Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Özbek Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “?, ?, ?, ?” harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
J,Ş,O,N |
D,Ç,O,H |
D,Ş,O,N |
D,J,O,N |
H,Ş,O,H |
“?, ?, ?, ?” latince karşılığı: D,Ş,O,N
2.Soru
"xop" sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
sabah vakti |
hayır |
öyleyse |
geç |
peki, tamam |
"xop" sözcüğünün anlamı "peki, tamam" demektir.
3.Soru
Aşağıdaki fiil çekimlerinden hangisi öğrenilen geçmiş zamanın olumsuz şeklindedir?
almamadagdayıg |
oxumayıblar |
yazmayacayıg |
gelmemekdeyem |
gerek oxuyasan |
Almamagdayıg: şimdiki zamanın olumsuz şekli
Oxumayıblar: öğrenilen geçmiş zamanın olumsuz şekli
Yazmayacayıg: gelecek zamanın olumsuz şekli
Gelmemekdeyem: şimdiki zamanın olumsuz şekli
Gerek oxuyasan: gereklilik kipinin olumsuz şekli
4.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde miktar zarfı kullanılmıştır?
İkki kişi zorğa qåçib qutulibdi. |
Nimä üçün biz şifåkårlärgä murocaat etämiz? |
Könglim birmunçä tinçländi. |
Sovuq havå bolişigä qaramäy taşqarigä çıqdi. |
Siz keçqurun neçädä uxläysiz? |
Miktar zarfları iş ve hareketin miktarını bildirir: piçä (azıcık, biraz), biräz (biraz), säl (biraz, birazcık), äzmunçä (az, azıcık), birmunçä (biraz), ançä (bir hayli), köp (hep, çok), hıylä (hayli, epey), årtıq (çok, fazla), çäksiz (sınırsız), cüdä (çok), eng (en), mol (bol), käm (az, eksik), köp (çok), bütünläy (büsbütün), äksäri (ekseri, çoğunlukla), tämåmän (tamamen).
Könglim birmunçä tinçländi. (Gönlüm biraz rahatladı). Bu närsä xåtinni bütünläy gängrätib qoydi. (Bu şey, kadını büsbütün şaşırttı). Bu täråzi käm tårtyäpti. (Bu terazi eksik tartıyor). Kämpir hıylä uzåqläşgändä, Nurmätcån qıçqırdi. (Yaşlı kadın hayli uzaklaşınca, Nurmetcan bağırdı). Doğru cevap C’dir.
5.Soru
Gözel Türkista§n senga¨ ne boldi?
Sa¨ha¨r va¨qtida¨ gülla¨ring soldi.
C¸a¨ma¨nla¨r ba¨rba§d, quşla¨r ha¨m fa¨rya§d.
Ha¨mma¨si ma¨hzun, bolma¨sin dil şa§d.
Yukarıda Özbek Türkçesi ile verilen şiirin ana konusu (teması) aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Gözel Türkista§n senga¨ ne boldi?
Sa¨ha¨r va¨qtida¨ gülla¨ring soldi.
C¸a¨ma¨nla¨r ba¨rba§d, quşla¨r ha¨m fa¨rya§d.
Ha¨mma¨si ma¨hzun, bolma¨sin dil şa§d.
Yukarıda Özbek Türkçesi ile verilen şiirin ana konusu (teması) aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Dini Duygular |
Sevgiliye Özlem |
Vatan Sevgisi |
Yoksulluk |
Eğitim Aşkı |
Şiirde Türkistan ile ilgili bilgiler hüzünlü bir tarzda vatan sevgisi ön plana çıkılarak aktarılmıştır. Doğru cevap C'dir.
6.Soru
"Olara garanda döşüñ, buuduñ eti süyci däälmi?" cümlesindeki garanda sözcüğünün karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
limon |
elma |
ekşi |
tatlı |
nazaran |
garanda: nazaran
7.Soru
Özbek Türkçesinde "Ba§ba§" kelimesi Türkçe'de hangi anlama gelmektedir?
Özbek Türkçesinde "Ba§ba§" kelimesi Türkçe'de hangi anlama gelmektedir?
