Coğrafi Bilgi Sistemleri Ara 12. Deneme Sınavı

Kesişme (intersect); girdi ile kesişme nesnesinin geometrik kesişimleri çıktı olarak sunulmaktadır. Diğer şıklarda yer alan ifadeler bu işlemi yapmamaktadır.

Yer bilimciler ve öğrencileri tarafından yapılan mekânsal düşünme, birçok şeyin yanında şunları içerir;
- Bir objenin şeklini kesin ve açık bir biçimde tanımlamak,
- Bir objeyi şeklinden dolayı tanımlamak ve sınıflandırmak,
- Doğal bir objenin şekline anlam atfetmek,
- Bir şekli ya da dokuyu karmaşık ve dağınık bir arka plan içinden ayırt etmek,
- Bir ya da iki boyutta toplanan gözlemleri inceleyerek, gözünde üç boyutlu bir obje, bir yapı ya da süreç canlandırmak
- Gerçek hayatta karşılaştığımız objelerin yönünü ve konumunu, Dünya’yı dayanak noktası alan kavramsal bir koordinat sistemine bağlı olarak, tanımlamak,
- Daha önce görülen öğelerin yönünü ve görünüşünü hatırlamak,
- Üç boyutta, boşluk içinde, objelerin ve materyallerin hareketini kafada canlandırmak,
- Objelerin sayesinde şekil değiştirdikleri süreçleri kafada canlandırmak,
- Zaman hakkında düşünmek için mekânsal düşünmeyi kullanmak,
- Eksenlerin uzaklık olmadığı, iki, üç ve dört boyutlu sistemleri dikkate almak.

Tanımdan da anlaşılacağı üzere çeşitli çizgisel hatlardan bir ağ oluşturularak topoloji ortaya çıkmaktadır.

Mekânsal düşünme, bir şeyin nasıl ve neden çalıştığının anlaşılmasıdır. Bir şeyin zamanla nasıl değiştiğini (kinematik / hareket bilim) gösterir ve zaman değişkenli mekânsal dokudaki değişen düzenlemeleri açıklamamıza imkân sağlar (dinamik bilimi). Yani mekânsal düşünme fonksiyonel düşünerek bir şeyin nasıl ve nedenini de araştırmaktır.

Raster görüntü, kağıtta, fotoğrafta, paftada yer alan taranarak bilgisayara aktarılan dokümanlar, haritalar, çizimler, uydu görüntüleri, hava fotoğrafları taranarak ya da digital kamera vb. yollardan bilgisayara aktarılan resimlerdir. Raster veri için kullanılan DPI, (dot per inch - inch başına nokta sayısı) raster verinin kalitesini ortaya koyar. Nokta sayısı arttıkça veri büyür, ancak kalite artar. Vektörel bilgiler ise bilgisayar ortamında yer alan çizgiler, eğriler, noktalar gibi koordinat sistemi üzerinde ifade edilebilen, başlangıç, bitiş ve kendini tanımlayan tüm noktalarının koordinatları belirli objelerdir.

Girdi ile birleşme nesnesinin geometrik birleşimlerini çıktı olarak sunan konumsal veri işleme aracı birleşme (union) aracıdır. Kesişme, girdi ile kesişme nesnesinin geometrik kesişimlerini çıktı olarak sunmaktadır. Simetrik fark, girdi ile kesişme nesnesinin birleşimlerinden, girdi ile kesişme nesnesinin kesiştiği bölge çıkartılarak, simetrik farkın çıktısı olarak sunmaktadır. Kesme, girdi kesme nesnesi ile kesilip, dışında kalan alanlar silinerek, çıktı olarak sunulmaktadır. Özdeşleşme ise girdinin özdeşleşme nesnesi ile kesişiminde kalan poligonlar, girdiye eklenmektedir.

1:500 ve 1:1000 ölçekleri genellikle Kadastro-altyapı kentsel tasarım amaçları ile kullanılmaktadır. Daha büyük ölçekler ise daha farklı amaçlara hizmet etmektedir.

Raster görüntü, kağıtta, fotoğrafta, paftada yer alan taranarak bilgisayara aktarılan dokümanlar, haritalar, çizimler, uydu görüntüleri, hava fotoğrafları taranarak ya da digital kamera vb. yollardan bilgisayara aktarılan resimlerdir. Bu tür veri için kullanılan DPI, (dot per inch ­ inch başına nokta sayısı) verinin kalitesini ortaya koyar. Nokta sayısı arttıkça veri büyür, ancak kalite artar

Benzer-Like: verilen nümerik veya alfa-nümerik değerin bir kısmını içeren öznitelik değerlerini seçme işleminde kullanılır.

