Necati Cumalı'nın Yeşil Bir At Sırtında (1991) adlı eseri Cumhuriyet sonrası dönemde kaleme alınmış ve yayımlanmış kültür, sanat ve edebiyat tarafı ağır basan anılardandır. 

Sait Faik Abasıyanık

Deneme

Dilimizde, mektup karşılığı olarak kullanılan kelimelerin fazlalığı dikkat çekmektedir. Dostluk, kardeşlik, sevgi belirten mektuplara; “muhabbetname” “meveddetnâme”, “uhuvvetnâme”; rütbe olarak astın üste yazdığı mektuplara; “arıza”, “şukka”; alçak gönüllüğü göstermek için bazen “varakpâre” dendiği görülmektedir. Âşık edebiyatında mektuba; “kağıt”, “gam yükü”, “gönül dili”, “çile bohçası” şeklinde isimler verilmiştir.

Türk edebiyatında söylev türünün gelişimine değinmeden önce dünya edebiyatındaki gelişimi üzerinde kısaca durmak gerekir. Söylev ile ilgili en önemli kaynak eserin Aristo tarafından MÖ 330 yılında Retorika adıyla yazıldığı bilinmektedir. Aristo’dan önce de çeşitli söz söyleme sanatları yazılmıştır ancak Aristo onların retorikteki kanıtlama ögesini tümüyle göz ardı ettiklerinden ve dinleyicilerde heyecan yaratma gibi özle ilgisi olmayan konuları önemsemelerinden yakınmıştır. Heyecan uyandırmanın önemini Aristo da kabul etmiş ancak heyecanın konuşmanın kendisiyle uyandırılması gerektiğini ileri sürmüştür. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın E şıkkı olduğu anlaşılacaktır.

Stefan Zweig’in "Dünya Fikir Mimarları" ise dünya edebiyatında edebî biyografilerin önemli örneklerinden birisidir.

Nutuk, 1920'li yıllarda Rusça'ya çevrilmemiştir.

Mülakat türünün belli başlı temsilcileri ve eserleri
şunlardır:
• Ruşen Eşref Ünaydın; Anafartalar Kumandanı
Mustafa Kemal ile Mülakat, Edebî Ziyaretler
ve Mülakatlar
• Hikmet Feridun Es, Bugün de Diyorlar ki
• Mustafa Baydar, Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar
• Gavsi Ozansoy, Edebiyatımızda Dünküler
mi Bugünküler mi Daha Kuvvetli, 40 Yıl
Sonra Diyorlar ki, Beş Kuşak Konuşuyor
• Yaşar Nabi, Edebiyatçılarımız Konuşuyor

Nutuk’un; 1927, 1934, 1950, 1963, 1973, 1978, 1984 yıllarında Türkçe baskıları yapılmıştır. 1927 yılında İtalyanca ve Almancaya, 1929 yılında Fransızca ve İngilizceye çevrilmiştir.

Bir yazarın kendi yaşam öyküsünü yazmasıyla ortaya çıkan biyografiye “otobiyografi” veya “öz yaşam öyküsü” denir.

1980 sonrası Türk edebiyatın­da postmodern bir anlayışın yaygınlaşmaya başla­masıyla türler arasında da daha güçlü geçişler söz konusu olmuştur. Daha doğrusu postmodern anla­yışın türler arası ayrımı ortadan kaldırma, çok üs­luplu, çok değişik türlerdeki metinlerin özellikleri­ni barındıran metinlerarası eserler yazma anlayışına bağlı olarak biyografik roman tarzındaki eserlerde de bir değişme dikkatimizi çeker. Kimi zaman ya­kın akrabalar, kimi zaman tarihî kişilikler, bu kez modern roman anlayışını bir kırma girişimi ola­rak biyografiyi bir malzeme alarak ortaya çıkarlar. Mesela Nermin Bezmen’in kendi dedesinin hayat hikâyesini anlattığı Kurt Seyt ve Shura ile Kurt Seyt ve Murka isimli eseri, Ayşe Kulin’in bir hayli ilgi çe­ken ve kuzeni Aylin Devrimer’in hayatını anlattığı Adı: Aylin’i, Hıfzı Topuz’un hem tarihsel romanın hem de biyografik romanın özelliklerini taşıyan eseri Meyyale ile Mediha Sultan’ı anlattığı Paris’te Son Osmanlılar’ı, Atilla Şenkon’un Nazlı Eray’ın fantastik roman anlayışına bağlı olarak onun haya­tını da fantastik bir çerçevede ele aldığı Bütün Düş­ler Nazlı’dır’ı bu çerçevede dikkat çeken biyografik romanlardan bazılarıdır. Doğru cevap E’ dir.

