Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Final 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Cakşı catınız!” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki doğru karşılığı aşağıdakilerin hangisidir?
İyi günler |
İyi haftalar |
Iyi akşamlar |
Iyi geceler |
Iyi sabahlar |
“Cakşı catınız!” cümlesinin Türkiye Türkçesindeki doğru karşılığı “İyi geceler”dir.
2.Soru
Hangi seçenekteki al- fiili görülen geçmiş zaman eklerinin biriyle çekimlenmiştir?
alçu |
alıptır |
alıpır |
alat |
alışı kerek |
Kırgız Türkçesinde 3. Tip Görülen Geçmiş Zaman, âdet ifadeli geçmiş zaman olup -çu, -çü ekiyle yapılır. Fiilin geçmişte sürekliliğini ve bundan dolayı ortaya çıkan alışkanlığı bildirir.
3.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Kazakların Rus boyundurluğu altına girmelerinden sonraki süreç doğru kronolojik sıralama ile verilmiştir?
I. Kazaklar tamamen Rus boyunduruğuna girerler.
II. Alaş Orda Hükûmeti dağılır ve bağımsız Kazakistan’a son verilir.
III. Bolşevik İhtilali’ne kadar Kazak Türkleri Ruslara karşı çeşitli isyan girişimlerinde bulunmuş, ancak hepsi de kanlı bir şekilde bastırılmıştır.
I-III-II |
I-II-III |
III-II-I |
III-I-II |
II-I-III |
Kazaklar 1882 yılında tamamen Rus boyunduruğuna girerler.1917 yılındaki Bolşevik İhtilali’ne kadar Kazak Türkleri Ruslara karşı çeşitli isyan girişimlerinde bulunmuş, ancak hepsi de kanlı bir şekilde bastırılmıştır. 1917 Ağustosunda Bükey Han yönetiminde Kazakistan Hükûmeti kurulur.
4.Soru
I. Türkiye Türkçesindeki bütün ş’ler Kazak Türkçesinde s’dir.
II. “var-, ver-, var” kelimeleri Kazak Türkçesinde de aynı şekildedir.
III. Bütün ç’ler Kazak Türkçesinde ş’dir.
IV. Kelime başındaki bütün y’ler Kazak Türkçesinde j’dir.
Yukarıda numaralandırılmış ifadelerden hangileri Kazak Türkçesi ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I, II |
I, III, IV |
II, III, IV |
Türkiye Türkçesindeki bütün ş’ler Kazak Türkçesinde s’dir. Bütün ç’ler Kazak Türkçesinde ş’dir. Kelime başındaki bütün y’ler Kazak Türkçesinde j’dir. “var-, ver-, var” kelimeleri Kazak Türkçesinde b iledir: bar-, ber-, bar.
5.Soru
Kırgız Türkçesi Kiril alfabesiyle yazılmış Тaaнышып aлaлы. cümlesinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Tanış |
Tanışmalı |
Taanışıp alalı |
Tartmalı |
Takmalı |
Cümlenin harflerini birebir çevirdiğimizde bize Taanışıp alalı cümlesini gösterecektir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Radloff ’un tespit ettiği meşhur bir efsaneye göre “Kırgız” kelimesi “kırk kız” sözlerinden oluşmaktadır. |
Luan-Si Tarihi’ndeki Efsaneye göre, bu kavmin ataları olarak kırk Çinli kız ile kırk erkek gösteriliyor. |
Vambery’e göre bu isim “kır” ile “giz” (gez) kelimelerinden oluşup, anlamı “kır gezen” demektir. |
Bernard Munkaçı ise kelimenin “kır Oğuz” yani “kır Oğuzları” sözlerinden ibaret olduğunu belirtmektedir. |
Vambery “Moğolistan Türk Kavimlerine Ait Etnografik Bir İcmal” adlı makalesinde “Kırgız” kelimesinin “kırk” ve “yüz” sayılarından meydana geldiğini söylemektedir. |
“Moğolistan Türk Kavimlerine Ait Etnografik Bir İcmal” adlı makalesinde “Kırgız” kelimesinin “kırk” ve “yüz” sayılarından meydana geldiğini Radloff söylemiştir.
