Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "günlük" anlamına gelmez?
anı |
rûznâme |
yevmiyyât |
journal |
diary |
“Günlük”, “günce” kelimelerinin bugünkü anlamda dilimizde kullanılması ve bir türü karşılamak üzere kavramlaşması oldukça yenidir. İngilizcede “diary”, Fransızcada “journal”, Arapçada “yevmiyyât” kelimeleriyle karşılanan günlük, eski Türkçede “rûznâme” kelime/kavramlarıyla karşılanmıştır.
2.Soru
Aşağıdaki biyografik eserlerden hangisi Mithat Cemal Kuntay'a ait değildir?
İstanbul ve Pierre Loti |
Mehmed Âkif-Hayatı, Seciyesi, Sanatı |
İstiklâl Şairi Mehmed Âkif |
Namık Kemal: Devrin Olayları ve İnsanları Arasında |
Sarıklı İhtilâlci Ali Suavi |
İstanbul ve Pierre Loti (1958) Abdülhak Şinasi Hisar tarafından yazılmıştır. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.
3.Soru
Röportajla ilgili verilen bilgilerden hangisi bu yazım türünün edebi yönünü vurgulamaktadır?
Röportajlarda anlatılanların doğruluğu, konuşma, bilgi toplama ve fotoğraflarla desteklenir. |
Röportajda anlatılanlar,birbiriyle çelişmeden bir mantık çerçevesine oturtulur. |
Resimler, fotoğraflar, inandırıcılık açısından röportajların en güçlü dayanaklarıdır. |
Röportajın inandırıcılığı gerçeklere dayanmasıyla doğrudan ilişkilidir. |
Röportaj konusunda yazılmış bir şiirden, söylenmiş bir türküden, yakılmış |
Röportajın etkisi değişik anlatım biçimlerini özgürce kullanmasından gelir. Somut bir toplum gerçeği ya da sorunu dile getirilirken o konuda yazılmış bir şiirden, söylenmiş bir türküden, yakılmış bir ağıttan yararlanılır. Bu özellik röportajın edebi yönünü vurgularken diğer özellikler inandırıcılık özelliğini vurgulamaktadır.
4.Soru
Röportajı diğer düşünce yazılarından daha zengin kılan özellik hangisidir ?
Uzun olması |
Belgelere dayanıyor olması |
C¸ok yönlü anlatım olanaklarının kullanılabilmesi |
Dayandığı sağlam bir düşünce ve tezin olması |
Yazarın yaşam gerçeğinden yola çıkarak ona yeni boyutlar ve yorumlar getirebilmesi |
C¸ok yönlü anlatım olanaklarının kullanılabilmesi, röportajı diğer düşünce yazıla- rından daha zengin kılar. Doğru yanıt C'dir.
5.Soru
I- Arapça’da yazılı nesne, yazılmış şey anlamına gelir.
II- En eski haberleşme araçlarından biridir.
III- En eski örnekleri Cicero tarafından yazılmıştır.
IV- Yalın ve içtendir.
V- Sınırsız bir konu alanı vardır.
Yukarıdakilerden hangisi/leri mektup ile ilgili söylenebilir?
I-II-IV |
I-II-III-V |
I-III-IV-V |
I-II-IV-V |
II-IV-V |
“Mektup”, kelime olarak Arapçada “yazılı nesne, yazılmış şey” anlamına gelmektedir. En eski haberleşme araçlarından biri olan mektup, sosyal yaşantımızda sıkça başvurduğumuz yazılı bir anlatım türüdür. Edebiyatın en eski türlerinden biri olan mektubun yazıyla yaşıt olduğu söylenebilir. Yazının bulunuşuyla birlikte mektuplaşmalar da başlamıştır. Ancak Latin yazarı Ciceron’un bu türe kimliğini kazandırdığı bilinmektedir (Özdemir, 1981, 167). Bu türün elde bulunan en eski örnekleri Mısır firavunlarının yazdığı diplomatik mektuplar (MÖ XV.-XIV. yüzyıllar) ile Hitit krallarının Boğazköy arşivinde bulunan mektuplardır. Mektuplar yalın ve içtendir. Konu alanları sınırsızdır. Yaşamın ve yaşanılanların değişik yönleri (gözlemler, duygular, dedikodular, haberler, düşünceler, yorumlar, kaygılar, korkular, özlemler, istekler vb.) mektupların konusu olabilir.
