Yanıt Açıklaması:

Kazanılmış rol,bireyin kendi çabasıyla kazandığı roldür. Statü ise, bir toplulukta, başkaları tarafından atfedilir. Bireye doğumuyla birlikte verilen ve genellikle yaş, cinsiyet, doğum yeri ve aile gibi değişmeyen roller verili rollerdir. Toplumda istenilir şeylere sahip olma ve istenmeyen şeylerden kaçınmakorunmaya ilişkin fırsatlar 'Yaşam fırsatları' olarak adlandırılır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

E şıkkı harici diğer şıklar, teknolojiyle ilgili ortaya atılan görüşlerdir. Kültürel gecikme kavramı ise, toplumsal ve kurumsal değişmenin, her zaman teknoloji kadar hızlı olamayabileceğini ifade eder. 

Yanıt Açıklaması:

Toplumu konu edinen ve dünyanın farklı bölgelerinde geliştirilen çeşitli düşüncelerin varlığına karşın modern anlamda bir bilim dalı olarak sosyoloji, 19. yüzyılda Avrupa’daki özgün koşulların ürünü olarak ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sayfa 8 Şekil 1'de görüldüğü üzere sosyolojik çözülmenin katmanları farklıdır. İç savaşın toplumsal nedenleri makro düzeyde, terör örgütlerinin incelenmesi ise mezzo düzeyde çözümleme gerektirmektedir. Bu bilgilerin ışığında doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt Açıklaması: Adam Smith’in “bireysel çıkarlara ilişkin çaba bütün toplumun gelişimine yardım eder” ifadesi kapitalizmin temel felsefesini yansıtmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojiyi modern Batı dünyasına ait bir olgu olarak görme konusunda güçlü bir eğilim olmasına karşın, uzun zaman önce dünyanın başka bölgelerinde İbn Haldun gibi düşünürlerin sosyolojik nitelikte düşünce ve kuramlar geliştirdikleri bilinmektedir. İbn Haldun toplumların yapısı ve toplumsal değişme konularında düşünceler üreten ve sosyolojinin önemli tarihsel öncüllerdendir (Ritzer ve Goodman, 2004: 6). İbn Haldun’un 19.yüzyılda Avrupa’da tercüme edilen Mukaddime adlı kitabı bazı otoriteler tarafından sosyolojinin konularına ilişkin önemli bir öncül olarak vurgulansa da Batıda göz ardı edilmiştir (Meriç, 1993: 68-69). Tunus, Fas, İspanya ve Cezayir’de, elçilik, bakanlık, bilginler konseyi üyeliği gibi çeşitli görevlerde bulunan İbn Haldun sosyolojik düşünce ile tarihsel gözlem arasındaki bağı vurgulamış, çağdaş sosyoloji ile ortak yönler içeren birçok düşünce geliştirmiştir. Toplumun bilimsel olarak incelenmesine, deneysel araştırmaya ve toplumsal olguların nedenlerinin araştırılmasına önem vermiştir. Politika ve ekonomi gibi toplumsal kurumlar ve ilişkileri üzerinde dururken ilkel ve modern toplumların karşılaştırılması gibi konularla da ilgilenmiştir (Ritzer ve Goodman, 2004: 6). Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eğitim ve refah seviyesi düştükçe şiddet, kavga, dayak, cinsel suçlar artmaktadır. Bu doğrultuda doğru cevap A şıkkında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar toplumlar halinde yaşarlar. Bireylerin davranışları ve toplumsal koşullar arasında güçlü bir etkileşim söz konusudur. Bireyin toplumsal bağlam içindeki yerini kavrayabilmesi, davranışlarını ve toplumsal olguları anlayabilmesi için sosyolojik anlayışa gereksinim vardır. Bu dünyanın ve toplumsal yaşamın nasıl ortaya çıktığı, anne-babalarımızın ya da dedelerimizin yaşam koşullarının neden çok farklı olduğu, gelecekte yaşantımız ne yönde değişecek gibi sorular hepimiz için büyük önem taşımaktadır. Sosyoloji bu sorulara yanıt vermek üzere gelişmiş bir sosyal bilimdir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Kültür ögelerini beş grupta sınıflandırabiliriz (Bozkurt,2006). Bunlar; değerler, inançlar, semboller, dil ve normlardır; ancak örfler bu gruplama içinde yer almaz.

Yanıt Açıklaması:

Sosyolojik perspektif için gerekli temel kavramsallaştırmalar aşağıdaki gibi sıralanabilir (Bilton vd.,2008: 5; Andersen ve Taylor, 2010: 19):

• Toplumsal yapı: Birlikte toplumu oluşturan toplumsal kurumlar ve toplumsal ilişkiler bütünü.

• Toplumsal kurumlar: Aile, din, ekonomi, evlilik, yönetim gibi belirli ve kabul edilmiş amaçlara dönük kurulu ve organize toplumsal davranış sistemleri.

• Toplumsal değişme: Toplumsal yapıda, kurumlarda ve ilişkilerde yaşanan dönüşümler.

• Toplumsal etkileşim: İki ya da daha fazla insan arasındaki anlam atfedilen davranışlarla ortaya çıkan süre.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun’un 19.yüzyılda Avrupa’da tercüme edilen Mukaddime adlı kitabı bazı otoriteler tarafından sosyolojinin konularına ilişkin önemli bir öncül olarak vurgulansa da Batıda göz ardı edilmiştir. Lubâb'ul-Muhassal, Fahressin Razi'nin El-Muhassal isimli kitabının bir özeti ve yorumu olup, İbn Haldun'un 19 yaşında kaleme aldığı kitabıdır. Sifâu's-Sâil li-Tehzîb'l-Mesail, İbn Haldun'un tasavvufa dair yazdığı kitabıdır. Et-Târif bi İbn Haldun, yazarın otobiyografisidir. Kitab el-Hisab, İbn Haldun yazdığı hesap hakkında bir risaledir.

Yanıt Açıklaması:

Ekonominin devlet tarafından kontrolü  sosyalizminin bir özelliğidir. Diğer seçenekler kapitalizme aittir.

Yanıt Açıklaması: Çevre sosyolojisinin konuları arasında • Endüstrileşmenin çevrenin bozulmasındaki etkisi. • Çevre hareketlerinin yapısal ve toplumsal kökenleri. • Yeşil-çevreci politika. • Kentleşme ve küreselleşmenin çevreye etkileri. • Sürdürülebilir kalkınma. • Doğal dengenin bozulmamasını ve çevrenin kirletilmemesini hedefleyen düşünce ile ilerlemeci anlayış arasındaki çatışmalara ilişkin kuramsal tartışmalar bulunmaktadır. Bu nedenle E seçeneği diğerlerinden farklı olarak çevre sosyolojisi kapsamında olmadığından doğru seçenektir.

Yanıt Açıklaması: Tocqueville; toplumda örgütlerin önemi ve işlevi üzerine durmuş, bireysel çıkar, kamu çıkarı, maddi çıkar gibi kavramları ele almış, aristokrat toplumda ailenin, demokratik toplumda ise bireyin ve çıkarlarının esas unsur olduğunu öne sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: