Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Özbek Türkçesi'nde yer alan bir fiil değildir?
taşla¨ |
keçqurun |
xomra¨ |
yeç |
qıyna |
"keçqurun" sözcüğü Özbek Türkçesinde "akşamüstü" anlamına gelmektedir. Bu açıdan kelime fiil değildir, bir isim tamlamasıdır. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
"feryat" sözcüğünün Türkmen Türkçesindeki karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Yaalı |
Şaayaat |
Daalaş |
Daat |
Cıdaa |
"feryat" sözcüğünün Türkmen Türkçesindeki karşılığı "daat"dır. Doğru yanıt D' dir.
3.Soru
Aşağıdaki Özbek Türkçeleri ağızlarından hangisinde İran ve Tâcik dillerinin etkisi görülür?
Kıpçak Özbekçesi |
Batı Özbekçesi |
Kuzey Özbekçesi |
Türkmenceleşmiş Özbekçe |
Güney Özbekçesi |
Kıpçak Özbekçesi, Kazak Türkçesinin etkisi ile şekillenmiştir. Kuzey ve Güney grupları asıl Özbekçeyi meydana getirir. Kuzey Özbekçesi ünlü uyumları bakımından sağlamdır.
Güney Özbekçesinde uyumlar bozulur, İran ve Tâcik dillerinin etkisi görülür. Türkmenceleşmiş grup ise Oğuzca özelliklerin ağır bastığı gruptur.
4.Soru
"xop" kelimesin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
hayır |
olur |
tamam |
olmaz |
kabul |
xop: peki, tamam
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkmen Türkçesinde kaynaşma sonucu oluşan uzunluklara örnektir?
Dääl |
Sözlemääge |
Gelyäkää |
Baryaar |
Atınaam |
“Hem” edatı çoğunlukla kendisinden önce gelen kelime ile birleşir. Birleşme esnasında -h düşer. Edat, ünlü ile biten kelimelerle birleştiği zaman kelimenin son ünlüsü ile edatın ünlüsü birleşerek uzar: atınaam (< atını hem) “atını da”, oglaam (< oglı hem) “oğlunu da”, çayınaam (< çayını hem) “çayını da”. Doğru cevap "E" seçeneğidir.
6.Soru
Aşağıdakilerin hangisi 27 Ekim 1991’de Türkmenistan’ın bağımsızlığını ilan etmesiyle başlayan bağımsızlık devri edebiyatının içinde yer alan tiyatro yazarlarından birisidir?
Ata Atacanov |
Kakacan Aşırov |
Allaberdi Hayıdov |
Amandurdı Alamışov |
Oraz Vepayev |
Kakacan Aşırov’un “Deli Dumrul, Oğız Oynı (Oğuz Oyunu) ve Oğuz Han” adlı piyesleri bu dönemin en güzel örnekleridir
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tek heceli dillerdendir?
Türkçe |
Hintçe |
Macarca |
Çince |
Moğolca |
Çince tek heceli dillerdendir.
8.Soru
‘’Türkmen’’ kelimesini eserinde ilk kullanan sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
Ali Şîr Nevâî |
Kâşgârlı Mahmûd |
Yusuf Has Hacib |
Edib Ahmed |
Ahmed Yesevî |
Türkmen kelimesi ilk olarak XI. asrın Türk asıllı müellifi Kâşgârlı Mahmûd’un büyük eseri Dîvânü Lügâti’t-Türk’te kullanılmıştır.
9.Soru
"Türkmen" lerin kökeni aşağıdakilerden hangisine dayanır?
Horasan |
Gazne |
Bizans |
Oğuz |
Haçlı |
Türkmenler Oğuz kökenlidir. Diğer Oğuz boyları XI. yüzyılda batıya göç ederken, Türkmenler doğuda kalmıştır. Oğuzların büyük çoğunluğu X. yüzyılda İslamiyeti kabul edince, Müslüman olmayan Oğuzlara Türkmen adını vermişlerdir. Böylece Türkmen adı, Oğuzlarla birlikte anılmıştır. Doğru cevap "D" seçeneğidir.
10.Soru
"Alçaklık bengi gitmez mi?" sözünde yer alan "Alçaklık" kelimesinin Özbek Türkçesi'ndeki tam karşılığı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
"Alçaklık bengi gitmez mi?" sözünde yer alan "Alçaklık" kelimesinin Özbek Türkçesi'ndeki tam karşılığı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Tiriksän |
Qılıçlär |
Färyåding |
Kişänlär |
Tubänlik |
Soruda verilen ifadeye göre "Alçaklık" kelimesinin tam karşılığı "Tubänlik"'tır. Doğru cevap E'dir.
11.Soru
Türkmenistan’da şu anda kullanılan yazı dili, Türkmenlerin aşağıda belirtilen hangi ağzına dayanmaktadır?
Yomut |
Şor |
Kumandi |
Taranci |
Beltir |
Türkmen Türkçesi’nin birçok ağzı bulunmaktadır. Bu, uzun bir süre ortak bir yazı dilinin kullanılmaması ve değişik alanlara dağılmış olmalarından kaynaklanan bir durumdur. Şu anda Türkmenistan’da kullanılan yazı dili, 1925’ten beri ‘’Türkmen-Yomut’’ ağzına dayanmaktadır. Türkmen Türkleri de, diğer Türk boyları gibi önce Arap, 1928’den itibaren Latin, 1937 yılından sonra da Kiril alfabesi kullanmışlardır. 1990 ‘lı yıllarda Türkmen-Kiril alfabesinin tamamen terk edilmesi yönünde tartışmalar olmuş, 1993’te Latin alfabesine geçiş onaylanmıştır.