6.Soru
Mektup türünün gelişimi ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Çiçero- Mektup türünün en önemli ismidir. |
Aretino- Rönesans İtalya’sında mektup türünün önemli ismidir. |
Voltaire- Mektup türünün en büyük ustasıdır. |
Tasso- 15.yy -19.yy Avrupa’da yazdığı mektuplar bu türe verilebilecek güzel örneklerdendir. |
Hz. Muhammed- Değişik toplulukları İslamiyet’e davet etmek için mektuplar yazmıştır. |
Latinlerde iyice işlenen ve gelişen mektup türünün bu dönemdeki en belirgin ismi Çiçero’dur. Konularının çeşitliliği ve yazanların kişilikleriyle zenginleşen mektuplara, Orta Çağ’ın skolastik düşüncesinden sonra başlayan hümanizmin ilk yayılışı sırasındaki Rönesans İtalya’sında rastlanır. Bu dönemde Aretino, Tasso ve Ariosto’nun mektupları önemlidir. Avrupa’da 15. yüzyıldan 19. yüzyıla gelinceye kadar Machiavelli, Michalengello, Mozart, Vagner, Racine, Leopardi, Goethe, Schiller, Madame de Sevigne, Dostoyevski, Puşkin gibi sanatçıların yazdıkları mektuplar bu türün güzel örneklerini oluşturmaktadır. Türün en büyük ustasının Voltaire olduğu bilinmektedir. Avrupa edebiyatlarında olduğu gibi Doğu edebiyatlarında da mektubun tarihi eskidir. İslamiyet’ten önce Arap edebiyatında bir tür olarak mektup vardı. “Mükatebe” ve “Mürasele” denilen bu tür, İslamiyet’in ilk yıllarında da kullanılmıştır. Bu dönemde Hz. Muhammed’in değişik toplulukları İslamiyet’e davet etmek üzere yazdığı mektuplar önemlidir.
7.Soru
Seçeneklerde verilen yazı türlerinden hangileri birbirine oldukça yakın olmalarına rağmen, birisinde merkezde insan varken diğerinde çevredeki insanlar da ön plana çıkar?
Otobiyografi / Monografi |
Sanatsal Biyografi / Bilimsel Biyografi |
Fiziki Portre / Ruhsal Portre |
Monografi / Nekroloji |
Otobiyografi / Anı Yazısı |
Otobiyografi ile anı/hatıra türü birbirine oldukça yakındır. Fakat otobiyografide
merkezde yazarın kendisi vardır; bir nevi yazar kendi dünyasına bakar, öznel bir yaklaşım söz konusudur; anı/hatırada ise çevredeki insanlar da
ön plana çıkar.
8.Soru
Anı türü en çok hangi alanla benzerlik ilişkisi içindedir?
Coğrafya |
Tarih |
Psikoloji |
Biyografi |
Seyahatname |
Anı türü, olayların yaşanması ve tarihi bir sıra izlemesi bakımından en çok tarih alanı ile benzerlik gösterir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dünya edebiyatında ilk biyografi örneğidir?
Mağara resimleri |
Mezar taşları |
Yazılı anıtlar |
Paralel Yaşamlar |
Kitabeler |
A, B, C, E şıklarındaki örnekler, eski zamanlarda başlı başına bir tür olarak ortaya çıkmadan önce biyografi diyebileceğimiz bazı yazılardır. Edebiyatın bir türü olarak biyografinin öncüsü, MS 46-120 yılları arasında yaşamış olan Yunanlı deneme, tarih ve biyografi yazarı Plutarkhos gösterilmektedir. Plutarkhos’un 23 Yunanlı ile 23 Romalının hayatlarını çifter çifter birbirine paralel olarak kaleme aldığı Paralel Yaşamlar kitabı dünya edebiyatında ilk biyografi örneği olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap D’ dir.
