Envanter kontrolü ile stoklar en üst seviyede tutulmaya çalışılmaz. Envanter kontrolü ile amaç stokların istenen sınırlar arasında tutulmasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir. 

• Tek bir ürün için geçerlidir.

• Planlama dönemine ilişkin talep bilinmektedir.

• Tüketim hızı sabittir.

• Sipariş miktarı sabittir. 

• Tedarik süresi sabittir ve kesin olarak bilinmektedir. 

Tedraik zinciri yönetimi lojistik yönetimini de içine alan daha kapsamlı ve müşteri odaklı bir yönetim sürecidir.

Tedarik zinciri yönetiminin daha müşteri odaklı olduğu söylenebilir.

TZY yönetimi daha üst bir seviyede yani stratejik seviyede ele alınmaktadır.

TZY daha yönetsel bir süreç iken lojistik yönetimi operasyonel bir süreçtir.

Satın alma maliyetleri, hammadde ve her türlü malzemenin alınması sırasında katlanılan maliyetlerdir. Malın kendi maliyeti olarak da ifade edilirler. Doğru cevap A seçeneğidir. 

Tablo 7.1 Sürekli Envanter Sistemi ile Dönemsel Envanter Sistemi Arasındaki Farklılıklar.

Bilgi paylaşım yapısında dört temel unsur bulunmaktadır. Bunlar:

Temel Dosyalar: Bu dosyalarda genellikle daha teknik bilgiler paylaşılmaktadır. Satış tarihleri, tahminleri, taşıma şekli, miktarı ve sınıfı (nakliye özellikleri, oranlar, maliyetler, yükler), stok seviyesi, stok maliyetleri, üretim ve depolama kapasitesi, seviyesi, maliyetleri gibi.

Kritik Faktörler: Ürün karması, planlama süresi, analiz kapsamı, sınırlamalar ve prensipler.

Politikalar/Parametreler: Üretim ve stok politikaları, nakliye planları, hizmet seviyesi, stok tutma maliyeti.

Çözüm Dosyaları: Minimum ve maksimum maliyet, iyimser ve kötümser satış, maliyet değişimleri.

Bir nesnenin tanımlanması ve o nesneye ilişkin bilgilerin veri tabanına girilerek konum, büyüklük, miktar ve benzeri bilgilerdeki değişimlerin izlenmesi için veri tabanının güncellenmesi işlemlerinin kişiler tarafından gerçekleştirilmesi durumunda hata olma olasılığı ve ihtiyaç duyulan süre büyük ölçüde artmaktadır. Nesnelerin tanımlanması, bilginin sisteme girilmesi ve verilerin izlenmesi işlemlerinde insan yerine teknolojinin kullanılması durumunda ise daha kısa sürede daha doğru kayıtlara ulaşılabilmektedir. Bu teknolojilerden en yaygın olarak kullanılanı barkod uygulamasıdır. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Toplam envanter maliyeti=Toplam envanter bulundurma maliyeti+Yıllık sipariş verme maliyeti

Avrupalı tüccarların Uzakdoğu’ya baharat seferleri başlatması, ulaştırma ve depolama sistemlerinin gelişimi açısından bir diğer önemli dönemdir. Marco Polo ve diğer İtalyan kâşifler bu seferler sırasında, Çin’de ticari hayatta kâğıt paraların altın ve gümüşün yerine kullanıldığını görmüştür. Benzer düşünceyle Avrupa’da, bir depoda stoklanan ürünlerin yerine satın alınabilen ya da satılabilen “ciro edilebilir ürün senedi (negotiable warehouse receipt)” kullanılmaya başlanmış ve bu işlem daha sonra İtalya’nın kuzeyindeki Lombardy eyaletinden esinlenerek“Lombard” olarak adlandırılmıştır. Bu gelişmelerin ardından ilk ticari depo, ortaçağda ana ticaret yollarının merkezi olan Venedik limanında 14. yüzyılda inşa edilerek esnaf loncası tarafından kâr amaçlı işletilmiştir.

Satın alınması muhtemel sipariş büyüklüklerinin belirlenmesi, izlenmesi gereken adımlardan biridir.

