Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kuzey grubu Türkçesinde yer alır?
Tatar |
Özbek |
Uygur Türkçesi |
Türkmen Türkçesi |
Gagavuz |
Tatar Türkçe'si Kuzey grubuna girmektedir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Azerbaycan Türklerinin halk destanlarından biri değildir?
Varka ve Gülşah |
Aşık Garip |
Kerem ile Aslı |
Leyla ile Mecnun |
Abbas ve Gülgez |
Çok zengin bir sözlü
edebiyata sahib olan Azerbaycan Türklerinin halk destanları dikkate değerdir. Bunlar içerisinde Varka ve Gülşah, Aşık Garip, Kerem ile Aslı, Abbas ve Gülgez en önemlileridir
3.Soru
Azerbaycan Türkçesindeki vasıta hâli eki aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
+(y)lA |
+cA |
+ki |
+mI |
+dAn |
Vasıta Hâli
Azerbaycan Türkçesinde vasıta hâli eki “ile”nin ekleşmesiyle oluşmuş +(y)lA şeklidir:
uşaglarla (çocuklarla), arabayla, gücle (güçlükle), menimle (benimle), seninle.
4.Soru
"yazasan" kelimesinin aldığı kip eki aşağıdakilerden hangisidir?
Şart |
Öğrenilen geçmiş zaman |
İstek |
Şimdiki zaman |
Gelecek zaman |
İstek kipinin eki -A’dır. Ünlüyle biten fiillerden sonra araya -y- girer.
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öğrenilen geçmiş zaman kipi bulunmaktadır?
Gardaşı gördü év süpürülüb, xörek bişirilibdir.
|
Dil bilen, söz anlayan bir nazlı yar ister könül.
|
-Bağışla, xanım! - déyib gapıdan çıxdı.
|
Biz veteni azad görmek üçün heç bir fedakarlıgdançekinmedik.
|
Onların yüzünü sene tapşırıb gédeceyem.
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi " Tarix bize tapdanmış ve asan bir yol göstermedi." cümlesindeki "asan" kelimesinin karşılığıdır?
Uzun |
Kısa |
Zorlu |
Kolay |
Yeşil |
Doğru cevap D'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sıfat-fiil eklerinden biri değildir?
-An |
-mAz |
-AndA |
-mAlI |
acag/-ecek |
-AndA: Sıfat-fiil eki olan -An ekinin üzerine bulunma hâli ekinin getirilmesiyle oluşmuştur. Zaman işleviyle kullanılır ve Türkiye Türkçesindeki “-dığında/-diğinde; -ınca/- ince” zarf-fiillerine karşılık gelir: alanda (aldığında, alınca), gelende, verende, çıxanda (çıktığında, çıkınca), işleyende (çalıştığında, çalışınca).
8.Soru
Oğuzcaya dayalı olarak XIII. asırdan günümüze kadar kullanılan Batı Türkçesi zamanla Osmanlı Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesi olarak iki daireye ayrılır. Bu ayırımdan sonra Azerbaycan Türkçesi aşağıdaki isimlerden hangisini almıştır?
Doğu Türkçesi |
Doğu Oğuzcası |
Yavru Lehçe |
Eş Türkçe |
Yavru Oğuzcası |
Oğuzcaya dayalı olarak XIII. asırdan günümüze kadar kullanılan Batı Türkçesi zamanla Osmanlı Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesi olarak iki daireye ayrılır. Dolayısıyla Azerbaycan Türkçesi ‘Doğu Oğuzcası’, Osmanlı Türkçesi de ‘Batı Oğuzcası’dır.
9.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nitelik(durum) zarfı vardır?
Onlar indi xoşbext yaşayırdılar. |
Ebil üreklendi, ireli yéridi. |
Ebil Kürşadın sözünden berk gezeblendi. |
lindeki çörekden bir tike kesdi, uşağa uzatdı. |
Neye göre menden incidin? |
Ebil Kürşadın sözünden berk gezeblendi. (Ebil, Kürşad’ın sözüne çok öfkelendi).
Berk (pek, çok)
10.Soru
Aşağıdaki yazarlardan hangisi Azerbaycan Türk Şiirinde şiirin geçmişi ile bu günü arasındaki köprüyü temsil eden yazarlardan biri değildir?
Hüseyin Cavid |
Süleyman Rüstem |
Resul Rıza |
Bahtiyar Vahapzade |
Samed Vurgun |
1920’li yıllardan itibaren sosyalist devir edebiyatı başlamıştır. Bu dönemin şair ve yazarları bir ortak Sovyet ekseninde komünizmi öven eserler vermişlerdir. Hüseyin Cavid, Samed Vurgun, Resul Rıza, Mikail Müşfik, Süleyman Rüstem, Memmed Rehim, Ehmet Cemil ve Osman Sarıvelli Azerbaycan Türk Şiirinde şiirin geçmişi ile bu günü arasındaki köprüyü temsil eder
11.Soru
"Сәрчә" kelimesinin Latin harfleriyle yazılışı aşağıdakilerden hangisidir?
"Сәрчә" kelimesinin Latin harfleriyle yazılışı aşağıdakilerden hangisidir?
Kalem |
Sakız |
Resim |
Serçe |
Sergi |
Doğru cevap D'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk lehçelerinin tam ve bilimsel bir tasnifinin yapılabilmesi için gerekli şartlardan biri değildir?
