Çağdaş Türk Yazı Dilleri 1 Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde zarf-fiil eki vardır?
Гүрбәт |
јaxшыды |
сөјләдим |
јериндә |
олунҹa |
Гүрбәт : gürbet
јaxшыды : yaxşıdı
сөјләдим : söyledim
јеринд : yerinde
олунҹa : olunca (Zarf-fiil eki bulunmaktadır: -unca)
2.Soru
Türkmen Türkçesi Kiril alfabesinde bulunan "Оо" harflerinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Mm |
Oo |
Vv |
Cc |
Kk |
Aa | Aa | Өө | Öö |
Бб | Bb | Пп | Pp |
Вв | Vv | Рр | Rr |
Гг | Gg (Ğğ) | Сс | Ss |
Дд | Dd | Тт | Tt |
Ee | E, (y)e | Уу | Uu |
Ёё | Yo yo | Үү | Üü |
Жж | Jj | Фф | Ff |
Җҗ | Cc | Xx | X x (l) |
Зз | Zz | Цц | Ts ts |
Ии | İi | Чч | Çç |
Йй | Yy | Шш | Şş |
Кк | Kk | Щщ | Şç şç |
Лл | Ll | Ыы | Iı |
Мм | Mm | Ээ | Ee |
Нн | Nn | Әә | Ää |
Ңң | Ññ | Юю | Yu yu |
Оо | Oo | Яя | Ya ya |
3.Soru
Türkmen Türkçesindeki "iy-" kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
içmek |
yemek |
sevmek |
dövmek |
gelmek |
iy-: yemek
4.Soru
Çağdaş anlamda hikâye ve roman, Özbek edebiyatına hangi edebiyatlar aracılığıyla girmiştir?
Türkiye, Türkmenistan, Rusya |
Türkiye, Azerbaycan, Kazan Tatar |
Türkiye, Kırgızistan, Azerbaycan |
Türkiye, Macaristan, Azerbaycan |
Türkiye, Mısır, İran |
Çağdaş anlamda hikâye ve roman, Özbek edebiyatına Türkiye, Azerbaycan ve Kazan Tatar Türk edebiyatları ile girmiştir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Özbek Türkçesinin özelliklerinden biri değildir?
Türkiye Türkçesinde g ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde ötümsüz şekliyle k’dir. |
Türkiye Türkçesinde d ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde ötümsüz t ile başlar. |
Türkiye Türkçesinde Türkçe asıllı kelimelerde bulunan c sesi, Özbek Türkçesinde |
Arapça ve Farsçadan geçen kelimelerde bulunan ve bu dillerde uzun olan a, Özbek |
Türkiye Türkçesinde d ve t ile başlayabilen eklerin, Özbek Türkçesinde sadece d’li |
Türkiye Türkçesinde g ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde
ötümsüz şekliyle k’dir: kiriş (giriş), keräk (gerek), küräş (güreş), kündüz (gündüz),
köl (göl), kelin (gelin), keltirmåq (getirmek).
2. Türkiye Türkçesinde d ile başlayan Türkçe asıllı kelimeler, Özbek Türkçesinde
ötümsüz t ile başlar: til (dil), toqqız (dokuz), tüzätmåq (düzeltmek), tuman (duman), teri (deri), tåmir (damar), temir (demir).
3. Türkiye Türkçesinde Türkçe asıllı kelimelerde bulunan c sesi, Özbek Türkçesinde
ç’dir: Çingiz (Cengiz), quçåq (kucak), aççıq (acı), yolçi, keçikmåq (gecikmek), uyquçi (uykucu), sütçi (sütçü).
4. Türkiye Türkçesindeki v-, şu kelimelerde b-’dir: bår (var), bårmåq (varmak),
bermåq (vermek).
5. Arapça ve Farsçadan geçen kelimelerde bulunan ve bu dillerde uzun olan a, Özbek
Türkçesinde å olur: İslåm (İslam), xånä (hane), baxå (paha), mukåfåt (mükâfat),
ådät (adet), båğ (bağ).