Tedarik zinciri yönetimi (TZY) ise doğru ürünün, doğru zamanda, doğru yerde, doğru fiyatla müşteriye tüm tedarik zinciri içerisinde mümkün olan en düşük maliyetle ulaşmasını sağlayan malzeme, bilgi ve para akışının bütünleştirilmiş yönetimidir. Tedarik zinciri yönetimi tedarik zinciri içerisinde bulunan temel iş süreçlerinin entegrasyonunu sağlayarak müşteri memnuniyetini artıracak stratejiler ve iş modelleri oluşturmaktadır.

İşletme malzemeleri: İşletmelerin faaliyet ve üretim işlemlerinin yürütülmesi amacıyla kullanılan ve mamul bünyesine girmemekle beraber hammaddelerin mamullere dönüşmesinde rol oynayan esas ve yardımcı maddeler dışındaki maddi unsurlardır. Ampul, makine yağı, temizleme malzemeleri gibi bir üretim tesisinin çalışması için gerekli ancak son ürünün bir parçasını oluşturmayan tüm unsurlar malzemeler grubunda yer alır.

Çok sayıda alternatifleri olan taşırken depolama sistemleri, Şekil 1.13’te örneklenmektedir. Şekildeki römorklar, mini depolar olarak görülebilir. Taşırken stoklama siteminin faydaları, envanter ve stokta tutma maliyetlerini yok etmesi, ürünün iki kere taşınmasını ortadan kaldırma, araç sürücülerinin doğrudan dağıtıma başlamaları, daha düşük yakıt maliyetleri, daha az işgücü kullanımı, yapılan işin yerel depo eklemeden büyütme, gün başına daha çok dağıtım yapabilme, aracı şirketlerden kurtulma olarak sıralanabilir. Taşırken depolama, topla-dağıt ağ yapısına ve çapraz sevkiyata karşı kullanılabilir alternatif bir yöntemdir. Sistemin en fazla kullanıldığı alanlar, ev mobilyalarının imalatı ve dağıtımı, gıda ve meşrubat ürünlerinin doğrudan mağazalara dağıtımı ve ev inşaat malzemelerinin müteahhitlere dağıtımıdır.

Müşterilerle ilgili yeterli ve gerçek zamanlı bilginin elde edilmesi ve kullanılması bir işletmenin etkinliğini artırır. Örneğin doğru stok bilgisine sahip olmak müşteri isteklerini tam olarak karşılanmasını sağlar ve bu sayede müşteri kaybetmeyi önler.

Envanter kontrolünde uygulanan belli başlı envanter kontrol yöntemleri; gözle kontrol yöntemi, tek kutu yöntemi, iki kutu yöntemi, barkod yöntemi ve ABC yöntemi olarak sıralanabilir.

Envanter yönetiminin öncelikli amaçları: müşteriye sunulan hizmetlerin seviyesini yükseltmek, hammadde, yedek parça ve benzeri stok kalemlerinin eksikliği nedeniyle işletmenin üretim sürecinde aksaklıkları en aza indirgemek, satın alma ve üretimin verimliliğini artırmak, envantere bağlanan sermaye yatırımlarını aşağıya çekmek ve kârlılığı en yüksek seviyeye çıkarmaktır.

Ekonomik üretim miktarı modelinde kullanılan değişkenler ve simgeleri şöyledir:

t1 = çevrim süresi içinde üretimin yapıldığı zaman aralığı

t2 = çevrim süresi içinde üretimin yapılmadığı zaman aralığı

T = çevrim süresi (t1 + t2)

A = maksimum stok düzeyi (adet)

D = talep hızı (adet)

P = üretim kapasitesi (adet)

Q = üretim miktarı (adet)

c = birim üretim maliyet

S = üretime hazırlık maliyeti

h = birim envanter bulundurma maliyeti

QOPT = ekonomik üretim miktarı

TOPT = optimum çevrim süresi

Envanter kontrolünün önem kazanmasında ve gelişmesinde rol oynayan faktörleri ağıdaki biçimde özetleyebiliriz:

Üretim tekniğindeki gelişmeler

İşletmelerin sayıca artması ve büyümesi

İşletme sermayesinin daha rasyonel biçimde kullanılma zorunluluğu

İşletmelerin zararları

Envanter, işletmenin iç ve dış müşterilerinin taleplerini karşılamak amacıyla depolarında tuttuğu her türlü stok kaleminin toplamıdır.