7.Soru
Kazak Türkleri hangi tarihe kadar Arap alfabesi kullanmışlardır?
1882 |
1917 |
1923 |
1928 |
1940 |
Kazak Türkleri 1923 yılına kadar Arap alfabesini kullanırlar. 1928’de Latin alfabesine geçerler. Ancak 1940 yılında, Sovyet yönetiminin isteği doğrultusunda, bu alfabeden vazgeçilerek Kiril alfabesi kabul edilir.
8.Soru
"Yaru-hemdem boldi bizniñ himmetimiz sen üçün
Dunyani sorğan idi himmet bilen ecdadimiz."
Dizelerinin karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Yurdumuz biz yüz gözünü kan ile temizledik Şimdi hiç kirletmeyiz çünkü Türktür namımız. |
Bir nefes hem oldu yar himmetimiz sen için Dünyayı sormuş idi himmet ile ecdâdımız. |
Çıktı can hem aktı kan, düşmandan oldu el-aman Yaşasın, bin yaşasın parlasın istikbalimiz |
Kurtuluş yolunda su gibi aktı bizim kanımız, Sen için ey yurdumuz feda olsun bu canımız. |
Atilla, Cengiz, Timur dünyayı titretmiş idi Can verip, can alırız, biz onların evladıyız. |
"Yaru-hemdem boldi bizniñ himmetimiz sen üçün
Dunyani sorğan idi himmet bilen ecdadimiz."
dizelerinin karşılığı B seçeneğinde doğru olarak verilmiştir:
"Bir nefes hem oldu yar himmetimiz sen için
Dünyayı sormuş idi himmet ile ecdâdımız"
9.Soru
“Ötirikke aldanba, basıñ belege duvşar bolar” cümlesindeki “ötirik” kelmesi aşağıdakilerin hangi anlama gelmektedir?
Yalan |
Hayat |
Sevgi |
Dürüstlük |
Saygı |
Ötirik kazak türkçesinde yalan anlamına gelmektedir.
10.Soru
Hangisi Rusların Kazak topraklarını işgali sürecinde hücumlarıyla Kazak devletinin zayıflamasına sebep olan diğer kavimdir?
Çin |
Fars |
İngiliz |
Kalmuk |
Ermeni |
Kazaklar, bir yandan Kalmuklarla mücadele ederlerken, diğer yandan da Ruslarla mücadeleye girmişlerdir. Kazak devletinin zayıflaması, Rusların Kazakistan’ı işgalini kolaylaştırır.
11.Soru
Doğu Türkistan’da kullanılmakta olan Arap kökenli Uygur alfabesinde kelime başındaki “ü” için hangi harf kullanılmıştır?
و |
ۆ |
ۇ |
ۈ |
ۋ |
Günümüz Arap kökenli Uygur alfabesinde Arap kökenli tarihî Osmanlı ve Orta Asya Türk alfabesinde yalnızca vav “و” ile gösterilen /ü/ sesi günümüz Uygur yazısında vav harfinin düz kısa çizgi konarak gösterilmektedir .
12.Soru
Kiril alfabesiyle yazılmış ? ? harflerinin Latin alfabesindeki karşılığı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
L l |
I ı |
İ i |
H h |
Ç ç |
141. Numaralı sayfada verilen tabloya göre;
Kiril;? ?, Latin, L l
13.Soru
Hangisinde /v/ sesi düşerken ünlü uzunluğa sebep oluşmuştur?
akılduu |
suroo |
coop |
künöö |
keede |
Alınma kelimelerde ünlüler arasında kalan v düşerek uzun ünlü meydana getirir: kavim > koom, devir > door, cevap > coop.<
14.Soru
Muxtar Ävezov 1897 jılı, Qazaqstannıñ şığıs öñirindegi Semey (Semipalatinsk) obılısınıñ Şınğıstav avılında düniyege keldi. Ruvı Arğın işinde Tobıqtı. Ulı Qazaq aqını Abay da Arğınnıñ Tobıqtısı bolğan. Jazuvşı özi tuvralı aytıp ketken ömir bayanı mınanday:
-Men 1897 jıldıñ sentyabrinde Semey Oblısı, Şınğıs bolısındağı Ävezov Omarxan degen kisinin semyasında tuvıppın.