6. Türkiye Türkçesinde d ve t ile başlayabilen eklerin, Özbek Türkçesinde sadece d’li
şekilleri vardır: båşdä (başta), årtdä (geride), båqdim (baktım), yoqdir (yoktur),
äytdi (söyledi), içdän (içten).
7. Türkiye Türkçesindeki kelime başı bazı b- sesleri Özbek Türkçesinde m-‘dir: muz
(buz), men (ben), mängü (bengü, ebedi), ming (bin), min- (bin-), mung (bun, sıkıntı), munçåq (boncuk, kolye), mol (bol), maşåq (başak).
8. Türkiye Türkçesinde kelime başındaki bazı p’ler, Özbek Türkçesinde b olur: barmåq
(parmak), burgä (pire)
9. Türkiye Türkçesinde bazı b’ler, Özbek Türkçesinde p olur: piçåq (bıçak)
6.Soru
Cedit Edebiyatı Döneminin ve Çağdaş Özbek şiirinin en büyük temsilcisi kimdir?
Abdurauf Fıtrat |
Erkin Vâhidov |
Abdulla Aripov |
Aziz Abdürrezak |
Rauf Parfi |
Cedit Edebiyatı Dönemi (1910-1938): Ceditçilik XIX. yüzyılın sonlarında Tatar Türkleri arasında başlayıp XX. yüzyılın başlarında Özbek Türkleri arasında da yayılmıştır.
Bu dönemin ve Çağdaş Özbek şiirinin en büyük temsilcisi Abdülhamid Süleyman Çolpan
(1893-1937)’dır.
7.Soru
Azerbaycan’da hangi yıla kadar Arap alfabesi kullanılmıştır?
1919 |
1929 |
1939 |
1949 |
1959 |
Azerbaycan’da 1929 yılına kadar Arap alfabesi kullanılmıştır. Doğru cevap B’dir.
8.Soru
"keçqurun" kelimesinin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
yarın |
bu sabah |
akşam |
akşam üstü |
gece yarısı |
keçqurun: akşam üstü
9.Soru
Kâşgârlı Mahmûd, Dîvânü Lügâti’t-Türk adlı eserinde Hâkâniye adını hangi grup için kullanmıştır?
Batı grubu
|
Doğu grubu
|
Kuzey grubu
|
Kuzeydoğu grubu
|
Sibirya grubu
|
10.Soru
Özbek Türkçesinin Yeni Dönem edebiyatının en önemli şairi aşağıdakilerden hangisidir?
Cemal Kemal |
Abdulla Aripov |
Erkin Vâhidov |
Aziz Abdürrezak |
Rauf Parfi |
Bu dönemin en önemli şairi Erkin Vâhidov’dur.
11.Soru
"Hemme zaat, hemme gışı säähel vagtda üytgeyäär." cümlesindeki işaretli kelimeler hangi sıfat türüne örnektir?
Belirsizlik Sıfatı |
Sayı Sıfatı |
Niteleme Sıfatı |
Soru Sıfatı |
Üleştirme Sayı Sıfatı |
Belirsizlik Sıfatı nesneleri belirsiz olarak bildiren sıfatlardır. Türkmen Türkçesinde belirsizlik sıfatı olarak kullanılan başlıca kelimeler şunlardır: aaz, aazraak (azıcık), baarça (bütün), başga (başka), birnääçe (bazı, kimi, birkaç), birnääme (biraz), başga, hemme (bütün) dir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1960-1990 yılları arası Türkmen edebiyatının özelliklerinden değildir?
Baskının azaldığı ve bağımsızlık düşüncelerinin hız kazanmaya başladığı bir dönemdir. |
Mevcut düzen ve önceki dönemler artık yavaş yavaş eleştirilmeye başlanır. |
Hiciv türü canlanır. |
Ekonomiyi canlandırıp geliştirme ve barışı pekiştirme gibi temalar çokça işlenir. |
Dönemin roman ve hikâyelerinde tarihî tema genişçe işlenir. |
Ekonomiyi canlandırıp geliştirme ve barışı pekiştirme gibi temalar çokça işlendiği dönem 1945-1960 yılları arası Türkmen edebiyatına aittir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.