10.Soru
Bilgiyi çarpıcı bir dille okura ileten, okuyucuyu sıkmadan, kendini okutan, gücünü, inandırıcılığını belgelerden alan, okuyucuyu belgelerin de ötesine geçiren
bir yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
Mülakat |
Roman |
Öykü |
Röportaj |
Ağıt |
Röportaj, bilgiyi, haberi, gerçeği açık, yalın, çarpıcı bir dille okura ileten, okuyucuyu sıkmadan, kendini okutan, gücünü, inandırıcılığını belgelerden
alan, okuyucuyu belgelerin de ötesine geçiren bir yazı türüdür.
11.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi bilimsel biyografiye örnek olarak gösterilir?
Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser |
Ömer Seyfeddin: Ülkücü Bir Yazarın Romanı |
Beş Şehir |
Bir Bilim Adamının Romanı |
Defterimde Kırk Suret |
Mehmet Kaplan’ın, Tevfik Fikret Devir-Şahsiyet-Eser (1971), İsmail Parlatır’ın, Recaizade Mahmut Ekrem (1995), Ö.Faruk Huyugüzel’in, Hüseyin Cahit Yalçın’ın Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerinde Bir Araştırma (1984) isimli çalışmaları bilimsel biyografiye örnektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
12.Soru
İlk siyasi söylev örneği hangisidir?
Orhun Yazıtları |
Nutuk |
Retorika |
De republica |
Fusulül Medeni |
Orhun Yazıtları’nın edebiyatımızdaki ilk siyasi söylev örneği olduğu bilinmektedir. Bu yazıtlar; 732’de dikilen Kül Tigin, 735’te dikilen Bilge Kağan, 720-725 yıllarında dikilen Tonyukuk yazıtlarıdır.
13.Soru
Seçeneklerde veriler Biyografi özelliklerinden hangisi doğru olarak verilmiştir?
Monografinin bir alt kavramıdır. |
Sanallık vurgusu ön plana çıkar. |
Kişileri, içinde yetişmiş olduğu maddi ve manevi çevre içerisinde kişiliği ve eserleri çerçevesinde anlatır. |
Ele aldığı kişiyi bütün yönleriyle anlatan oldukça hacimli eserlerdir. |
Eski Türk edebiyatında biyografiye "Durum Tercümesi" adı verilmiştir. |
“Biyografi”, otobiyografi ve monografiyi de içinde barındıran bir üst kavramdır yani monografinin bir alt kavramı değildir. Biyografilerde sanallık değil bir gerçeklik vurgusu ön plana çıkar. Biyografiler sadece hacimli eserlerden oluşmaz.Kısa biyografiler de bulunmaktadır. Eski Türk edebiyatında bu tarz yazılara "Durum Tercümesi değil; “Tercüme-i Hal” ya da “Hal Tercümesi” denilmekteydi. C seçeneğinde yer alan "Kişileri, içinde yetişmiş olduğu maddi ve manevi çevre içerisinde kişiliği ve eserleri çerçevesinde anlatır." ifadesi ise doğrudur.
14.Soru
Aşağıdaki yazı türlerinden hangisinin röportaj türüyle diğerlerine nispeten daha uzaktır?
Biyografi |
Deneme |
Gezi Yazısı |
Hikaye (öykü) |
Roman |
Gezip görmeye, incelemeye, soruşturmaya, ilgililerle görüşüp konuşmaya dayanan röportajın bu özelliklerinden dolayı diğer yazı türleriyle hatta
öykü, roman ve tiyatro türleriyle sıkı bir ilişki içinde olduğu söylenebilir. Röportaj hem gezi yazılarının hem de makalenin özelliklerini taşır. Röportajlarla biyografi türü birbiriyle karşılaştırıldığında röportajda anlatılan kişinin konuşmalarına yer verilirken biyografide bu olmayabilir. Genelde röportajlar yaşayan sanatçılarla yapılır. Her iki tür de belgelere dayandırılır. Ancak biyografilerde hayatı yazılan kişi hakkında yorum yapılmaz.
