Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 16. Deneme Sınavı

İnsanlığın yol açtığı problemlerin sebepleri demografik değişim, ekonomik kalkınma, teknolojik gelişme, kentleşme, doğal kaynakların azalması ve çevre kirliliği olarak özetlenebilir.

Drenaj ağı tespit edilmesi, su havzalarının bulunması amacıyla hidrolojik analizler yapılır.

Adres ve konum bilgileri gibi grafik olmayan verilerden oluşan sözel verilerdir.

Coğrafi bilgi sistemleri temelde iki ana soruya cevap verebilmelidir; NE: Öznitelik veya özelliklerin karakteristiği. NEREDE: Coğrafi mekânda.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.
Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalıdır.
Teodolit; yatay ve düşey düzlemlerdeki açıların ölçülmesi suretiyle mesafe ve boyut bilgisi elde etmeye yarayan hassas optik ölçüm aletidir. Radyometre; Elektromanyetik radyasyonun gücünü ölçen bir alettir.
GPS; genel anlamıyla dünya üzerinde bulunulan konumu belirleyen bir cihazdır.

Mekânsal analizler genel olarak şu şekilde gruplanabilir:
• Hidrolojik analizler (drenaj ağı tespit edilmesi, su havzaları bulunması vb.),
• Topografik analizler (bakı, eğim, vb.), 3 boyutlu analizler (görülebilirlik analizleri, görünürlük analizi, görselleştirme vb.) gibi yüzey analizleri (surfaceanalysis),
• Yoğunluk analizleri,
• Mekânsal istatistik analizleri,
• Komşuluk, yakınlık ve çakıştırma analizleri gibi konuma bağlı konumsal analizler (spatial analysis)
• Ağ analizleri (network analysis) vb.

Obje yüzeyinde derinlik farklarının bulunmadığı nesneler için kullanılan kalibre edilmiş fotoğraf makinesinden elde edilmiş bir fotoğrafın, ölçüm aleti kullanılarak alınmış koordinat verileri ile özel yazılımlar kullanılarak koordinatlandırılması işlemine tek resim değerlendirmesi adı verilir.

Topoloji sayesinde birbirine yakın olan, temas etmesi gerekirken temas etmemiş objeler yakalanır. Topoloji ile çift sayısallaştırma neticesinde oluşan parçalar ve çakışmalar temizlenir. Özelliklerde değişikliklere yol açabileceğinden yakalama, temizleme ve birleştirme toleranslarının çok dikkatli belirlenmesi son derece önemlidir.

CBS'nin ortaya çıkmasında mekânsal düşünme ve bu düşünme şekli dahilinde karar üreten meslek disiplinlerine ilişkin sorunların çözümü önemli rol oynamıştır. CBS, coğrafya, kartoğrafya, planlama, peyzaj mimarlığı ve peyzaj planlama, bilgisayar, istatistik ve matematik gibi bilim dallarından elde edilen bilgiler üzerine kurulu bir sistem olarak mekâna ait karar verme sürecinin şekillendirilmesinde önemli katkı sağlamıştır.

Nesne yönelimli veri modelinde bir nesne sınıfının farklı nesne varyasyonlarına uyum sağlayabilen davranışına ya da metoduna çok biçimlilik adı verilir. Örneğin bir konumsal nesneyi çizmek, eklemek, silmek gibi tanımlanmış temel davranışın veritabanı altında bulunan bütün shape dosyaları için geçerli olması.

Tümüyle içine düşenleri seç sorgulaması, içine düşenleri seç sorgulamasından farklı olarak belirlenen konumsal nesnenin içine düşen ve sınırları çakışmayan nesneleri seçmeye yarayan bir sorgudur. Bu sorguda belirlenen nesne içine düşen nesnelerin sınırlarına dokunamaz. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler soruda verilen tanımı karşılamamaktadır.

 Konumsal veri kalitesi CBS projelerinde önemli bir parametredir. Veri kalitesi, doğruluk ve güncel olma ile değerlendirilir. Konumsal verinin değeri zamana bağlı olarak azalır. 

Plan la ma ça lış ma la rın da çok faz la fark lı ve ri kat ma nı kul la nıl ma sı, kull a nı lan ve ri le rin ka rı şık ol ma sı, ge le nek sel yön tem ler le ha ri ta la rın ve is tat is tik le rin çok sık gün cel len me me si, ya pı lan ça lış ma la rın farkl ı ku rum lar ya da fark lı mes lek disip lin le ri ara sın da et kin bir bil gi pay la şı mı alt ya pı sı ge rek tir me si ne den le riyl e, coğ ra fi bil gi sis tem le ri ge le nek sel yön tem le re gö re sağ la dı ğı avan taj lar açı sın dan plan cı lar için son de re ce ya rar lı ol mak ta dır.

Raster veri modeli gridleri kullanır. Grid hücresi bir birimdir veya bir tek özniteliği taşır. Raster yapıdaki nokta ve çizgilerin bir hücrenin merkezine yönelmesi gerekmektedir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.
Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalıdır.
Vektörizasyon; raster formattaki verilerin vektör formattaki veriye dönüştürülmesi işlemidir. Lejand; haritalardaki şekillerin, gösterimlerin anlamlarını açıklayan tablodur.
Rektifikasyon ise raster veya vektör verilerdeki geometrik bozukları giderme ve gerçek dünya koordinatlarına uygun olarak düzeltme işlemidir.

Soru katman yapısını tanımlamaktadır. CBS verileri katman yapısı kullanılarak görüntülenmektedir. Katman yapısının temel ilkesi, farklı temalardaki yeryüzü elemanlarını farklı konumsal nesneler olarak gruplamak ve bu nesneleri konumsal veri olarak işlerken ortak grup özelliklerini kullanmaktır.

Dünya üzerinde bilinen bir yere, gerçek bir coğrafi referansa bağlı olan başka bir deyişle konumu belli olan veriye mekânsal veri denir.

Veriler CBS kullanımında kolaylıkla güncellenebilmektedir.

Ağ analizi (network analysis): Karayolları, uçuş rotaları, enerji nakil hatları gibi çizgisel özellikler ağ yapısına sahiptir. Bu tarz verilerin dağıtım sistemlerinin, en kısa, en hızlı, en ekonomik ve uygun rotaların analiz edilmesi gibi işlemler ağ analizi ile gerçekleştirilir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir.Kartografya; Bir harita yapmak için, mekânsal veri toplama işleminden, toplanan bu bilgileri işleme, grafik hale getirme ve harita basımına uygun olarak yapılandırmaya kadar tüm aşamalardaki çalışmaları içeren bilim ve sanat dalındır. Jeodezi; Dünyanın şekli ve ölçüleriyle ilgilenen bilim dalıdır. Veritabanı; Bilgisayar ortamında sistematik olarak saklanan ve birbirleri arasında ilişki kurulacak şekilde yapılandırılmış veriler topluluğudur. Mekânsal Veri; Dünya üzerindeki doğal ve insan yapımı özellikler ile sınırların coğrafi konumlarını ve karakteristiklerini tanımlayan bilgileri içeren veridir.