Dede |
Ana |
Baba |
Kuzen |
Yeğen |
"Ba§ba§" kelimesi Özbek Türkçesidir. Bu kelime Türkçemize "dede" olarak çevrilmektedir. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Özbek Türkçesinde kaç tane ünlü harf vardır?
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
Özbek Türkçesinde 10 tane ünlü vardır. Ancak bu sesler alfabede 7 harfle gösterilir. a-ä, ı-i, o-ö, u-ü sesleri ortak birer işaretle gösterilir. Yuvarlak å ise, o harfi ile gösterilir. O harfi Rusça kelimelerde o sesini verir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sovyet Devri Edebiyatı özelliklerinden değildir?
Nesir türü gelişmiş, özellikle hikâye türü ön plana çıkmıştır. |
Millî tarihe yönelim oldukça güçlüdür. |
Şiirlerde aşırı övgü ve her şeyi pürüzsüz gösterme eğilimi vardır. |
Bu dönemin roman ve hikâyelerinde tarihî temaya yer verilmez. |
Hiciv türü canlanır. |
Tüm seçenekler Sovyet Dönemi Edebiyat özelliğini yansıtır. Fakat 1960-1990 Yılları Arası Edebiyatında bu dönemin roman ve hikâyelerinde tarihî tema genişçe işlenir. Başta Beki Seytekov olmak üzere, Berdi Soltannıyazov, Narıman Cumayev, Nurberdi Pamma, Yazmırat Mammediyev, Berdi Karbabayev, Tirkeş Cumageldiyev dönemin ünlü roman ve hikâyecileridir. Doğru cevap "D" seçeneğidir.
10.Soru
“Älbättä, håzir kitåbsiz birårtä häm xånädån yoq.” ifadesinde gecen "birårtä" kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
çok |
herhangi bir |
güzellik |
anlaşılmadan |
hiç |
“birårtä” kelimesi “herhangi bir“ anlamına gelmektedir. Doğru cevap B’dir.
11.Soru
Özbek Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “?, ?, ?,” harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
J,E,S |
F,Z,Sa |
Ş,Z,Ts |
F,Z,Ts |
F,Yo,Ts |
Özbek Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan “?, ?, ?,” harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı D seçeneğinde doğru olarak verilmiştir.
12.Soru
Türkmenistan’ın başkenti aşağıdakilerden hangisidir?
Merv |
Türkmenabat |
Hazar |
Aşkabat |
Taşoğuz |
Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’tır.
13.Soru
Cedit Edebiyatı Döneminin en büyük temsilcisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Elbek |
Çolpan |
Aybek |
Şâkir |
Süleyman |
Bu dönemin ve Çağdaş Özbek şiirinin en büyük temsilcisi Abdülhamid Süleyman Çolpan
(1893-1937)’dır. Millî meseleler yanında sosyal buhranları da işleyen Çolpan, Ruslar tarafından 1937’de öldürülmüştür
14.Soru
İkinci tip gelecek zamanın rivayetinde asıl kip ekinin üzerine ne gelir?
emiş |
imiş |
ömüş |
kemiş |
nemiş |
İkinci tip gelecek zamanın rivayetinde asıl kip ekinin üzerine emiş gelir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkmen Türklerinin tarihi ile ilgili doğru bir bilgi değildir?
Türkmenler Oğuz kökenlidir. |
Selçuklu'dan sonra Türkmenler, önce Moğol daha sonra da Timurlular hâkimiyetine girmişlerdir. |
1860 ile 1873 yılları arasında nispeten rahat bir hayat süren Türkmen Türkleri, 1873 yılından itibaren Rus saldırılarına maruz kalmıştır. |
Türkmenlerin eski vatanı olan bugünkü Türkmenistan’a en çok önemi Selçuklular vermiştir. |
Türkmenistan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 27 Ekim 1991’de bağımsızlığını ilan etmiştir. |
Büyük Selçuklu Devleti, doğuda Amu-Derya’dan, batıda Akdeniz kıyılarına kadar geniş
bir alana yayılmış ve büyük bir devlet haline gelmiştir. Ne var ki, Selçuklu hükümdarlarını batı cephesinde Bizanslar ve Haçlılar devamlı meşgul ettikleri için, Türkmenlerin eski vatanı olan bugünkü Türkmenistan’a fazla ilgi gösterememişlerdir. Bu ilgisizlikten dolayı, Türkmen boylarının bir kısmı Selçuklu hükümdarı Sultan Sançar’a karşı ayaklanmışlardır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.
