Ceza Hukuku Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 14 Soru1.Soru
I. Suçun maddi unsurlarında hata
II. Suçun nitelikli unsurlarında hata
III. Hukuka uygunluk nedenlerinin maddi şartlarında hata
IV. Kusurluluğu ortadan kaldıran veya azaltan nedenlerin maddi şartlarında hata
V. Haksızlık yanılgısı (yasak yanılgısı)
Yukarıdakilerden hangisi kastı kaldıran hata hali değildir?
I, II, III |
II, IV, V |
I, III, V |
IV, V |
III, IV |
Hata (yanılma), kişinin düşündüğü ile gerçeğin birbirine uymamasını ifade etmektedir. Hatanın bilmemek veya yanlış bilmekten ibaret iki görünüm şekli söz konusudur. Failin bu yanlış tasavvurunun ilgili olduğu konuya bağlı olarak cezalandırılabilirliği üzerinde farklı etkileri vardır. Yanlış veya eksik tasavvur kastı ortadan kaldırabilir, sadece kusur bakımından önem taşıyabilir veya cezalandırılabilirlik bakımından tamamen önemsiz de olabilir. Buna göre, hata dış dünyaya ilişkin şartlara ilişkinse kast üzerinde etkilidir. Buna karşılık hata tipikliğin hukuki değerlendirmesine (tipikliğin hukuki sonuçlarına) ilişkin ise kusurluluk üzerinde etkilidir. Buna göre hata, kastı ortadan kaldıran veya kusurluluğu etkileyen hata olmak üzere ikiye ayrılabilir. Kastı kaldıran hata hâlleri; suçun maddi unsurlarında hata (m. 30/1), suçun nitelikli unsurlarında hata (m. 30/2), hukuka uygunluk nedenlerinin maddi şartlarında hata (m. 30/1, 3) olmak üzere üçe ayrılır. Bu ayrıma kastı kaldıran hata türü olarak, hukuka uygunluk nedenlerinin sınırındaki yanılgıyı da eklemek gerekir (m. 27/1). Böylelikle yeni kanunun sisteminde kastı kaldıran dört hata türünün bulunduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Kusurluluğu ortadan kaldıran veya azaltan sebeplerin maddi şartlarında hata (m. 30/3) ile haksızlık yanılgısı (yasak hatası) (m. 30/4) ise kusurluluğu etkileyen hata hâlleridir. Bunlardan, suçun maddi unsurlarında hata ile suçun nitelikli hâllerinde hata tipiklikte yer alan unsurlarda hata hâlini oluşturmaktadır.
2.Soru
Türk Ceza Kanununun 25. maddesinin 2. fıkrasına göre “Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.” Söz konusu bu düzenleme kusurluluğu etkileyen hangi halin tanımıdır?
Hukuka aykırı ve fakat bağlayıcı bir emrin yerine getirilmesi |
Zorunluluk hâli dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin etkilenmesi |
Hukuka uygunluk nedenlerinden meşru savunmanın sınırının heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması |
Cebir ve tehdit dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin etkilenmesi |
Haksız tahrik dolayısıyla kişinin irade yeteneğinin etkilenmesi |
Zorunluluk hâlinde, kişinin gerek kendisine gerekse üçüncü bir şahsa ait bir hakka yönelik tehlikeyi bertaraf etmek için konuyla ilgisi olmayan bir kişiye karşı bir suç işlemektedir. İşte zorunluluk hâli çerçevesinde işlenen bu fiil, meşru sayılmamakta ve fakat mazur görülmektedir. Çünkü zorunluluk hâlinde kalan kişi, ağır ve muhakkak bir tehlike karşısında hukukun gerektirdiği şekilde davranamaz, hukukun istediği şekilde irade oluşturması kendisinden beklenemez. Bu kişinin içinde bulunduğu durum, onun haksızlığı tercih etmesi, yani üçüncü bir kişinin hakkını ihlal etmesi dolayısıyla kınanabilirliğini ya tamamen ortadan kaldırmakta ya da azaltmaktadır.
3.Soru
14 yaşındaki bir sağır ve dilsiz hakkında aşağıdakilerden hangisine ilişkin hükümler uygulanır?
