Coğrafi Bilgi Sistemleri Final 4. Deneme Sınavı

Mc Harg’ın söylemiyle yapılacak bir çalışmada, değerlendirilmesi gereken mekânsal veri sayısı beşten daha fazla ise insanın değerlendirme yetenekleri dahilinde bu çalışmanın sağlıklı olarak yapılması mümkün değildir. Bu fikir, dünyada coğrafi bilgi sistemlerinin ortaya çıkmasında etkin olan temel unsur olmuştur.

Tespit esnasında kullanılacak kriterler; trafik yoğunluğu ve kaza riski en az olan yolların kullanımı, ekolojik açıdan hassas olan bölgelerin olası kazalarda atık yüklü araçlar için trafiğe kapanması, trafik akışının hızlı olduğu otoyolların kullanılmaması, yerleşim merkezlerinden geçmemesidir.

Veriyi bir bütün olarak resim, spektral veya tematik olarak temsil eden eşit aralıklı hücresel dikdörtgenlere Raster denir.

sonuç haritası

Bilgisayar ortamında sistematik olarak saklanan ve birbirleri ile ilişki kurulacak şekilde yapılandırılmış veriler topluluğuna veritabanı adı verilir. Bu verilere gerektiğinde kolay erişim sağlanmalı, güncelleme, değiştirme ve taşıma gibi işlemler yapılabilmelidir.

Kalıtım, bir nesnenin diğer bir nesnenin özelliklerini elde edebildiği sürece denir. Bu durum sınıflandırma kavramını desteklediği için önemlidir. Örneğin ArcInfo yazılımında, kendi oluşturduğunuz bir konumsal nesne (feature) tipinin kalıtım yoluyla standart konumsal nesnelerin davranışlarını sergilemesini sağlayabilirsiniz.

Bir konumsal nesne ile ilişkilendirilebilen ve konumsal olmayan her türlü veriye öznitelik verisi adı verilir.

Topolojik vektör modeli, çizgiyi (arc) temel birim olarak kullanır. Arc’lar kullanılarak da alanlar (poligonlar) oluşturulur.

ArcView, MapBasic, Global Mapper, SmallWorld yazılımları CBS yazılımlarıdır. SolidWorks ise makina mühendisliği alanında kullanılan bir programdır.

GPS’in çalışma şekli, alıcıları sayesinde dünya etrafında dönen uydulardan konum bilgilerini alması prensibine dayalıdır. GPS üzerindeki alıcı ile uydu arasındaki mesafenin hesaplanması coğrafi konumun belirlenmesini sağlamaktadır. GPS uyduları konum ve zaman verileri gönderirler. Işık hızında seyahat eden bu uydu sinyalleri GPS alıcıları tarafından algılandığında, sinyalin çıkış ve alınması arasındaki geçen süre kullanılmak suretiyle GPS uyduları ve GPS arasındaki mesafe hesaplanmaktadır. En az 4 GPS uydusunun verisi alındığında 3 boyutlu konum bilgisi elde etmek mümkün olmaktadır.

Süreklilik gösteren yüzeyleri, birbirine komşu ve birbirleri ile ilişkilendirilmiş üçgenler serisiyle ifade eden bir veri modeli ne TIN (Triangulated Irregulat Network) adı verilir.

MapX: Visual Basic, Visual C++ ve Delphi gibi programlama dilleri kullanılarak herhangi bir uygulamayı harita uygulamalarına entegre etmeyi mümkün kılan bir MapInfo yazılımıdır. MapInfo Professional veya MapBasic olmadan da her makinada çalışabiliyor olması etkin uygulamaların gerçekleştirilmesinde önemli tasarruf imkânı da sağlamaktadır.

Mekânsal analiz; yakınlık, mekânsal görülebilirlik, eğim, iki nokta arasındaki yükselti ve mesafe farkı, ağ analizleri gibi mekânsal boyutları içine alan bir kavramdır.

Bazıları için, merkezi yer teorisi, Dünya’nın üzerindeki dokulara ve kalıplara neden olan süreçleri anlamayı ve modellemeyi amaçlayan bir yaklaşımdır ve coğrafyaya mekânsal analiz açısından yaklaşmayı sembolize eder. Ancak bunun yanında, alanın bütün bilim insanları için, merkezi yer teorisi coğrafyada mekânsal düşüncenin gücünün bir örneklenmesidir.

Ekolojik hassasiyet açısından uygunluk derecelendirmesi yapılması için tarım ve orman alanlarının paftaları çakıştırılmıştır.

TIN’lar kütle noktalarından oluşur. Bu yüksekliği olan noktalar çeşitli kaynaklardan toplanır. TIN’lar genellikle fotogrametrik enstrümanlardan toplanır. TIN’lar araştırma verilerinden, sayısallaştırılmış eş yükselti eğrilerinden, z-değerleri olan rasterlerden, dosyalardaki ve veritabanlarındaki nokta kümelerinden ve başka TIN’lardaki işlemlerden oluşturulabilir. Üçgenleme, girdi noktalarının nokta kümeleri üzerinde gerçekleştirilir. TIN’daki her yüzey, üç boyutlu uzaydaki bir düzlemin parçasıdır. TIN’daki bütün yüzler, komşuları ile kesinlikle her düğümde ve her kenar boyunca birleşir. Yüzeyler birbirleri ile kesişemez. Bu bilgiler doğrultusunda TIN’daki yüzeyler tek kenar boyunca değil her kenar boyunca birleşir.

Girdi veri kümelerinin geometrisini ve niteliklerini birleştirerek bileşik bir harita oluşturma işlemine çakıştırma analizi adı verilir.

Bilgisayar teknolojilerinin gelişiminden önce, geniş miktarda konumsal bilginin depolanmasını, işlenmesini ve analiz edilip yorumlanmasını sağlayan hiçbir yol bulunmamaktadır. Bu engellere karşın, MC Harg’ın yöntemi üst üste bindirilen haritaları kullanmak olmuştur. “Bir resim bin kelimeye değer” mantığından yola çıkan MC Harg, görsel olarak sergilenen mekansal verilerin geniş miktarda bilgi içereceğine dikkati çekmiştir.

CBS’de yer alan 3 boyutlu analizler ya da yüzey analizleri, arazide iki nokta arasındaki düşey mesafenin hesaplanması, eğim açısından en yüksek eğimli ya da en düşük eğimli yerlerin tespit edilmesi, planimetrik alanın ve yüzey alanının, hacmin hesaplanması, kazı dolgu miktarı hesaplanması, alana ilişkin özelliklerin model üzerinde gösterilmesi, görünürlük analizlerinin yapılması, farklı açılardan alanın görselleştirilmesi, sanal olarak alan üzerinde uçuş yapılması gibi işlemlerin yapılmasını kapsar.

Konum bilgisi içeren veya harita üzerinde bir lokasyona bağlanmış her türlü veri mekânsal veri olarak tanımlanabilir.