9. ve 10. soruyu yukarıdaki metne göre cevaplandırınız.
Hangisi nitelik (durum) zarfıdır?
şığıs |
degen |
işinde |
jıldıñ |
mınanday |
Nitelik (Durum) Zarfları Fiilin önünde hâl ve tavır ifade eden zarflardır. Kazak Türkçesindeki başlıca durum (nitelik) zarfları şunlardır: lezde (ani), andavsız (ansızın), abaysızda (ansızın), kenetten (birdenbire), birden, bulay (böyle), bunday (böyle), olay (öyle), sonday (öyle), jıldam (çabuk, tez), qısqa (kısa), uzın (uzun), osılay (böyle), osınday (böyle), mınanday (şöyle), tez, şapşañ (çabuk), razı (memnun), zorlap (zorla), jaqsı (iyi, güzel), birte-birte (yavaş yavaş).
15.Soru
Kırgız sözlü edebiyatının şaheseri ve aynı zamanda dünya edebiyatının en uzun destanıdır. 500.000 beyitten fazla olan bu destan, bugüne kadar sözlü olarak manasçılar tarafından getirilmiştir.
Yukarıda hangi destandan bahsedilmiştir?
Manas Destanı |
Kurmanbek |
Er Tabıldı |
Menen Destanı |
Olcobay |
Yukarıda bahsedilen destan Manas Destanı’dır.
16.Soru
“Ötirik” kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru |
Hakkında |
Çekmek |
Savaş |
Yalan |
“Ötirik” kelimesinin karşılığı “yalan”dır.
17.Soru
Kırgız Türkçesi kaç ana ağıza ayrılır?
İki |
Altı |
Beş |
Dört |
Üç |
Kırgız Türkçesi kuzey, güneydoğu ve güneybatı olmak üzere üç ana ağıza ayrılır.
18.Soru
Latincesi “Kızım atasına okşoş. Öñü karatoru. Kaştarı koyuu, közdörü kara, süykümdüü. Çaçı uzun, özü arık. Münözü maga okşoş.” Olarak yazılan bu tasvirdeki kız çoçuğunun özellikleri arasında aşağıdakilerin hangisi yanlıştır?
Kızı babasına benzer. |
Kızın yüzü esmerdir. |
Kızın kaşları kalındır. |
Kızın gözleri eladır. |
Kızın saçı uzundur. |
Kızın gözleri karadır.
19.Soru
Menin İş Künüm
Men künügö erteñ menen saat 6 da turamın. Töşögümdü cıynaym, cuunam, kiyinem, könügüü casaymın. Saat 6.30dan-7ge çeyin erteñ menenki tamaktı içem.
Saat 7de cumuşka cönöym. Menin cumuşum saat 8de baştalat. Köbünçö men cumuşka 10-15 münöt erte kelem. İş ordumdu iretteym.
Men kitepkanaçımın. Boş ubaktımda kitep okuym. Kündölük poçtanı karaym. Gezit-curnaldardı okuym.
Saat 9dan baştap menin okurmandarım kelişet. Men alarga kerektüü kitepterdi berem.
Saat 12den 13kö çeyin tüşkü tınıguu. Bir saat içinde men tamaktanam, bir az es alam.
Menin cumuşum saat 17de ayaktayt. Üygö kelip, keçki tamak casaym. Biz saat 19-20da keçki tamaktı içebiz. Andan kiyin televizor köröm. Baldarımdın üy tapşırmasın tekşerem. Alarga cardam berem. Keçinde alar menen añgemeleşem. Keede taza abaga çıgıp seyildeybiz.
Saat 22 de töşökkö catabız, uktaybız
7., 8., 9. ve 10. soruları yukarıdaki metne göre cevaplandırınız.
Hangisi metinde geçen son çekim edatıdır?
erte |
alarga |
çeyin |
keede |
taza |
Metinde geçen çeyin “kadar” kelimesi yönelme halinden sonra kullanılan son çekim edatıdır.
20.Soru
“Böyle, bunun gibi” ifadesinin Kazak Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
mol |
asa |
mınaday |
jıyın |
jeke |
“Böyle, bunun gibi” ifadesinin Kazak Türkçesindeki karşılığı “mınaday” şeklindedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