0-12 yaş arası çocuklara ilişkin hükümler |
12-15 yaş arası çocuklara ilişkin hükümler |
15-18 yaş arası çocuklara ilişkin hükümler |
Akıl hastalarına ilişkin hükümler |
Zorunluluk hâline ilişkin hükümler |
Sağır ve dilsizler üç gruba ayrılmıştır. İlk kategoriyi fiili işlediği sırada henüz on beş yaşını doldurmamış olanlardır. Bunlar hakkında on iki yaşını doldurmamış olan çocuklara ilişkin hükümler (m. 31/1) uygulanacaktır. İkinci kategoriyi, fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş ve fakat onsekiz yaşını doldurmamış sağır ve dilsizler oluşturmaktadır. Bunlar hakkında, oniki-onbeş yaş arasındaki çocuklara ilişkin hükümler (m. 31/2) uygulanacaktır. Üçüncü kategoriyi ise, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmuş ve fakat yirmibir yaşını dolduramamış sağır ve dilsizler oluşturmaktadır. Bunlar hakkında ise on beş-on sekiz yaş arasındaki küçüklere ilişkin hükümler (m. 31/3) uygulanacaktır. Fiili işlediği sırada yirmi bir yaşını doldurmuş olan sağır ve dilsizlerin kural olarak tam ceza ehliyetine sahip olduğu kabul edilmektedir. Ancak bu yaşı doldurmuş bir kişinin sağır ve dilsizliği kusur yeteneğini etkileyen bir özellik gösteriyorsa, artık konunun akıl hastalığına ilişkin hükümler çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de işlenmiş bir suç olmasına rağmen Türk kanunlarının uygulanmadığı istisnai kişilerden biri değildir?
TBMM üyeleri |
Diplomatlar |
Yabancı ülke askerleri |
TBMM kararı olmaksızın soruşturma yapılan Cumhurbaşkanı |
Türkiye'de yaşayan yabancılar |
Esasen dokunulmazlık başlığı altında işlenebilecek bir konu. Dokunulmazlığa sahip olmayan Türkiye'de yaşayan yabancılar bu bağlamda istisnai değillerdir ve işledikleri suçlardan dolayı yargılanırlar.
5.Soru
Failin kendi kasti veya taksirli hareketiyle kusur yeteneğini ortadan kaldırması ve bu durumda iken suç teşkil eden fiilin
icrasına başlaması durumunda, suçun işlendiği anda kusur yeteneği olmamasına rağmen sorumlu tutulmasını sağlamaya yarayan ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Kanunilik ilkesi |
Cezaların şahsiliği ilkesi |
Alic ilkesi |
Lehe kanun ilkesi |
Geriye yürümezlik ilkesi |
Bahsedilen ilkemiz alic ilkesidir.
6.Soru
Fiilin icrasında kullanılan araçla ölüm neticesinin meydana getirilmesinin imkânsız olduğu hâllerde aşağıdakilerden hangisi söz konusu olur?
Kasten yaralama |
Suça teşebbüs |
Elverişsiz teşebbüs |
Kasten öldürmenin nitelikli hali |
Taksirle öldürme |
Fiilin icrasında kullanılan araçla ölüm neticesinin meydana getirilmesinin imkânsız olduğu hâllerde fiilin elverişliliğinden söz edilemez (elverişsiz teşebbüs).
7.Soru
Cinsel saldırı suçunda korunan hukuki değer nedir?
Yaşama hakkı |
Kişinin vücudu |
Kişinin cinsel özgürlüğü |
Toplum güvenliği |
Kişinin manevi hayatı |
Cinsel saldırı suçuyla korunan hukuki değer, bireyin cinsel özgürlüğüdür. Cinsel özgürlük
ise, genel olarak kişilerin cinselliğini yaşama konusunda özgür iradesiyle tercihte bulunabilme hakkını ifade etmektedir. Hukukun, ahlak kurallarının, örf ve âdetin belirlediği
sınırlar içerisinde kişilerin cinsellik bakımından kendi vücutları üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilme hakkı, suçla korunan hukuki değeri oluşturmaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi TCK’nın genel hükümlerinde kusurluluğu yalnızca azaltan bir hâl olarak düzenlenmiştir?
