değişiklikleri, üniversite eğitimi yapan kişilerin aşklarını, acılarını, anlamsız çatışmalarla yitip giden hayat bir gençliğin hayatını anlatır.

Attila İlhan'ın "Aynanın İçindekiler" serisinin dördüncü kitabı olarak yayımlanan Dersaadet'te Sabah Ezanları'nın basım yılı 1981'dir. (Daha öncekiler Bıçağın Ucu, Sırtlan Payı ve Yaraya Tuz Basmak adlarıyla yayınlandı.

Yukarıda sayılanlar dışında; iyice hazmedilmemiş reçetelerle ve siyasi doktrinlerle kendilerine bir yer tutmaya çalışan ve yaşamlarını bunlarla yönlendiren dönemin gençliğini ve sorunlarını, kuşak çatışmasını, inanç buhranını ve bu buhrandan gönül yüceliğine ulaşmanın yollarını öykülendiren kadın yazarımız Emine Işınsu Öksüz’dür.

Cumhuriyet ikinci dönem romancılarından Reşat Enis ve Refik Halit romancılıklarını 1950 sonrasında da sürdürürler. Reşat Enis Aygen, sanat yaşamını 1950 sonrası yazdığı sosyal içerikli romanlarıyla noktalar. Sanat yaşamına öykü yazmakla başlayan ve Maupassant tarzı öyküleriyle tanınan Refik Halit Karay (1888-1965), yurt dışında uzun süre sürgün kaldıktan sonra (1922-1938) sürgün yıllarının deneyimi ve birikimiyle soluklu eserler yazmaya yönelir.

1920 sonrası yazılan romanlarda Mütareke yılları ve o yıllarda karşılaşılan zorluklar romanların ana hatlarını oluşturmaktadır.

Safiye Erol, Ciğerdelen romanında uzak Türk dönemlerini ele alır. Diğer yazarlar yakın dönemi işlemişlerdir.

Küçük Ağa romanı Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın 'Türk-lslam sentezi' çevresinde sergi-lenmesidir. Eserin kahramanı ve en sevimli gösterilen kişisi, kritik anlarda İmam Ga¬zalinin İhya-ul Ulum'unu okuyan İstanbullu Hocadır. Küçük Ağa'nın sonunda Ku-vayı Milliye'ye katılması, eseri tabularla biçimsel bir uzlaşma hâline sokar ve gerçek¬te Kemalistlerin prim kaybettiği, şeriatçılığın canlandığı 12 Eylül döneminde roman baskı üzerine baskı yapar.

İhsan Oktay Anar’ın Puslu Kıtalar Atlası, tarihsel bilgi ile efsanenin, modern zihinle mistik zihnin, dinle felsefenin, Nevton fiziği ile kuantum fiziğinin, gerçek ile muhayyelin, sözün verili anlamı ile öznel çoğulluğunun iç içe girdiği bir romandır.

Soruda belirtilen “Romanda bir gece içinde meydana gelen tüm olaylar, bir örgüt evinin bir gece aniden basılması ve evde bulunanların tutuklanmaları ile başlar, karakolda sorgulanmaları ve şafak vakti serbest bırakılmaları ile sona erer.”ifadesinin eseri ve yazarı Sevgi Soysal - Şafaktır.

Türk romanında toplumcu gerçekçiliğin ilk yansımaları, işçi hayatlarının anlatılmasıyla 1930’larda başlar.

Yazar-eser eşleşmelerinden Yaşar Kemal-Teneke doğrudur.

Ayşegül Devecioğlu – Kuş Diline Öykünen yazar-eser eşleştirmesi doğrudur.

Denilebilir ki Türk romanı üzerinde tamamen biçime yönelik tartışmalar Orhan Pamuk’un romanlarının yayımlanmaya başlamasıyla kendini gösterir.