13.Soru
I. Türkmen Türkçesi, Oğuz grubu şivelerinin doğu kolundandır II. Oğuz Türkçesinin özellikleri Türkmen Türkçesinin karakteristiğini oluşturur III. Doğu Türkçesinin etkisiyle Kıpçak ve Çağatay Türkçesinin özelliklerini de barındırır. Türkmen Türkçesi ileilgili yukarıdakilerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
I, II ve III |
. Türkmen Türkçesi, Oğuz grubu şivelerinin doğu kolundandır ve bundan dolayı Oğuz Türkçesinin özellikleri Türkmen Türkçesinin karakteristiğini oluşturur. Aynı zamanda Doğu Türkçesinin etkisiyle Kıpçak ve Çağatay Türkçesinin özelliklerini de barındırır.
14.Soru
"Kişanlar birla dostlâşding?" cümlede geçen "Kişanlar" sözcüğünün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
yiğitler |
savaşçılar |
zincirler |
silahlar |
yumruklar |
"Kişanlar birla dostlâşding?" cümlede geçen "Kişanlar" sözcüğünün Türkiye Türkçesi karşılığı "zincirler" sözcüğüdür. Doğru yanıt: C'dir.
15.Soru
Azerbaycan milli marşını, Ahmed Cevad’ın ‘’Çırpınırdın Karadeniz’’ şiirini, Fuzuli’nin ‘’Leyla ve Mecnun’’ mesnevisini besteleyen, birçok operayla Azerbaycan Musiki Tarihi’ni yazan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Üzeyir Hacı Beyli |
Hurşid Bânu |
Sultan Mecid Ganizâde |
Hasan Beg Zerdâbî |
Necef Beg Vezirli |
Üzeyir Hacı Beyli, Fuzuli’nin Leyla ve Mecnun adlı mesnevisini, Azerbaycan milli marşını, Çırpınırdın karadeniz şiirini bestelemiştir. Rüstem ile Şöhrab, Aslı ile Kerem, Şah Abbas, Köroğlu operalarını ve Azerbaycan Musiki Tarihi’ni yazmıştır.
16.Soru
Türkmenistan'ın Batısında aşağıdakilerden hangisi yer almaktadır?
Kazakistan |
Hazar Denizi |
Karakalpakistan |
Özbekistan Cumhuriyeti |
İran |
Türkmenistan’ın toplam yüz ölçümü 488.100 km2 ’dir. Batısında Hazar Denizi, kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde Karakalpakistan, kuzeydoğusunda ise Özbekistan Cumhuriyeti yer almaktadır. Ülkenin güneyde İran, güneydoğuda Afganistan ile sınırı bulunmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.
17.Soru
‘Niirä barsak şo yerlerini başlığıñ öñüne goyyarlar’ cümlesinde " başlık" kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Adam |
Müdür |
Tavuk |
İhtiyar |
Şapka |
başlık: müdür
18.Soru
Moğollarla yapılan savaşlar neticesinde Ebu’l-hayr Han hangi tarihte ölmüştür?
1428 |
1438 |
1448 |
1458 |
1468 |
Moğollarla yapılan savaşlar netice- sinde Ebu’l-hayr Han 1468’de ölmüştür. Doğru cevap E’dir.
19.Soru
Ünlü Türkolog J. Deny'ye göre "Türkmen" kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Büyük Türk |
Tüccar |
Saf Kan Türk |
Ticaret Adamı |
Türkler |
Deny’ye göre Türkmen kelimesi de “koyu Türk, saf kan Türk” anlamlarına gelmektedir. Türkçede buna benzer “kocaman”, “karaman”, “şişman” gibi kelimelerin yapısıyla aynıdır ve ek, üzerine geldiği bu kelimelere üstünlük, fazlalık anlamları katmaktadır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdaki harflerden hangisi Özbek Kiril Alfabesinde yer almamaktadır?
Ж |
Ў |
Ҳ |
c |
З |
Özbek Kiril Alfabesinde "c" harfi bulunmamaktadır. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