Zorunluluk hâli |
Hukuka aykırı ve fakat bağlayıcı bir emrin yerine getirilmesi |
Haksız tahrik |
Cebir ve tehdit etkisi altında suç işlenmesi |
Meşru savunma |
Haksız tahrik kusurluluğu ortadan kaldırmaz, sadece azaltır. Öteki seçeneklerdeki kurumların varlığında kusurluluk ortadan kalkar. Doğru cevap C seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kişinin algılama ve irade etme yeteneğini ceza hukuku bakımından sonuç doğuracak şekilde etkiler?
İrade dışı olarak geçici nedenlere maruz kalma |
İradi olarak alınan uyuşturcu madde |
İradi olarak etkisinde kalınan hipnoz |
Açlık |
Soğuk hava |
Alkol veya uyuşturucu madde almanın kusur yeteneğini etkileyen bir neden teşkil edebilmesi için;
1- Bu maddelerin irade dışı alınması,
2- Bu maddelerin alınmasının etkisiyle kişinin işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin önemli derece azalmış olması gerekir.
10.Soru
Zorunluluk haliyele ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Zorunluluk hâli çerçevesinde işlenen fiiller, hukuka uygundur. |
Zorunluluk hali TCK’da düzenlenmemiştir. |
Kişinin mal varlığına yönelik tehlikelere karşı zorunluluk hâli mümkün değildir. |
Tehlikeye bilerek sebebiyet verilmişse zorunluluk hâline ilişkin hükümler uygulanmaz. |
Kaçarak tehlikeden kurtulmak mümkün olmasına karşın kaçmayan kişi de zorunluluk halinden yararlanır. |
Cevap “d” şıkkı. Tehlikeye bilerek sebebiyet verilmişse zorunluluk hâline ilişkin hükümler uygulanmaz.
11.Soru
Kasten öldürme suçu bakımından verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Yalnızca yetişkinler tarafından işlenebilir. |
Fail ile mağdur arasındaki ilişki suçun niteliğini etkilemez. |
Mağdurun talebi üzerine öldürme gerçekleşirse suç oluşmaz. |
İntihar eylemi bu suçun nitelikli halini oluşturur. |
Öldürülenin yakınları mağdur değil, suçtan zarar gören kişilerdir. |
Kasten öldürme suçu, fail bakımından bir özellik göstermeyen, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Bununla birlikte, fail ile mağdur arasında belli derecede akrabalık ilişkisinin varlığı (m. 82/1, d), suçun nitelikli hâli olarak kabul edilmiştir. Bu suçun oluşabilmesi için fiilin, fail tarafından bir başka kişiye karşı işlenmesi gerekir. Bir başka ifadeyle, bir kimsenin kendi kendini öldürmesi, yani intihar etmesi, bu suçu oluşturmayacağı gibi bir başka suçu da oluşturmaz. Bir kimsenin intiharına yardım etmek veya intihara teşvik etmek ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır (m. 84). Buna karşılık, mağdurun talebi üzerine öldürülmesi hâlinde de kasten öldürme suçu gerçekleşir. Bu bilgiler ışığında A,B,C,D şıklarında verilen bilgiler yanlıştır.
12.Soru
Bir suçun, birden fazla kişinin değişik şekillerdeki katılımıyla işlenmesine veya bir kişinin çok failli bir suçun icrasına fail sayılmayı gerektirmeyecek nitelikteki davranışlarla katılmasına ne denir?
Dolaylı faillik |
Müşterek faillik |
Yan yana faillik |
Azmettirme |
Suça iştirak |
Kanunen ve nitelikleri gereği tek kişi tarafından işlenebilen bir suçun, birden fazla kişinin değişik şekillerdeki katılımıyla işlenmesine veya bir kişinin çok failli bir suçun icrasına fail sayılmayı gerektirmeyecek nitelikteki davranışlarla katılmasına suça iştirak denir.
13.Soru
Suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların bilerek gerçekleştirilmesi hangisi ile ifade edilir?
Taksir |
Kast |
Teşebbüs |
Maddi unsur |
Manevi unsur |
Kast, suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların bilerek gerçekleştirilmesidir.
14.Soru
Mahkûm olduğu hapis cezasının belli bir kısmını infaz kurumunda çeken hükümlünün, kalan cezasını toplum içinde çekmesini öngörene ne denir?
Koşullu (şartlı) salıverme |
Koşullu erteleme |
Şartlı erteleme |
Af |
Koyverme |
Koşullu (şartlı) salıverme