Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 12. Deneme Sınavı

Sayısal mekânsal veri temin edilebilecek kurumlar arasında Harita Genel Komutanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Belediyeler vb. yer almaktadır.

ArcInfo: ESRI firmasına ait en güçlü ve donanımlı masaüstü CBS yazılımıdır. ArcView ve ArcEditor yazılımlarındaki tüm fonsiyonları içerir ve bunlara ek olarak daha gelişmiş mekânsal analizler, veri dönüşümleri ve görüntüleme çözümleri sunmaktadır. Yüksek kalitede ve amaca yönelik haritaların üretilmesi, gerekli etiketleme ve kodlamaların yapılmasını mümkün kılar.

1950 ve 1970 arasındaki yıllar için, Christaller’in çalışması bir çok coğrafya uzmanı için ilham kaynağı, genel anlam olarak uygulanabilen ve metaforik olarak takip edilebilen bir model olmuştur. Coğrafyaya mekânsal analiz açısından yapılan yaklaşımın köşe taşlarından biri olmuştur.

CBS yazılımlarının temelinde vektörel bazda çalışmayı esas alan topolojik veri yapısı yatmaktadır. Topoloji ile hatalar otomatik olarak tespit edilip giderilebilir.

CBS, coğrafya, kartografya, planlama, peyzaj mimarlığı ve peyzaj planlama, bilgisayar, istatistik ve matematik gibi bilim dallarından elde edilen bilgiler üzerine kurulu bir sistem olarak mekâna ait karar verme sürecinin şekillendirilmesinde önemli katkı sağlamıştır.

Vektör veriler: Konumsal nesneler (nokta, çizgi, poligon) ve Düzensiz Üçgen Ağ (TIN - Triangulated Irregular Network)
Raster veriler: Görüntü verileri, Tematik veriler, Yüzey verileridir.

Raster içindeki her hücre tek bir değere sahiptir. Bu değerin temsil edebileceği 4 genel veri tipi vardır. Bunlar nominal, kademeli, aralıklı ve oranlı veridir.

Bir arazi yüzeyini 3 boyutlu olarak tanımlayan ve yeryüzünün sürekli bir biçimde değişen topografik yüzeyini göstermek için kullanılan sayısal bir modeldir.

Dünyanın modellenmesi sürecinde mekânsal düşünme kapsamında basit coğrafi özellikler kullanılarak daha karmaşık olanlarını oluşturmak mümkündür. Poligonlar çizgilerden, çizgiler ise koordinatlarla tanımlanan noktalardan oluşmaktadır. Bu özelliklerin nitelikleri şu şekilde sıralanabilir: • Boyut,
• Dağılım,
• Pattern/ desen,
• Bitişiklik/temas (contiguity),
• Komşuluk,
• Şekil,
• Ölçek,
• Yönelme/ oryantasyon.
Karakter bu niteliklerden değildir.

Bir nesne sınıfının farklı nesne varyasyonlarına uyum sağlayan davranış ya da metoduna çok biçimlilik denir.

Coğrafi bilgi sistemleri, gerçek dünyanın bilgisayar ortamında modellenmesi ve yaratılmasıdır. Bu gereksinimlere yanıt verebilmek için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Bazı şekiller CBS ortamında gerçek dünyadaki sorulara yanıt vermesi gerekir. Yukarıdaki şekilde topografyaya bağlı olarak “hangi” bölgeler en çok risk altında sorusuna verilecek cevap bu görsel yardımı ile çözümlenebilmektedir.

Peyzaj mimarlığının coğrafi bilgi sistemleri çalışmalarındaki geçmişine bakacak olursak; Coğrafi Bilgi Sistemlerinin akademik ortamda gelişmesinde Harvard Üniversitesi Peyzaj Mimarisi ve Planlama Bölümü profesörlerinden Carl Steinitz, Howard Fisher'in geliştirdiği SYMAP yazılımı kullanarak, ilk Coğrafi Bilgi Sistemleri örneklerinden birisi olan Orta Boston'un coğrafyası üzerine çalışmıştır.

Vektörizasyon; raster formattaki verilerin vektör formattaki veriye dönüştürülmesi işlemidir. Dünya üzerinde bilinen bir yere, gerçek bir coğrafi referansa bağlı olan başka bir deyişle konumu belli olan veriye mekânsal veridir. Raster veri, Her biri eşit büyüklükteki piksellerden meydana gelen ve her pikselde ayrı bir öznitelik bilgisinin tutulduğu veri tipidir. Grafik veri; Gerçek dünyaya ait doğal veya insan yapımı özellikleri ve bilgileri, şekiller veya geometriler vasıtasıyla grafik olarak temsil eden verilerdir.

Modelleme kullanan tüm mühendislik disiplinlerinin zengin bir geçmişi vardır. Bu deneyim modelleme için temel ilkeler oluşmasında yol gösterici olmuştur. Bu ilkelerden söz edecek olursak: 
- Oluşturulacak modelin seçiminin, probleme yaklaşımda ve çözümün şekillenmesi üzerinde derin bir etkisi vardır. Yanlış bir modelleme sizi yanıltıp, ilgisiz konulara odaklanmanıza neden olur. 
- Her model farklı hassasiyet düzeyleri ile ifade edilebilir. 
- En iyi modeller gerçeğe bağlı modellerdir. 
- Tek bir model veya görünüm yeterli değildir. En iyi yaklaşımlar, modelin detayını farklı görünümlerini sağlayan, alt modellerin veya bağımsız model kümelerinin olduğu yaklaşımlardır. 

planlama ile ilgili meslek disiplinleri çok farklı  veri kaynağını bir arada tukmak ve değerlendirmek zorundadır. 

ArcInfo yazılımı model yüzeyler için iki sunum kullanmaktadır: rasterler ve TIN’ler.

Modellemede ulaşmak istediğimiz 4 temel amaç vardır. Bunlar:
- Modeller bir sistemin bulunduğu veya olmasını istediğimiz durumu görselleştirir. 
- Modeller bize sistemin yapısı veya davranışını belirlememizi sağlar. 
- Modeller bir sistemin inşaatında bize rehberlik eden bir şablon oluşturur. 
- Modeller verdiğimiz kararları belgeler

Raster, analiz yöntemlerinden biri değildir. Raster veri, Her biri eşit büyüklükteki piksellerden meydana gelen ve her pikselde ayrı bir öznitelik bilgisinin tutulduğu veri tipidir.

Bu çalışmada en ekonomik ve en uygun güzergâhın belirlenmesi için engebe-eğim vb. gibi arazinin yüzey şekillerini analiz eden çalışmaların yapılması gerekir.

Düzensiz üçgen ağ, eş yükselti eğrilerinden elde edilen ve arazi yapısını ifade etmek için kullanılan bir veri formatıdır. Yüzeyde oluşturulan üçgenlerin her bir köşe noktasının x,y,z koordinatları modellenerek oluşturulur. Sayısal Arazi Modelleri (DEM) genellikle TIN veri formatı kullanılarak üretilir.