1961 Anayasasının sağlamış olduğu özgürlükçü zemin, 12 Eylül darbesi ile ortadan kaldırılmış ve ardından 1982 Anayasası, 2821 ve 2822 sayılı sendikal yasalar ile otoriter bir sendikal rejim inşa edilmiştir.Dönem boyunca bir yandan yeni sendikal yasaların antidemokratik hükümleri, öte yandan 24 Ocak 1980 sonrası izlenen iktisat politikaları sonucunda sendikal hareketin sayısal gücünde ve toplumsal etkisinde ciddi bir gerileme ortaya çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.

Oniki ay

Dönem boyunca
istihdamın sektörel yapısında çok köklü değişiklikler yaşanmıştır. İstihdamın sektörler arasında
oransal dağılımına baktığımızda yükselen hizmet sektörünü ve hızla gerileyen tarım sektörünü
görmekteyiz.

İşgücü, “Bir ülkedeki nüfusun üretici durumda bulunan, iktisadi faaliyete katılan kısmı”dır (Zaim, 1997: 124). İşgücü içerisindeki insanlar, ya fiilen çalışmaktadırlar ya da aktif biçimde iş aramaktadırlar. İşgücü kavramıyla aynı anlama gelmek üzere, aktif nüfus ve faal nüfus kavramları da kullanılmaktadır. İşgücü içerisinde yer alan kişiler, statüleri itibariyle birbirlerinden farklılıklar göstermektedir.

İK, haftalık çalışma sürelerini 48 saat olarak belirlemiş ve bunun istisnalarını da koymuştu. Ancak, fiili açıdan bakıldığında, uygulamayla ilgili sorunların başında çalışma sürelerinin geldiği görülmektedir. Bunda, Milli Korunma Kanunu’nun
ciddi rolü olmuştur. Kanun uyarınca çıkartılan kararnamelerle, çalışma hayatına ilişkin diğer düzenlemeler yanında, İK’nun çalışma süresine ilişkin hükmüne önemli istisnalar getirilmişti. Doğru cevap C seçeneğidir. 

624 sayılı Yasa, 8 Haziran 1965 tarihinde kabul edilmiş ve 17 Haziran 1965 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anayasanın memurlar dâhil tüm çalışanlara sendika hakkı tanımasından dört yıl sonra çıkarılan 624 sayılı Devlet Personeli Sendikaları Yasası kamu görevlilerinin sendikal örgütlenmesini düzenlemiştir. 624 sayılı Yasa, 8 Haziran 1965 tarihinde kabul edilmiş ve 17 Haziran 1965 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yasa ile kamu personelinin sendikal hakları sınırlanmış, grev yasağı gibi, toplantı ve gösteri yasağı da getirilmiştir.

Küreselleşme döneminin önemli bir özelliği emek ve sermaye arasındaki
sosyal uzlaşmadır.

1965 seçimlerinde tek başına iktidara gelen Adalet Partisi (AP) 1969 seçimlerini de tek başına kazanmış ve 12 Mart 1971 askeri muhtırasına kadar tek başına iktidarda kalmıştır. 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 1960 sonrasında devlet-kurucu bir partiden sol/sosyal demokrat bir partiye yönelme ve emekle daha yakın bağlar
kurma arayışına girmiştir.

Yasa’nın tanımladığı grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan greve kanun dışı grev denilir. Siyasi amaçlı grev, genel grev ve dayanışma grevi kanun dışı grevdir.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu gelirler politikası ve genel ücret düzeyi açısından büyük önem
taşıyan asgari ücreti belirleyen ve aldığı kararlar kesin olan bir yapıdır. 15 üyeli Asgari Ücret Tespit Komisyonu, İş Yasasının 39. Maddesine göre, Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli ile bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşundan değişik işkolları için seçecekleri beş, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden kurulur. Asgari Ücret Tespit Komisyonu en az on üyesinin
katılmasıyla toplanır. Kurul, üye oylarının çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği durumunda,
Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Komisyon kararları kesindir. Kararlar Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. 

İşveren Örgütleri
Türkiye’de gönüllü ve zorunlu üyelik sistemine dayalı çok sayıda işveren örgütü vardır. Bunların
üçü zorunlu üyelik sistemine dayalı odalardan oluşan konfederasyonlardır: Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği (TOBB), Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu
(TESK). Çalışma ilişkileri açısından işçilerin muhatabı olan işveren örgütü ise Türkiye İşveren Sendikaları
Konfederasyonu’dur (TİSK). TİSK, sendikalar yasasına göre kurulan ve faaliyet yürüten bir işveren örgütü
olarak çalışma ilişkileri alanına yoğunlaşmıştır. Sosyal taraf örgütü olarak pek çok ikili ve üçlü yapıda işverenleri temsil etmektedir.

 Çalışma ilişkileri açısından işçilerin muhatabı olan işveren örgütü ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’dur (TİSK). TİSK, sendikalar yasasına göre kurulan ve faaliyet yürüten bir işveren örgütü olarak çalışma ilişkileri alanına yoğunlaşmıştır.

Tarımdaki çözülmeye paralel olarak ücretsiz aile işçiliğinde de hızlı bir düşüş yaşanmıştır. 1980’de toplam istihdamın yüzde 40’ını oluşturan ücretsiz aile işçiliği, 2010’da yüzde 14’e gerileyerek birinci istihdam kategorisi olmaktan üçüncü sıraya düşmüştür. Ücret ve maaşla çalışanların oranının yüzde 60’ı aşması çalışma ilişkileri açısından kritik öneme sahiptir.

1960’da yüzde 30 olan tarım dışı çalışanların istihdam içindeki oranı, 1980’de yüzde 50’ye yükselmiştir.

1980 sonrası dönemde Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) olmak üzere üç işçi konfederasyonu varlığını sürdürmüştür. KESK  ve MEMURSEN memur Konfederasyonudur. Doğru cevap C'dir.

Karşılaştırmalı çalışmalar, endüstri ilişkileri alanında iki farklı yaklaşıma yol açmıştır. İlk kez Dunlop (1958) tarafından geliştirilen “benzeşme” yaklaşımına göre, sanayileşme süreci içerisinde ulusal endüstri ilişkileri sistemleri birbirlerine yaklaşacaklardır. Bu yaklaşımın temel varsayımı, sanayileşmiş ülkelerdeki endüstri ilişkilerinin ortak, belirlenebilir niteliklere sahip olduğudur.

Bireysel çalışma ilişkilerinde dönem içinde yapılan en önemli değişiklik 2003 yılında 4857 sayılı yeni İş Yasası’nın kabulüdür.