Kırgız Türkçesi tarihî olarak üç gelişim devresi içerisinde ele alınır: Eski Kırgız Türkçesi (VII.-IX. yüzyıllar): Konuşulduğu alanda eski Uygur ve Oğuz Türkçeleri ile sürekli ilişkide bulunmuştur. Bunlarla birçok ortak yönleri vardır. Orta Kırgız Türkçesi (X.-XV. yüzyıllar): Bu dönemden elde belge bulunmaz. Kırgız boyları arasında sıkı bir bağ vardır. Göçebe bir halkın dili olarak, halk arasında ve halk edebiyatında işlenmiştir. Yeni Kırgız Türkçesi (XV. yüzyıldan sonra): XVIII. yüzyıl ortalarından sonra Kırgız Türkçesine Arapça ve Farsça kelimeler girmeye başlar. XVIII. yüzyıl ortalarından Ekim devrimine kadar ağızlar arası ayrılıklar oluşur. Son dönemde ise, ağızlar arası ayrılıklar azalır. Ortak yazı dili arama çabaları başlar. Kırgız Türkçesi son dönemlerde edebiyat dili özelliği kazanır. Günümüzde Kırgız Türkçesi toplumun her alanında kullanılmaktadır.

Kırgızlarda yazılı edebiyat 1920’lerden sonra gelişmeye başlamıştır. Kırgız Türkçesi ile yazılan ilk eser 1911’de çıkan Moldo Kılıç Şamırkanuulu’nun “Zilzala” adlı ırlar kitabıdır.

Yukarıdaki cümlenin Latin alfabesindeki karşılığı “Mende qağaz joq.” şeklindedir. Türkiye Türkçesindeki karşılığı ise “Bende kâğıt yok.” şeklindedir.

“Nasrettin Hoca, senin kaç arkadaşın var?” cümlesinin Kırgız Türkçesindeki doğru karşılığı “Aпенди, сенин кaнчa досуң бaр?”dır.

Şıbıra- fiili fısıldamak anlamına gelir.

Kança zamiri kaç anlamına gelir ve soruda “kaç som ederdim” anlamına gelir. Dolayısıyla soru zamiridir.

Kırgız halk şairlerine “akın” denir. Bu şiirlerden, defin törenlerinde okunanlara “koşok”; hasret ve şikâyet konulu olanlara “koştoşu”; medhiyelere “moktoo”; taşlamalara “korgoo” denir.

"Sen bügin tüste bizdiñ üyge qonaqqa kel." seçeneğinde verilen qonaq kelimesi qon- fiilinden -aq ekiyle türetilmiştir.

Kazak Türkçesi en çok Rusça olmak üzere Arapça ve Farsça dillerinden de etkilenmiştir.

Metinde geçen bilmey “bilmeden, anlamadan” kelimesi bil- (f.k.) -mey (zarf-fiil eki) biçiminde oluşmuştur.

+çak/+çek: Küçültme işlevi vardır ayrıca nesne adları türetir: xatınçak (hanımcık), kilånçek (gelin), kolınçak (tay), muyınçak (tasma), borınçak (burunluk), ıñgırçak (eyer yastığı).

“Tavda” kelimesi “dağda” anlamına gelmektedir ve”-de/-da” bulunma hal ekini almıştır. Kazak türkçesinde de tonlu ünsüzlerden sonra +dA; tonsuzlardan sonra +tA şekliyle kullanılır.

“Adın” kelimesinin Kazak Türkçesi Kiril alfabesindeki karşılığı “aтын” şeklindedir. Son seçenekte “aтым” yani “adım” yazmaktadır.

Kırgız Türkçesi Kiril alfabesiyle yazılmış ? ?  harfinin  Latin alfabesindeki karşılığı Ts, ts ‘dir.

Reşit Rahmeti Arat’a göre de “kazak” sözü, “hür, serbest, evsiz barksız, bekâr, mert, yiğit, cesur anlamındadır. Kelime, aynı anlamı ile Slavcaya da geçmiştir.

Qutuluş yolida sudek aqtı bizniñ qanimiz Sen ucun ey yurtimiz bolsun fida bu canimiz. (Kurtuluş yolunda su gibi aktı bizim kanımız, Sen icin ey yurdumuz feda olsun bu canımız.)

Latin alfabesinde karşılığı Y y olan harfin Kırgız Türkçesi Kiril alfabesindeki karşılığı Й й ‘dir.

Yukarıda bahsedilen yazar Abay Kunanbayılı’dır.

Mereke, Türkiye Türkçesinde bayram anlamına gelmektedir.

Kazak türkleri önce Ebu’l Hayr’a baş kaldırmış sonra Ebu’l Hayr’ın Moğol saldırılarını önleyememesi sınucu kuzeye çekilmiş, daha sonra Kasım Han’ın boyundurluğu altına girmişlerdir. Kasım Han’ın boyundurluğu altına girdikten sonra birlik ve düzen sağlanamamaış bu nedenle de Kazak Türkleri üçe ayrılmıştır.