Coğrafi Bilgi Sistemleri Ara 3. Deneme Sınavı

CBS’nin taşıması gereken temel özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Standartlaşma,
- Multi/transdisipliner yapı,
- Veri paylaşımı, esnek ve şeffaf yapı,
- İnternet/ağ ile bağlantı yardımıyla kolay ulaşılabilirlik,
- Organizasyon, işbölümü/toplam kalite anlayışı.

CBS’de temel kavramlar içerisinde Raster, Raster Band, Raster Calculator, Raster Catalog ve Raster Data Model kavramları bulunmaktadır. Raster Management ve Raster Planning bulunmamaktadır.

Tablolar arası ilişkilendirme, detaylı sorgu yapmak ve tablolarda farklı konularda veri saklayabilmek için kullanılmaktadır. Farklı konularda verilerin saklanabilmesi ve sorgulanabilmesi için genellikle üç tipte tablo ilişkisi bulunmaktadır. Bunlar;
-Bire bir ilişki (one to one)
-Birden çoğa ilişki (one to many)
-Çoktan çoğa ilişki (many to many) olarak sıralanabilir.

Öznitelik verileri (attributes) konumsal bir nesne ile ilişkili, konumsal olmayan verilerdir ve konum bilgisi içermezler. Tablo şeklinde sunulan öznitelik verileri konumsal nesnelerin nitelik ve nicelik gibi karakteristik özelliklerini tanımlamak için kullanılır.

Kesme (clip); girdi kesme nesnesi ile kesilip, dışında kalan alanlar silinerek çıktı olarak sunulmaktadır. A, C, D ve E seçeneklerinde bulunan ifadeler bu işlemi yapmamaktadır.

CBS’de kullanılan veri tipleri ekonomik, doğal, kentsel ve sosyal verilerden meydana gelmektedir. Nüfus ve kadastro verileri sosyal veriler arasında yer almaktadır.

Mekânsal düşünme statiktir değildir. Mekânsal düşünme boşluğu bir algı çerçevesi olacak şekilde kullanabilme yetisidir. Ayrıca, mekânsal düşünme yapı ve işlem olarak bilimsel değildir.

Coğrafi mekânsal bağlamda, sekiz takım araç vardır. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ve uzaktan algılama analiz sistemleri; yer bilim analitik sistemleri; CAD sistemleri; matematiksel ve istatistiki analiz sistemleri; üretim grafik ortamları; animasyon ortamları; enformasyon görselleştirme sistemleri ve kavram haritalama araçlarıdır.

Destek sistemleri bu karmaşıklıkları düzenlemeye şunları kullanarak yardım edebilirler;
- Çeşitli ve genel olarak geniş veri takımlarını saklama ve idare etme;
- Sürecin tekrarlı ve zahmeti temel kısımlarını rutin hale getirme, Kayıt altına alınmış işlem dizilişlerinin sonuçlarını takip etmek;
- Süreç içi geribildirimler ve yardımlar sağlamak, Sonuçların, çalışılmalarını ve finalin, kendisi ve diğerleri için, görüntülenmesi ve iletişimi için bir araç sağlamak.

Düzensiz Üçgen Ağ : Eşyükselti eğrilerinden elde edilen ve arazi yapısını ifade etmek için kullanılan bir veri formatıdır. Yüzeyde oluşturulan üçgenlerin her bir köşe noktas nın x,y,z koordinatları modellenerek oluşturulur. Sayısal Arazi Modelleri (DEM) genellikle bu forma kullanılarak üretilir. 

Raster veri konumlandırma, taranmış kağıt pafta, hava fotoğrafı veya uydu görüntülerinin bilinen koordinat değerleri kullanılarak, yerküre üzerinde, gerçek konum ve boyuta dönüştürme işlemidir. Konumsal veri oluşturma yöntemlerinin başında ekrandan sayısallaştırma (heads-up digitizing) gelmektedir. Ekrandan sayısallaştırma işleminde taranmış paftalar, hava fotoğraşarı ve uydu görüntüleri konumlandırılarak (georeferencing) altlık olarak kullanılmaktadır.

Bir gözlem ya da işlem sonucunda ortaya çıkan sonuçların rakamlarla ya da harflerle ifade edilmesine veri denir.

Coğrafi mekânsal bağlamda, sekiz takım araç vardır: Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ve uzaktan algılama analiz sistemleri; yer bilim analitik sistemleri; CAD sistemleri; matematiksel ve istatistiki analiz sistemleri; üretim grafik ortamları; animasyon ortamları; enformasyon görselleştirme sistemleri ve kavram haritalama araçları (Bu araçlar için detaylar sunan web sitelerine bakınız). Mekânsal düşünme için, protein analizi, tıbbi görüntüleme ve yıldız sistemlerini haritalama gibi çeşitli birçok alanda başka birçok yüksek teknoloji sistemleri bulunmaktadır. GPRS ise cep telefon üzerinden internete bağlanabilmeye olanak sağlayan bir teknolojidir.

Öznitelik verilerine bağlı sorgulamalar haritadaki veri katmanlarının yazınsal verilerinin sorgulanması ile yapılmaktadır. Haritadaki bina katmanınd 2000 yılından sonra yapılmış binaların seçimi SQL komut satırı ile SELECT * FROM BINA WHERE [YAPIM_YILI] > 2000 şeklinde yapılarak seçilen konumsal nesneler (binalar) hem harita ara yüzünde hem de tablo gösteriminde işaretlenmektedir.

Konumsal veritabanı (geodatabase) genel yapısı ile standart bir veritabanı gibidir ve veritabanı nesnelerinden oluşur. Tablolar, verileri depolamaya
yarayan en önemli ve vazgeçilmez veritabanı nesneleridir. Tablolar, bilgi alanları (sütunlar) ve veri kayıtlarından (satırlar) oluşmaktadır

Doğru cevap B'dir.

Ölçek 1:2500; Piksel 2,5 m doğru değildir. 0,25 m olması gerekir.

Veriden bilgiye geçişin yapılabileceği üç mekânsal bağlam vardır. Bunlar: Yaşam boşlukları, fiziksel boşluklar ve fikri (zihinsel) boşluklardır.

Coğrafi bilgi sistemlerinin temel elemanları bilgisayar sistemi, mekânsal veriler ve personeldir. Bilgisayar sisteminin temel bileşenleri, donanım ve yazılımdır.
Personel;
Yöntem belirleme, analiz, kriterlerin belirlenmesi,
Veri girişi, arazi çalışmaları,
Gerekli ise programlama ve görüntü işleme amaçlarıyla istihdam edilebilir.
Veriler amaca bağlı olarak çok çeşitlilik göstermektedir: ekonomik, kentsel, doğal ve sosyal veriler.

Coğrafi bilgi sistemlerinde yer alan yüzey analizleri, arazide iki nokta arasındaki düşey mesafenin hesaplanması, eğim açısından en yüksek eğimli ya da en düşük eğimli yerlerin tespit edilmesi, planimetrik alanın ve yüzey alanının, hacmin hesaplanması, kazı dolgu miktarının hesaplanması, alana ilişkin özelliklerin model üzerinde gösterilmesi, optik görünürlük analizlerinin yapılması, farklı açılardan alanın görselleştirilmesi, sanal olarak alan üzerinde uçuş yapılması gibi işlemleri kapsar. Akustik analiz ise yapımamaktadır.