Edebiyat eseri ile anıyı birbirine yaklaştıran temel değer, anlatılanların kurgusallığı ile dil ve üslubu olarak söylenebilir.

Oğuz Atay’ın bilim adamı ve hocası Prof. Dr. Mustafa İnan’ın hayatını anlattığı ve
1975’te yayımlanan Bir Bilim Adamının Romanı adlı eseri gerçekten bir roman
kurgusuna ulaşan biyografik roman diyebileceğimiz bir eserdir. Diğer eserler ise  Edebiyatımızda Cumhuriyet sonrası dönemde yazılan portre eserlerinden bazılarıdır.

Bölgesel röportaj

Mektuplar yalın ve içtendir. Konu alanları sınırsızdır. Yaşamın ve yaşanılanların değişik yönleri (gözlemler, duygular, dedikodular, haberler, düşünceler, yorumlar, kaygılar, korkular, özlemler, istekler vb.) mektupların konusu olabilir. Dil ve anlatım özellikleri bakımından toplumsal yaşamın değişik görünümlerinden kesitler sunduğu için bir bakıma tarih belgesi niteliği taşırlar. Yazanın iç ve dış yaşamından seçilmiş kareler, haberler, çevresi üzerine yaptığı gözlemler, yorumlar mektubun konusu içinde yer alabilir. Tıpkı günlük ve anılar gibi mektuplarda da yazar kendisini içinde yaşadığı ortamdan soyutlayamaz; kendisiyle birlikte çevresini ve o zaman dilimini de anlatır. Temel özelliklerinin doğallık, yalınlık ve içtenlik oldukları söylenebilir. Bu bilgiler ışığında doğru cevabın C şıkkı olduğu anlaşılacaktır.

Söylevler çok çeşitli konularda verilebilir. Ortak özellik, bir topluluk karşısında söylenmek için hazırlanmış ve söylenmiş olmasıdır. Söylevlerde öncelikle konu ve amaç belirlenir; hitap edilecek toplumun kültür, bilgi ve görgü seviyesi göz önüne alınır. Konuya uygun malzemeler, inandırıcı kanıtlar toplandıktan sonra konuyla ilgili incelemeler ve gözlemlere geçilir. Gereken ön hazırlıklar bittikten sonra fikirlerin önem sırasına göre öncelikleri belirlenir ve konu belli bir plana oturtulur. Metnin giriş bölümünde amaç dile getirilir. İsteğe bağlı olarak dikkat çekmek amacıyla bu bölümde bir özdeyiş, bir olay ya da bir anıya yer verilebilir. Gelişme bölümünde ise konu ayrıntılı olarak ele alınır. Konuyla ilgili tezler ileri sürülür, düşünceler dile getirilir, örnekler verilir, belgeler, kanıtlar sunulur. Karşıt görüşler ele alınarak çürütülmeye çalışılır. Ele alınan konuyla ilgili olarak kesin bir yargıda bulunulmaya çalışılır. Sonuç bölümü söylevin en önemli bölümüdür.

Cumhuriyet Dönemi’nde biyografik roman diyebileceğimiz ilk eserlerden biri, Hasan Ali Yücel’in 1932’de basılan Goethe Bir Dehanın Romanı’dır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Anadolu Notları, Reşat Nuri Güntekin'in eseridir.

Mektup türüne Latin Yazar Ciceron kimlik kazandırmıştır.