Query bir bağlaç değil, sorgulama işlemidir. Diğer seçenekler bağlaçtır fakat And bağlacı (a*b) kesişim/intersection olarak kullanılmaktadır.

Birleştirme (merge): Birleştirme işlemi yan yana paftalardan üretilen veri setlerini tek bir veri seti üstüne bütünleme işlemidir. Birleştirme işleminde konumsal nesne türleri (nokta, çizgi, poligon) ve öznitelik bilgi alanları (tablo kolonları) aynı olmak zorundadır.

CBS bileşenleri donanım, yazılım, veri ve personeldir. Diğer seçeneklerde yer alan jeoloji, alt yapı, pazarlama ve ekonomi CBS bileşenleri değildir.

Raster veri konumlandırma, taranmış kağıt pafta, hava fotoğrafı veya uydu görüntülerinin bilinen koordinat değerleri kullanılarak, yerküre üzerinde, gerçek konum ve boyuta dönüştürme işlemidir. Konumsal veri oluşturma yöntemlerinin başında ekrandan sayısallaştırma (heads-up digitizing) gelmektedir. Ekrandan sayısallaştırma işleminde taranmış paftalar, hava fotoğrafları ve uydu görüntüleri konumlandırılarak (georeferencing) altlık olarak kullanılmaktadır.

Linn and Petersen, mekânsal yetenek için üç kategori tanımlamaktadır. Bunlar; Mekânsal algılama, zihinsel dönüşüm ve mekânsal görselleştirmedir.

Raster veri, kağıtta, fotoğrafta, paftada yer alan taranarak bilgisayara aktarılan dokümanlar, haritalar, çizimler, uydu görüntüleri, hava fotoğrafları taranarak ya da dijital kamera vb. yollardan bilgisayara aktarılan resimlerdir.

Mekânsal yetenek için üç kategori tanımlamaktadır. Bunları;
- Mekânsal algılama,
- Zihinsel dönüşüm,
- Mekânsal görselleştirme, olarak sıralanabilir. 

CBS içinde genellikle tabloda depolanan ve detaya bir unik tanımlayıcı ile bağlı olan, vericoğrafi detay hakkında saklanan ya da depolanmak istenen bilgilerin tümüne öznitelik denir. Örneğin, bir yol detayı için öznitelik bilgileri, cinsi, genişliği, şerit sayısı, yapım yılı vb. gibidir.

Active Data Frame (aktif veri çerçevesi) üzerinde çalışılan mevcut katmanların listelendiği veri çerçevesidir. Yükselti deniz seviyesi gibi bir kaynak noktası ya da kara gibi bir yüzey olmak üzere, verilen bir kaynak noktasına göre altta ya da üstte olan noktaya ait yükseklik, z değeri ya da dikey kottur. Üç boyutlu uzaya ait hacmi ya da bir ayrık alanı kaplayan detaylara ait kabuğu ya da dış yüzeyi göstermek üzere kullanılan bir geometri tipi 3D Çoklu Yamadır. 3D Detay üç boyutlu, gerçek dünya nesnelerini, z değerlerini detaya ait geometri içinde depolayan ve bunların harita ya da gösterim (ekran vb) üzerinde tanımlanmasını sağlayan bir detay çeşididir. Analysis Extent bir aracın yapacağı işlem üzerinde sınırlamalar yapabilmek ve sadece bu alanda işlem yapabilmek amacıyla x,y koordinatları ile tanımlanan alt sol ve üst sağ köşelerinin içerildiği alan.

Mekânsal düşünce dört fikri anlamamızı sağlayacak yeteneklere ayrıştırılabilir:
(1) Bir grup primitife başlayabiliriz,
(2) daha sonra buna boşluğun dilini katabiliriz,
(3) bundan mekânsal kavramlar üretebiliriz,
(4) ve bunlar üzerinde işlem uygulayabileceğimiz bir temel üzerine olur.

Coğrafi bilgi sistemlerinde yazınsal veriler iki temel tipte sınıflandırılmaktadır. Bunlar; sayı ile ifade edilen yükseklik, eğim, nüfus bilgisi gibi numerik veriler ve cinsiyet, jeoloji, toprak verisi gibi harflerle ifade edilen karakter verilerdir. Şıklara bakıldığında B,C,D ve E şıkkı karakter verilerindendir. A şıkkı ise numerik veridir.