16.Soru
Aşağıdaki dillerden hangisi Türkçe’den daha eski yazılı metne sahiptir?
Fransızca
|
Almanca
|
Moğolca
|
İngilizce
|
Yunan-Latin dilleri
|
17.Soru
Özbek Türkleri, XVI. yüzyılın başında hangi devletin hâkimiyetine son vererek, Türkistan’a yayılıp büyük bir güç hâline gelmişlerdir?
Kazaklar |
Timurluluar |
Moğollar |
Kalmuklar |
Ruslar |
Özbek Türkleri, Karluk, Kıpçak ve Oğuz Türklerinin birleşmesinden meydana gelmişlerdir. Özbek Devleti, Altın Orda Hanı Özbek’in soyundan gelen idareciler tarafından kurulmuş ve Fergana vadisindeki Türkleri bir araya toplamıştır. Moğollarla yapılan savaşlar neticesinde Ebu’l-hayr Han 1468’de ölmüştür. Yerine geçen oğlu Şah Budak Han da devleti idare edememiştir. Daha sonra tahta geçen Şah Budak Han’ın oğlu Şeybânî Han (1500-1510) devleti yeniden toparlamış, Bâbür Şah’ı yenerek 1500 yılında hükümdarlığını ilan etmiştir. Böylece Özbek Türkleri XVI. yüzyılın başında Timurluların hâkimiyetine son vererek, Türkistan’a yayılıp büyük bir güç hâline gelmişlerdir. Doğru cevap B’dir.
18.Soru
Uzaklardan uçup geldim guş yaalı. Daalaşlara şaayaat bolan Derekler, Na¨a¨müçiin siz çekmedin˜iz elinden? dizesindeki yaalı kelimesinin karşıtı aşağıdakilerdem hangisidir?
Uzaklardan uçup geldim guş yaalı. Daalaşlara şaayaat bolan Derekler, Na¨a¨müçiin siz çekmedin˜iz elinden? dizesindeki yaalı kelimesinin karşıtı aşağıdakilerdem hangisidir?
Gibi |
Şahit, tanık |
Kavak ağacı |
Feryat |
Koşmak |
S¸iirde geçen bazı kelimelerin karşılıkları:
gayt-: geri dönmekılga-: koşmak
başkı: ilk
söygi: aşk, sevgi
köy-: yanmak
niçik: nasıl
yaalı: gibi
şaayaat: şahit, tanıkdaalaş: çekişme, dalaşma
derek: kavak ağacıcıdaa: ayrı
daat: feryat
19.Soru
Déyirler ki, bir gün él xırmanına yanğın düşür. Yanğından xeber tutanlar haray salıb
hamını kömeye çağırırlar. Here bir işe el atır. Camaat xırmanı yanğından gurtarır. Éle bu
vaxt görürler ki, serçe téz téz çaya énir, ağzına su alıb yanan derzlerin üstüne tökür. Hamı
bu işe mat galır. Adamlardan biri serçeden soruşur:
-Ay serçe, getirdiyin damla boyda olmaz, bu su oda néyleye biler, niye özünü eldendilden salırsan?
Serçe déyir:
-Xırman menim de çöreyimdi, gerek elimden geleni esirgemeyim.
Yukarıda Azerbaycan Latin harfleriyle verilen hikayeden çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
Çalışmadan elde edilen başarılar çoğu kez bizi aldatır. |
Büyük birikimler için küçük çabalar gerekir. |
Mücadeleden asla yılmamalıyız, elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız. |
Hiçbir zaman doğruluk ve dürüstlükten şaşmamalıyız. |
Cahil kişilerin sözlerine asla inanmamalıyız. |
Mücadeleden asla yılmamalı, elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.
20.Soru
Aşağıdaki eklerin hangisi sıfat-fiil eklerine ait değildir?
-(ä)yåtgän |
-mäs |
-ärli/-ärli |
äcäk |
-gändä/-qandä |
''-gändä/-qandä'' zarf-fiil eklerinden biridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