Röportajlarda ise kişisel yorum vardır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ahmet Hamdi Tanpınar'ın geniş bir çerçeveden tarihsel, kültürel, mimari, yaşayış boyutlarıyla ele
alıp anlattığı Beş Şehir isimli monografik eserinde incelenen şehirler arasında yer almaz?
Ankara |
İzmir |
İstanbul |
Bursa |
Konya |
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Yahya Kemal üzerine yazdığı monografisinin yanı sıra İstanbul, Ankara, Konya, Erzurum ve Bursa’yı geniş bir çerçeveden tarihsel, kültürel, mimari, yaşayış vs. boyutlarıyla ele alıp anlattığı Beş Şehir isimli şehir monografisi de bulunmaktadır. İzmir incelene şehirler arasında değildir. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.
16.Soru
Cumhuriyet Dönemi Sosyal Toplumcu Gerçekçilerinden ikinci kuşağın dönem özelliği aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Eserlerinde genelde bireysel konulara yer vermişlerdir |
Reşit Enis Aygen,Hakkı Süha Gezgin bu dönemin temsilcilerinden sayılır. |
Bu dönemde en çok işlenen konulardan biri özlemdir. |
Köylü, alt gelir problemi köyden şehre göç ediş anlatılır ve temsilcilerinden biri Orhan Kemal'dir. |
Bu dönemde verilen eserlerde İstanbul ve çevresi konu edinmiştir. |
Toplumcu Gerçekçilerden ikinci kuşağın en belirgin özelliği köylü ve alt gelir sınıfında olan insanların problemleri ile köyden şehre göç eden insanları yaşadığı problemlerdir. Bu dönemde eserler veren yazarlardan biri de Orhan Kemaldir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangi ismin gezi yazısı yoktur?
Montaigne |
Charles Dickens |
Gustave Flaubert |
Henry James |
Pierre Loti |
Montaigne, dışındaki isimlerin gezi yazıları mevcuttur.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat öncesinde gezi yazısı kapsamına girer?
Siyasetname |
Seyahatname |
İskendername |
Divan |
Kronik |
Tanzimat öncesinde seyahatname adı altında gezi yazılarına rastlanmaktadır.
19.Soru
Bilimsel anlayışa bağlı olarak söz konusu kişiye ait bilgiler, bir mantık silsilesi içerisinde, mesela kronolojik düzende, alt başlıklar hâlinde; doğumu, yetişmesi, eğitimi, dönemi içerisinde konumu, eseriyle tuttuğu yer, başarıları, serinin özellikleri; şekli, içeriği vs. bölümler hâlinde verilip bütün bunlar eleştirel bir tutumla ele alınıp bilgi ve belgelerle desteklenmeye çalışılıyorsa bu tarz biyografilere ................ denir. Yukarıdaki tanımdaki boşluk, aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile doğru olarak tamamlanır?
Biyografik roman |
Hal tercümesi |
Yaşam öyküsü |
Monografi |
Bilimsel biyografi |
Bilimsel anlayışa bağlı olarak söz konusu kişiye ait bilgiler, bir mantık silsilesi içerisinde, mesela kronolojik düzende, alt başlıklar
hâlinde; doğumu, yetişmesi, eğitimi, dönemi içerisinde konumu, eseriyle tuttuğu yer, başarıları, eserinin özellikleri; şekli, içeriği vs. bölümler hâlinde verilip bütün bunlar eleştirel bir tutumla ele alınıp bilgi ve belgelerle desteklenmeye çalışılıyorsa bu tarz biyografilere “bilimsel biyografi” denir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi edebî türlerin “en ziyade ferdî olanı” değerlendirmesinde bulunmuştur?
Yahya Kemal |
Namık Kemal |
Behçet Kemal |
Ahmet Haşim |
Reşat Nuri |
Nitekim edebî türlerin “en ziyade ferdî olanı” değerlendirmesinde bulunan Yahya Kemal, bir kısmını yazıp yayımlamasına rağmen, hatıraların okuyucu tarafından şüphe ve tereddütle karşılanacağı ihtimali üzerinde durur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