12.Soru
Türkmen Türkçesi Latin alfabesinde yer alan ''Zz'' harfinin Türkiye Türkçesindeki ses karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Z |
Dz |
J |
Za |
Ç |
Türkmen Türkçesi Latin alfabesinde yer alan ''Zz'' harfinin Türkiye Türkçesindeki ses karşılığı ''J'' harfidir.
13.Soru
"Men çållärning ätråfidä äylänämän." Özbek Türkçesinden alınan metnin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Ben ihtiyarların etrafında dönüyorum. |
Ben ihtiyarların etrafında dönerim. |
Ben ihtiyarların yanında dönüyorum. |
Sen ihtiyarların etrafında dönüyorsun. |
Ben ihtiyarların ortasında duruyorum. |
Ben ihtiyarların etrafında dönüyorum.
14.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön zarfı vardır?
Kääte yagış yagyaardı. |
Munuñ añrısı bäärsi görnenook. |
Gapını gayım yapdı. |
Men size govı düşünmeyäärin. |
Men size cuda minnetdaar. |
İş ve hareketin yapıldığı yeri ve yönü belirtir: alıs (uzak), arka, aşaak (aşağı), añrı (öte), bääri (beri), bääriik (beriye), daş (dış), daşarı (dışarı), içeri, içeriik (içeriye), gayra (geri), ileri, içerik (içeriye), garşı (karşı), öñ (ön), üst, yokarı, yokarıık (yukarıya).
Örnek olarak; Daşarı gatı ıssı. (Dışarısı çok sıcak). Bääriik gel! (Beri gel!).
A şıkkında zaman zarfı, C ve D şıkkında nitelik (durum) zarfı, E şıkkında ise miktar zarfı kullanılmıştır.
15.Soru
‘’Türkmen’’ adının nereden kaynaklandığıyla ilgili bilim dünyasında en fazla rağbet gören yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
V. Ariac’a göre Türkmen adı, Türk ve bir boy olan Kuman kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. |
Necib Asım, Türkmen adının Türk ve adam anlamına gelen man’dan oluştuğunu ve Türk eri anlamına geldiğini ileri sürer. |
Macar Türkolog Vambery’e göre, kelime Türk ile –men toplayıcı ekinden oluşmuştur ve Türklük, Türkler anlamına gelmektedir. |
Deny, Türkmen adının Türk kelimesine büyük, üstün anlamı veren –men ekiyle koyu Türk, saf kan Türk anlamlarına geldiğini belirtir. |
Bedreddin Aynî, kelimeyi Türk+iman kelimelerinden birleşmiş olarak vurgulamaktadır. |
J.Deny’in, Türkmen adının Türk kelimesine büyük, üstün anlamı veren –men ekiyle koyu Türk, saf kan Türk anlamlarına geldiğini belirten görüşü, bilim dünyasında Türkmen adıyla ilgili yaklaşımlardan en fazla rağbet görenidir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi eklemeli dillerdendir?
Çince |
Vietnamca |
Tibetçe |
Türkçe |
Siyamca |
Türkçe eklemeli dillerdendir.
17.Soru
"Mehri âftâb bolgan" cümlesinde geçen "mehri" sözcüğünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
birlik |
isyan |
özlem |
sevgi |
savaş |
"Mehri âftâb bolgan" cümlesinde geçen "mehri" sözcüğünün anlamı "sevgi" dir. Doğru yanıt: D'dir.
18.Soru
Aşağıdaki harflerden hangisi Türkmen Türkçesi Kiril alfabesinde yoktur?
Ҳ ҳ |
Җ җ |
Ң ң |
Ц ц |
Э э |
''Ҳ ҳ'' harfi Özbek Türkçesi Kiril alfabesinde yer almaktadır.
19.Soru
Türkmen Türkçesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Türkmen Türkçesinin söz varlığının temelini Farsça sözler oluşturur |
Türkmen Türkçesi asıl eserlerini XV. yüzyıldan itibaren vermeye başlamıştır |
Tarihî seyri içerisinde Türkçe'den kelimeler almıştır |
Türkmen Türkçesinin birçok ağzı vardır |
Şu anda hala Türkmen-Kiril alfabesi kullanılmaktadır. |
Türkmen Türkçesinin söz varlığının temelini Türkçe sözler oluşturur, Tarihî seyri içerisinde Moğolca, Farsça, Arapça ve Rusçadan kelimeler almıştır, Türkmen Türkçesi asıl eserlerini XVIII. yüzyıldan itibaren vermeye başlamıştır, Türkmen Türkçesinin birçok ağzı vardır, Türkmen-Kiril alfabesinin değiştirilmesi veya tamamen terk
edilmesiyle ilgili tartışmalar, 1990’lı yıllarda başlamış ve 12 Nisan 1993’te Türkmenistan Cumhuriyeti, Latin alfabesine geçiş kanununu onaylamıştır
20.Soru
Azerbaycan Türkçesinde kaç tane ünsüz harf vardır?
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
Azerbaycan Türkçesinde 23 ünsüz vardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