Her lehçenin dilbilgisi bakımından ayrıntılı olarak incelenmesi |
Lehçelerin bütün yönleriyle karşılaştırılması, birleşen ve ayrılan yönlerinin ortaya konması |
Lehçelerin kullanımında soy ve boylar arasındaki farkların tarihi gelişim süreci içerisinde mukayeseli olarak incelenmesi |
Lehçelerde görülen dil özelliklerinin, o lehçeyi konuşan boya ait olup olmadığının, tarihî ve etnolojik araştırmalarla tespit edilmesi |
Her bir lehçenin en eski ve en yeni dil malzemesinin karşılaştırılması ve böylece, o lehçenin tarihî gelişimi ile eğiliminin tespit edilmesi |
Lehçelerin kullanımında soy ve boylar arasındaki farkların tarihi gelişim süreci içerisinde mukayeseli olarak incelenmesi Türk lehçelerinin tam ve bilimsel bir tasnifinin yapılabilmesi için gerekli şartlardan birisi değildir.
13.Soru
Azerbaycan Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “?, ?, ?, ?” harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?
N, İ, F, J |
H, İ, F, J |
H, I, İ, F |
N, I, H, F |
N, F, J, H |
Azerbaycan Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “?, ?, ?, ?” harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı "N, İ, F, J" şeklindedir.
14.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi şimdiki zaman eki almıştır?
alıb |
esirgemeyim |
déyirler |
dolmuşdur |
néyleye biler |
“Déyirler” kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı “diyorlar” şeklinde olup şimdiki zaman eki bulunmaktadır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk lehçelerinin yönlere göre tasnifine girmez?
Güney Grubu |
Kuzeybatı Grubu |
Güneybatı Grubu |
Güneydoğu Grubu |
Kuzeydoğu Grubu |
Türk lehçeleri yönlere göre şöyle tasnif edilmektedir:
Güneybatı Grubu, Kuzeybatı Grubu, Güneydoğu Grubu, Orta Grup, Kuzeydoğu Grubu.
16.Soru
Hangisi tarihî Türk lehçesidir?
Gagavuz
|
Kuman
|
Şor
|
Karay
|
Kumuk
|
17.Soru
Türk Dili/Türkçe terimiyle ifade edilen anlamlardan en geniş olanı aşağıdakilerden hangisidir?
Türkçe, Türkiye’de yaşayan Türklerin ana dilidir. |
Türkçe, Türkiye Cumhuriyeti devletinin resmi dili olması nedeniyle, Türk kökenli |
Türkçe, Anadolu ve civar sahalarda; Irak, İran, Suriye, Kıbrıs, Yunanistan, |
Türkçe, Çuvaşça ile Yakutça (ve kimilerine göre Halaçça ) dışında kalan Türk lehçelerinin ortak adıdır. |
Türkçe, Çuvaşça ve Yakutça da dahil, 20’si yazı dili toplam 50 civarında, tarihî ve |
Türk Dili/Türkçe terimi ile ifade edilen anlamları, en dar olanından en geniş olanına
doğru şöyle sıralayabiliriz:
1. Türkçe, Türkiye’de yaşayan Türklerin ana dilidir.
2. Türkçe, Türkiye Cumhuriyeti devletinin resmi dili olması nedeniyle, Türk kökenli
olan ve olmayan bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ortak dilidir.
3. Türkçe, Anadolu ve civar sahalarda; Irak, İran, Suriye, Kıbrıs, Yunanistan,
Bulgaristan, Makedonya, Bosna-Hersek, Kosova, Sırbistan, Hırvatistan ve ayrıca Almanya başta olmak üzere, çeşitli Avrupa ülkelerinde yaşayan Türklerin konuştuğu dildir.
4. Türkçe, Çuvaşça ile Yakutça (ve kimilerine göre Halaçça ) dışında kalan Türk lehçelerinin ortak adıdır.
5. Türkçe, Çuvaşça ve Yakutça da dahil, 20’si yazı dili toplam 50 civarında, tarihî ve
çağdaş Türk lehçesinin ortak adıdır.
18.Soru
`Il basinda gelip yuz goyunumu aparam` cumlesindeki `apar-` kelimesinin Turkiye Turkcesindeki karsiligi nedir?
goturmek |
almak |
satmak |
getirmek |
otlatmak |
Dogru cevap A`dir.
19.Soru
Azerbaycan’da Latin alfabesinin resmen onaylandığı yıl aşağıdakilerden hangisidir?
1922 |
1992 |
1929 |
1939 |
2001 |
Azerbaycan’da 1929 yılına kadar Arap alfabesi kullanılmıştır. Latin alfabesi 1922 yılında onaylanmış, ,ancak Arap alfabesi kullanımdan kalkmamıştır. 1922-1929 yılları arasında iki alfabe birlikte yan yana kullanılmıştır. 1939 yılından itibaren Azerbaycan’da Kiril alfabesi kullanılmaya başlanmıştır. 1992 yılından itibaren latin alfabesi kullanılmaya başlanmış ve bu alfabe 2001’de resmen onaylanmıştır.
20.Soru
"Yanğından xeber tutanlar haray salıb hamını kömeye çağırırlar" cümlesideki köme kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
yemek |
yardım |
köy |
ev |
kutlama |
Köme yardım anlamına gelmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